Spokanisch Archief  

Nontos fes ef mârg - Tobeldateiy


Moffain Ðiyzze-Kônes
quzÿros mip Lângâr+Tibân 7-1 (1993)

Ef nontos fes ef mârg melde lelmo tof mešanô prifjiof Moffain Ðiyzze-Kônes lÿ Amahagge. Dena pagiyry-âp tibâner enn mebartof 86 monchare lelmo zemper, tur melde alt pugnatiy frópjÿ ef ÿkafðobiyros enn ef spokândaiyn ÿrnôs. Ef melde šazeludi kol do šove helkara ef kainot ÿrreageros fes ef terdor terrats, fara ef mux-ušos flame fes ef šark nert vyrte fes groft eits. Ur yargeloh groft kuraknôf kafðéos piti selm té cÿrfûne lo ðÿrfortiy mux-tibân, ef tiraniy armtjabie den do cûnðiyte den ÿrge eft izequff fes kult mâgazynn!


Ef hiyðe-mittorsz fes ef Covent-bibliotekke rifo Hoggebim! Gress kachiyte tem gâšâ ef tiyns, efs quglalira liffiym ón gress, tur misse tem gâšâ ef jÿšedos, efs luftpârara nedirecc furt kost jofy nivo.

Ef melde tôxiy hupster lâst dur zempers, fara gress vârpje ef fârtef tróda rifo mittof reputabliy bibliotekke té fartarvendelije pai pâltveldurs fes ef palequeo fort. Blul tamðelije eft monymit lef stindôsta én mimpits lÿ pÿr erg-fâr ur idem erg-hent kusami jazy, fitfara stus tiff-pâre litel kaf ef. Ef wyzenn luy zecofe cômputeriseror catalogiys ur eft ralfort ofék melde ef smyfge fes ÿrliriy-fojeldriyn tokinnerÿs simer fes ÿciyn belt-trekks, mit blul nert fort-editalije tranšô pip er pert decadiys. Messe fara ef xipalôiy rifo sest systemms riffe perkos ón ef larmtstûderos enn ef blef-tytles lóf pert mimpit-nregtâs lef eft futsiaror ÿrk. Eft pijâ hâng melde dus pip fara nÿf frakas oft mârkalandes mimpits lef tytles, kabiâx greðobo, jater giffe. Tur nert hartiyare gÿrs fes ef Covent-bibliotekke, brâ kusama ef partes póbare spokânda. Tur yss, frute-tijâ-gróse noi kura ef wegs rifo ef tomimpitÿsecÿr lôf. Mittof pjôlt tof kost kûltâ sen fixe zléf eft kamÿr belt-qummertiyn rifo naponto-pÿr 18, kura ef vrôk fes té keltes, harbatjens, enders, ebesz, vlemóts, ur lelpiru criazen-veldurs bekace beri helbe luft wuxeliran quarderôsta fara oxoddos ón ef ytsto oft âs ef sakdos. Gress cônstaterecû den sener hâng luft ef qutsos rifo mittof belt-mimpit melde fes iderâfor, gress zuf okoðelira pâdâ rempe ef mittorste, gress probara beri gesvinte ek helkara ef trempelmit ytende meldelira armtstûdere mešanelira mittof belt-mimpit.

Pana wufaro dramatise tukst gressex ef ÿliraros ón ef lef cradef bjafniys âp-šovelira ylâmers fes ef mikkelel oras hôspitalo ber Hoggebim, lef eft bônor hepfe, mintof mittof gress šarke tukstfin fes ef nerkonsért ber Hafonis, meldelira eft zvalira wós fes ef labe, ÿr ef mirras ur pâts melde fes uba, ef calyje veldurs lef helt frohabras meldelira quoss fes ef kurre beri féle.

Mintof eft quardos rifo vléša'emm ér zemper fes mittof kliniyc, gress félecû alt tjâg pakks ur noi kûf, tur kost sientur-muxecÿr wélfa'ecosz stóta pasot ump gress. Gress côntakto wémagen toftas lef eft plurstitar, meldelira amiði kaf ér ur durtefa mip belt mâksûm zemperas, âfry statistise tiyns, ur kaltrosqunn eft tygtjakettiy tassos rifonn eft ufirelira hupspitter, blul épe traplolelije alé furt mittof kliniyc. Eup meldo, fes eft tocÿrspiy kôlt, frotiyneren-teraputera, ur geldro beri hendre ral ki ef revertôsta, eup manne mit quandro presÿr-molaiy fara slojet. Belt verbaliy côntakt lef ef hômage, sen jukreézelira ef kliniyc, realisero ijâk fes eft lén rifo šure-mux ur âs "soso-siyclo-terminolôiy". Mittof register, meldelira fit carakteristiyc gâšâ ef sošala siyclo én ef helten-naliycos, nert mipxolijolije pai eup, fara belt verbaliy côntakt sen idesÿrto rifonn belt helt côlegjes helkara gress. Eup meldo oÿss flifados, ur qummert ijâk âfry ef regliše fes ef Šaðôr, tur belt wuxôsta meldo rifo frenvus ur vrôks, den gress enn tem kafstinde neprés tjâg eft potilast-olos fes ef marâs rifo ki ef quiyrda, gress lelperro toftas ef pevutro rifo té.

Miyr kost frûx frotiyneren gress syniy kurra beri cônstatere, quistasplôn eby ÿrpunilóme fit pert fes svâm gâšâ sener slojet-pjôl, fitfara blul trajofutsitéelije jadâk mux-wuxos lef eft affectiy oft emošonela carakterr nurpel tukst eft tozintes ekspressy. Lelde gress ef medise zefarôsta ral fes ef limmerân, fes lelmo linguistise fortpit. Kette gress eft nûmp rifo trijôsta frópjÿ mux-futsiarôsta ón gÿrs, gress kurrelira beri recorda trâk sener ralkinetaer motrikk. Ur abarit furt ef, den eup chalfe quâlostiy ef pjôl ânt sener slojet-sfero fes lelpiru sošala glistiprosz, fitfara fes ef côntakt lef gress!

Mittof nemmiy plurstitar lelperre eft tojoredo ur pana lelperre eft belt-waler; kimore gress do lo Jânes. Jadâk kôbotof ef tojoredo lef Jânes arfino fes ef frotiyneren-teraputeraer ÿzerfos. Zuf érpâf do arketto (ur gress reppavy, do painolira pana jadâk kôbotof), ef ÿcheror teraputera reppo: "Âke! aftel Jânes lelperre eft belt stress-cômpleks?" Gress tisjanât honesty, gress nert haógolira folarra côle qurstoxelije blul. Ef frotiyneren-teraputera reppo den "siy, Jânes melde armtzerfelira fécaluss, ur dus do pónze eft belt stress-cômpleks, brâ do cÿrane sener verbaliserelira teste-iyra."

Pana reppolije quglelira noi mindefite pai eup! Gress miypo begg, ef frotiyneren-teraputera plâgelira eft zefa-moftosor hatros ump mittof efanty, oft vléša'emm, eup obléskrelira vûlt mittof efanty lo eft nepijâ tustu-sel kaf eft paquriy-bet. Tur noi, ef kusamiss antrôn tiyn meldo affectiy mux-ušos, fommer pai slojet-hâlâf. Brâ eup reppo noi kûf dus: Jânes skéše velk fes ef bof, ur dus do finne beri arkette, brâ do pjôlecû strâ.

Gress miypo sener hepfe wânta tur sener brenkâ-praji lilepiy meldelira spertiyn fes ten šôts. Châfâ gress cônstaterât (ur gress enn ef xnebre lilepiy) teâk mux-ušos meldelira pijâ nôrmala fes sest siyclos. Qus gress enn ef sompat linnos kurro beri muðe, riff pai ef otÿ, luktelira gress riyfain, piti ef otÿ, kurakettelira riyfain kost subrÿdâs luft ef slapelsat: "Aftel kerru tu ejectere lâctise nutrišo?"
Ef perdÿr pirinins lelperre goe efantys rifo 3-4 hertels ðyss, ur ef ére ejelifare beri linne ne'âma: aftel tu wencate kerru sener efanty ón ef miym? Eft ónnafy ropja jâspelije blul fes dena fôltsanty fara stus puttavy teâk tozintes linnos na serio!

Ef côntekst melde terat nar ki, fes té mittof frenvu rifo mux produserelije blul: ef iemze farte armt ef, ja ÿrkamÿr terat mosjeusz lef eft jobiy fes ef helten-siyclo ur tranšô chep tjâg ef ÿhôfruos enn eft fôltsanty. Gress fitfara net-eaqupper kurra beri tiffare kaf ér locât mittof frenvu rifo totibân-mux, ur dâlma votelira, kol pana melde pâjo ylepe fes kult šark. Fit dus, quÿlapp pai ef Instituša furt Sošolinguistiyc ber Amahagge prove, den fes dÿl cradef hôspitalos, nerkonsérts, sûpolosérts ur medisentryms, ef ÿrkamÿr sjeusiyn ralÿrômers uše teâk nert-lângâr, fara óps colafese fes sener (dres) belt-efantys. Fitabry teâk pjôl melde velk esliy fes eft ÿrðaag definieror fini, gress nert reéde fes ef. Tur colafese-quÿlapp prova (ur kost nennðe stynecû ef storâs!) stus ušelira teâk mux kerru pip kura mittof definieror finis! Fes sûpolosérts ur medisentryms, quâlostiys follusz ur sienturs pónze eft nute-tiyn ón linnôsta fes ef vrôk rifo: "Aftel gert efanty lâmelde eft frecent extramuraliy ludisitiy?". Miype ef jÿtâs sientur oft follus den stus linne helkara eft necuratt kinâ rifo sener efanty! tur kûf melde trufô terat; ef ylâmer linne ne'âma: aftel gert efanty merre ment dalotoje kaf ef mirra?

Ur fosies, kaftare-gôrse fara gÿrs nute ef linnos: "Aftel gert efanty exposere nôcturnaliyn relâxaša?". Mitôfami stus linne ne'âma: aftel gert efanty slape quista?
Fit, gress cônsidere ral lo vÿmpiy, den mittof fletatt mux-jekâlbos nert riffelije lo tôra én neposibla pai nem, mit giffe dalotoje ef helten-siyclo, tur den eft wélfa'ecos kettelira cônstatere rifo mux-ušos fes eft slojet-grup helkara "slojet-zefânelira mux-ušos", lef ef sompat fas, den dresas, pip festassâx pai teâk mux-ušos, ral kerru quandro finne beri uše sest futsiaror cônstrukšos fes perocallas mux-uchafmrâs. Gress kurra beri feste strâ, tur gress dare beri tire den fortarfinita kerru terat torpo ki fosies, fara óps méte hédân furt ef argerat rifo ef efanty-gert, tsazi ópsex ÿpâros enn sener efanty, reppe tiyns ón hédân fes ef vrôk rifo: "Elseline lelperre jazy sest significent velosipedofylo jekâlbosz, kirro kettaves eft efanty-pitter ón hópsat tsazi belt nataliy selebrašo."
Fara eft follus reppe fitaju ón eft côlegje-follus, kirro tiffe do splônjelira: Elseline affionnose jazy ef pitte, kirro kettaves eft efanty-pitter ón hópsat tsazi belt mebartof.

Gress rajiyte, Erget gress fara rupke pip, ef kerru quandro efantys sena ekspreserilóme ra fes sest wufta-cosz. Dus ef melde klótarus lef ef spokânda, ur kirro rupkecos: poirr ef tolatyn!

06 aug 2002