Grammatica van het Spokaans

•  Home 
•  Inhoud 
•  Registers & Referenties 
•  Woordenboek 
•  SPARC 
•  Taalmenu 

21. Vervolg morfologie van substantieven √

Dit hoofdstuk is een vervolg van Hoofdstuk 20.

Het Spokaans kent een aantal methoden om uit een substantief een ander substantief te vormen, en wel:

1. afleiding d.m.v. een lexicaal affix (vanaf § 21.2)
2. scheidbare samenstelling (vanaf § 21.15)
3. onscheidbare samenstelling (vanaf § 21.19)
4. nieuw substantief d.m.v. reduplicatie (vanaf § 21.23)

Verder worden besproken:

5. nieuw substantief d.m.v. een nominaal affix (vanaf § 21.26)
6. affigering van letters, cijfers, tekens en afkortingen (vanaf § 21.37)
7. affigering van eigennamen (vanaf § 21.41)

21.1a

We onderscheiden in dit hoofdstuk drie soorten affixen:

1. Lexicale affixen hebben een semantische inhoud en kunnen aan een bestaand substantief gehecht worden om de betekenis van dat substantief nader te specificeren. Voorbeeld: in lurglÿnt (middellijn) geeft lurg- een nadere specificatie van het substantief lÿnt.
2. Nominale affixen hebben een semantische inhoud en fungeren zelf als een substantief. Zulke affixen worden gehecht aan een bestaand woord (substantief, additief, infinitief, wortelstam) dat een nadere specificatie geeft. Voorbeeld: in snÿbâl (sneeuwbal) geeft het substantief snÿ een nadere specificatie van het suffix -bâl. Dit suffix heeft het karakter van een concr.subst., maar kan nooit als zelfstandig woord optreden (oftewel: *bâl is geen bestaand concr.subst.; zie ook gumbâl in § 21.31).
3. Grammaticale affixen hebben geen semantische inhoud maar drukken een grammaticale eigenschap uit (zoals een meervoud, genitief of nominalisatie). Voorbeelden: in snÿbâls (sneeuwballen) drukt het suffix -s het meervoud uit; in remarcos (opmerking) drukt het suffix -os uit dat er sprake is van een nominale afleiding van het werkwoord remarce (opmerken).

21.2   ad § 21.1   A. Nieuw substantief d.m.v. affigering oud substantief

Een groot aantal prefixen en een kleiner aantal suffixen en circumfixen (combinatie van pre- en suffix) kunnen aan een substantief gehecht worden zodat er een nieuw substantief ontstaat waarvan de betekenis meer gespecificeerd is dan die van het oude, ongeaffigeerde substantief. Dergelijke affixen heten lexicale affixen, omdat zij (in tegenstelling tot bijvoorbeeld grammaticale affixen) een semantische inhoud hebben.
Bijna alle affixen worden onscheidbaar aan het substantief gehecht, met alle gevolgen voor meervouds- en resultatiefvorming van dien (§ 20.43, § 30.32–37, § 61.29 en § 61.40–41). Een klein aantal affixen vormt een scheid.samst., zodat meervouds- en resultatiefvorming niet beïnvloed worden. In de volgende paragrafen zijn de scheidbaar aan te hechten affixen van een dubbele filâsto (--) voorzien. Zie verder § 21.7.

21.3

Voorbeelden van lexicale prefixen:

ânt-- (anti-; -vrij; -vast; [bestand] tegen):

Vergelijk ook § 41.43.

cria- (hand-, soms ook pols-, arm-):

kor- (paleis-; hof-):

lurg- (midden-; middel-):

menn- (hoofd-; belangrijkste; eerste (dikwijls gelexicaliseerd)):

Het antoniem van menn- is nef-; het synoniem (in de meeste gevallen) van nef- is su-. Deze prefixen worden hieronder besproken.

nâs-- (her-; re-; opnieuw):

nef- en su- (onder-, neven-, secundair (dikwijls gelexicaliseerd)):

Lang niet alle afleidingen met menn- hebben een tegenhanger met nef- en/of su- (en omgekeerd). Zo bestaat wel een mennmenester (minister-president), maar een *nefmenester of *sumenester komt niet voor. Zo kennen we wel nefardekirs of suardekirs (onkruid), maar *mennardekirs bestaat niet.
Niet alle afleidingen met nef- hebben een synoniem met su- (en omgekeerd). Zo bestaat wel sumâtrôs (matroos 3e klasse (rang bij de marine)), maar niet *nefmâtrôs. We kennen wel nefkolestiymos (bijscholing), maar *sukolestiymos komt niet voor.
Soms heeft een afleiding met nef- een andere betekenis dan die met su-. Zo is nefôrešy (soldaat 3e klasse; lett. "ondersoldaat") een rang bij de luchtmacht, maar suôrešy een rang bij de landmacht. Een nefhuflif is een '(losstaand) bijgebouw', maar een suhuflif is een 'aanbouw' (dus vast aan een groter gebouw). Een nefuniversitiy is een 'hogeschool', en een suuniversitiy is een dependance van een universiteit.
Hoewel nef- verwant is aan het Nederlandse "neven" en het Duitse "neben", heeft het niet de specifieke betekenis van "ernaast". Om uit te drukken dat een entiteit naast een andere entiteit bestaat (en er gelijkwaardig aan is), gebruikt het Spokaans het lexicale prefix ata-. Vergelijk: atakoffos ~ sukoffos (nevenschikking ~ onderschikking) en ataenter ~ suenter = nefenter (nevenverschijnsel ~ bijverschijnsel). Een nevenverschijnsel is even belangrijk als een ander verschijnsel; een bijverschijnsel is een minder belangrijk verschijnsel. Merk op dat *nefkoffos als alternatief voor sukoffos niet bestaat.
Zie verder het woordenboek voor al deze betekenisverschillen.

pâlt- (te veel; in te grote mate aanwezig; over-):

Concr. of abstr. subst.n die met dit prefix verrijkt worden, krijgen meestal een "stoffelijk" karakter en hebben dus geen meervoudsvorm, zoals pâltveldur (te veel [aan] mensen). Andere zijn gelexicaliseerd en behouden hun "normale" concrete betekenis, zodat een meervoud wel mogelijk is, zoals ef pâltla'ycâ ~ ef pâltla'ycâs (de overwaarde ~ de overwaarden) of ef pâltquâfos ~ ef pâltquâfôsta (de hypercorrectie ~ de hypercorrecties).
Soms is de status onduidelijk. Als we bij pâltcreft denken aan "te veel personeel", is een meervoudsvorm niet mogelijk (dus analoog aan pâltveldur (te veel mensen). Als we echter denken aan "personeelsoverschot" is de meervoudsvorm ef pâltcrefts te verdedigen. Vergelijk ook het circumfix nâ--e in § 21.5.
Pâlt- is een productief prefix bij additieven (§ 41.43).

ral- (mede-):

sko- (1. zak-; 2. -zak):

Sko- is niet alleen een prefix dat een substantief nader specificeert (smurf ~ skosmurf (geld ~ zakgeld)), maar heeft tevens de eigenschap van nominaal prefix dat door een substantief nader gespecificeerd wordt (vâtja ~ skovâtja (vest ~ vestzakje)). Zie verder § 21.29.

ta- (mis-; mislukt):

to- (schijn-; vals-; niet echt):

stin- (schrijf-):

21.4

Voorbeelden van lexicale suffixen:

-afiy (schriftelijk):

--krain (kubieke):

Naast --krain bestaat ook --trom (vierkante), bijvoorbeeld: meter-trom (vierkante meter; afgekort m-tr).

--mâlp (schoon-; familielid/kennis/relatie van iemands echtgenoot/-genote):

Hoewel --mâlp formeel refereert aan een getrouwde partner, gebruiken steeds meer mensen dit suffix ook als het gaat om familie of kennissen van een partner of vaste vriend(in) in het algemeen.

-ôm (industrieel; werk-):

-ukér (boeren-; landbouw-; agrarisch):

21.5

Voorbeelden van lexicale circumfixen:

nâ--e (gebrek aan; tekort aan):

Concr. of abstr. subst.n die met dit circumfix verrijkt worden, krijgen meestal een "stoffelijk" karakter en hebben dus geen meervoudsvorm. Maar in tegenstelling tot "echte" stoff.subst.n behouden ze in grammaticaal opzicht de categorie van het basiswoord. Zo is nâcôrne een stoff.subst. omdat côrn (graan) dat ook is, en is nâgekkere een concr.subst. omdat gekker (leraar) dat ook is. En nâcôstišerpose is een abstr.subst. omdat côstišerpos (belangstelling) dat is.
Vergelijk ook het prefix pâlt- in § 21.3

to--ÿ (groep; verzameling; [fruit]boom; struik; ge--te (collectief)):

Zie ook § 141.53.

21.6

Alle lexicale affixen zijn productief, maar het gebruik ervan leidt soms tot lexicalisatie, zoals in meer of mindere mate uit bovenstaande voorbeelden blijkt. Hier volgen nog enkele duidelijke voorbeelden:

21.7

Enkele affixen zijn scheidbaar aan het substantief gehecht; dit blijkt uit de filâsto tussen affix en substantief. Scheidbare aanhechting betekent onder meer dat bepaalde grammaticale affixen (meervouds- of resultatiefvorming ed.) niet aan een van de uiteinden van de samenstelling gehecht worden, maar op de oorspronkelijke plaats van het niet-geaffigeerde substantief. Vergelijk:

Zie ook § 30.37.

21.8

Aanhechting van een lexicaal affix heeft soms morfeemdeletie tot gevolg. Dit verschijnsel wordt ook de kapregel genoemd en houdt in dat een morfeem onmiddellijk achter een stam wordt gedeleerd zodra erachter een lexicaal suffix volgt. In het Spokaans komt dit verschijnsel soms voor bij toevoeging van lexicale suffixen aan substantieven die op het grammaticale suffix -os eindigen: -os valt weg en van het substantief blijft alleen de wortelstam over. In de voorbeelden van § 21.4 werkt de kapregel bij de aanhechting van -afiy (schriftelijk):

Soms gebeurt dit ook bij prefixen (§ 21.3):

21.9

Aanhechting van een lexicaal affix kan ook vocaaldeletie tot gevolg hebben. Dit wil zeggen dat de eindvocaal van het oorspronkelijke substantief wegvalt zodra een affix aangehecht wordt. Dit geldt voor zowel suffixen als prefixen. Het komt vooral bij sterk gelexicaliseerde samenstellingen voor. Bijvoorbeeld:

Vocaaldeletie die plaats vindt onder invloed van een onmiddellijk op deze vocaal volgend suffix (zoals bij tobergÿ en areôm), is een vorm van contractie.

Het is mogelijk om meer dan één lexicaal affix aan een substantief te hechten. Vooral een prefix en een suffix gaan goed samen:

Bij een combinatie van twee prefixen of twee suffixen zal het scheidbare affix altijd het verst van het substantief af staan:

21.11

De combinatie van twee onscheidbare prefixen of van twee onscheidbare suffixen is wat gecompliceerder. Er moet dan onderscheid gemaakt worden tussen twee affixen die semantisch nevengeschikt zijn aan elkaar, of die semantisch ondergeschikt zijn aan elkaar. Nevenschikking wil zeggen: affix 1 specificeert het substantief en affix 2 specificeert eveneens het substantief. Onderschikking wil zeggen: affix 1 specificeert het substantief en affix 2 specificeert subst.+affix 1. Bij nevenschikking is de onderlinge volgorde van de affixen vrij:

21.12

Bij onderschikking is de onderlinge volgorde van de affixen wel van belang. Meestal is subst.+affix 1 een samenstelling met een gelexicaliseerde betekenis die door affix 2 nader gespecificeerd wordt:

Als affix 1 en affix 2 in bovenstaande voorbeelden verwisseld worden, ontstaat er semantische onzin:

21.13

Een enkele keer is het mogelijk om de volgorde van twee ondergeschikte affixen om te keren. Het betekenisverschil tussen beide vormen is dan subtiel:

De combinatie van twee scheidbare prefixen of van twee scheidbare suffixen is ongebruikelijk, zo niet onmogelijk. In het algemeen vindt de aanhechting van een tweede affix alleen dan plaats als het eerste affix en het substantief reeds een gebruikelijke samenstelling vormen, al dan niet gelexicaliseerd. Ongeaffigeerde substantieven die ineens van twee lexicale affixen voorzien worden, hebben meestal een log karakter en een geforceerde betekenis.
Grammaticaal en semantisch juist, maar stilistisch een monstrum, is de volgende samenstelling die in 1975 in een regeringsrapport verscheen:

Een scheid.samst. met een oud substantief is de meest productieve wijze om een nieuw substantief te vormen. Het oude substantief wordt altijd het laatste element van de samenstelling en behoudt zijn basisbetekenis, die door het ervoor staande element (of de ervoor staande elementen) nader gespecificeerd wordt. De toegevoegde elementen zijn meestal (al dan niet samengestelde) substantieven of werkwoorden:

Uit de laatste vier voorbeelden blijkt dat het Spokaans veel verder kan gaan met dergelijke samenstellingen dan het Nederlands.

Onscheidbaar samengestelde substantieven en afgeleide substantieven kunnen op hun beurt als element in een scheid.samst. fungeren. Elke scheid.samst. kan theoretisch uit een oneindig aantal elementen bestaan, en met name in krantenkoppen of bij namen van instanties kan men heel ver gaan. Bijvoorbeeld:

en zo ad libitum.

21.17

De samenstellende elementen staan altijd in het enkelvoud, ook al wekken zij de gedachte op aan een meervoud, zoals:

Uitzondering 1: bij namen van fruitbomen en -struiken staat de fruitnaam in het meervoud:

In § 21.5 is besproken hoe het circumfix to--ÿ fruitbomen kan vormen: togeffyÿ (appelboom), enz. Dit zijn synoniemen van de samenstellingen met vildul.

Uitzondering 2: het substantief tiyn (ding, zaak) betekent in het meervoud ook 'goederen, bagage'. Ook in samenstellingen wordt deze meervoudsvorm in de betekenis van 'goederen, bagage' gehandhaafd:

Uitzondering 3: de meervoudsvorm blijft in samenstellingen behouden als een enkelvoud ontbreekt (bij zogenoemde pluralia tantum):

Zie ook § 30.46 en § 31.11.

21.18

Als een substantief met -os van een werkwoord is afgeleid en er heeft geen lexicalisatie1 plaatsgevonden, wordt het substantief door de infinitief vervangen als het deel gaat uitmaken van een scheid.samst.:

Bij gelexicaliseerde -os-afleidingen blijft -os behouden:

Soms is de lexicalisatie zo gering, dat beide soorten samenstellingen mogelijk zijn:

Dit is een improductief procédé om een nieuw substantief uit een oud substantief te vormen. Ook hier wordt het oude substantief het laatste element van de samenstelling. In tegenstelling tot scheidbare constructies zoals besproken in § 21.15–18 zijn de onscheid.samst.n sterk gelexicaliseerd. Bovendien treedt dikwijls contractie op. Het een en ander komt overeen met de onscheid.samst.n van twee niet-substantieven zoals behandeld in § 20.44:

Soms bestaan een scheid.samst. en een onscheid.samst. naast elkaar:

Let ook op het verschil in uitspraak: in een scheid.samst. blijft het hoofdaccent van het woord op het eerste lid van de samst.; in een onscheid.samst. komt het woordaccent op de voorlaatste lettergreep van het gehele woord. Vergelijk (het accent is met vet aangegeven):

21.21

Affixen die aan een onscheid.samst. gehecht worden, geven een nadere specificatie aan de hele samenstelling. In scheid.samst.n specificeert een affix altijd één van de elementen van de samenstelling. Vergelijk:

Zie ook § 20.43.

Let ook op het verschil tussen een los en een aangehecht additief:

Reduplicatie en de betekenis ervan worden besproken in Hoofdstuk 64. Wij volstaan hier met de globale mededeling dat het procédé van reduplicatie in principe plaatsvindt door verdubbeling van de laatste lettergreep, aldus zorgend voor een reduplicaat. De prototypische betekenis van een reduplicaat (in dit geval: geredupliceerd substantief) is die van een "rij" of "reeks", of van een voortdurende herhaling, zoals:

21.24

Bij een aantal geredupliceerde substantieven heeft er echter lexicalisatie plaatsgevonden, of met andere woorden: het reduplicaat is een "echt" substantief geworden, bijvoorbeeld:

21.25

In tegenstelling tot de niet-gelexicaliseerde reduplicaten kennen de gelexicaliseerde vormen ook een meervoud, zoals:

Dit is een indicatie dat we met "echte" substantieven te doen hebben, en niet met een afgeleide vorm van een ander substantief. Zie verder Hoofdstuk 64.

21.26   ad § 21.1   E. Nieuw substantief d.m.v. een nominaal affix

Substantieven kunnen in het Spokaans gevormd worden met behulp van een nominaal affix. Dit affix kan gehecht worden aan zowel een ander substantief, een additief, een infinitief als een wortelstam (§ 21.33 en § 82.2). Een enkele keer vindt aanhechting aan een voorzetsel of eigennaam plaats.

21.27

Nominale affixen enerzijds, en lexicale affixen zoals besproken in § 21.2–14 anderzijds, verschillen in de volgende punten van elkaar:

1. Lexicale affixen vormen een bepaling bij een substantief: zij geven een nadere specificatie aan het oude substantief.
   Nominale affixen geven de hoofdbetekenis van het nieuw te vormen substantief en het woord waaraan het affix gehecht wordt, zorgt voor de nadere specificatie.

2. Lexicale suffixen zijn ongevoelig voor reduplicatie (§ 64.21).
   Nominale suffixen gedragen zich, zodra er een ander woord aan gehecht is, als een substantief dat het laatste element van een onscheid.samst. vormt; dit kan geredupliceerd worden (§ 64.29–30).

3. Nominale suffixen hebben een resultatief- en meervoudsvorm waarvoor dezelfde regels gelden als voor substantieven – er zijn zelfs nominale suffixen die evenals sommige substantieven een onregelmatige meervoudsvorm kennen.

4. Een substantief dat gevormd is met een lexicaal affix behoort tot dezelfde categorie (CONCREET / ABSTRACT) als het ongeaffigeerde substantief.
   Een substantief dat gevormd is met een nominaal affix, behoort altijd tot de categorie CONCREET, omdat het nominale affix het karakter van een concr.subst. heeft en als hoofdelement optreedt.1

Kortom: een nominaal affix is in feite een substantief dat echter nooit buiten een onscheid.samst. kan optreden.

Als we een nominaal affix beschouwen als een substantief dan kunnen we de vorming van een samengesteld substantief met een nominaal affix als basiselement gelijkstellen aan de vorming van een onscheid.samst. volgens § 21.19. In tegenstelling tot de samenstellingen uit § 21.19 zijn samenstellingen met een nominaal affix wél productief.

21.29

Voorbeelden van nominale prefixen:

iyxe- (-punt, -top):

sko- (-zak):

Sko- kan ook optreden als lexicaal prefix dat een ander substantief nader specificeert. Zie § 21.3.

tuf- (-gat):

sty- (-gesteldheid; -staat):

vas- (-handvat):

21.30

Voorbeelden van nominale suffixen:

-bâl (-bal):

-clén (-reiniger; -filter; -veger (enz.)):

-fâsto (-doek, -kleed, -lap, -stof):

-[j]eren (-wezen; -stelsel):

-ka (-schip, -boot):

Het suffix -ka wordt ook altijd achter de namen van schepen geplaatst, bijvoorbeeld: Cânserka (de Kreeft); Esperoska (de Hoop); Bochôc Fâgaka (de Bochôc Fâga (bekend schrijver 1835–1901)).
In namen van Spokanische schepen vormt -ka een onscheidbaar bestanddeel dat nooit weggelaten mag worden en ook op het schip zelf geschilderd staat. Namen van buitenlandse schepen worden met --ka gesuffigeerd zodra zij in een Spokaanse tekst voorkomen. In dit geval is er sprake van een scheid.samst., zoals te zien is aan de filâsto, bijvoorbeeld:

-mit (-kamer, -vertrek):

-nolac (-wagen, -kar, -auto):

Van het suffix -nolac bestaat een gereduceerde variant -no die evenals -ka (zie hierboven) gebruikt wordt achter namen, in dit geval namen van voertuigen. Bijvoorbeeld: Ryjeno (de Reiger (naam v.e. stoomlocomotief)); Gânderno ([de] Gander (naam v.e. auto)); Tepperno (Trappelaar (naam v.e. fiets)). Het is in Spokanië heel gebruikelijk om voertuigen een naam te geven. Niet alleen (stoom)locomotieven, maar ook de meeste auto's, trams, karren en dergelijke dragen een naam. Voor namen van buitenlandse voertuigen geldt dat zij in een Spokaanse tekst eveneens van --no voorzien worden (analoog aan --ka, dus als scheid.samst.), bijvoorbeeld:

-lot (-bak; -doos; -opbergplaats):

-mip (-boek):

-ôrm (-opschrift, -bord, -wijzer):

-rif (-maker[ij] (beroepshalve)):

Als expliciet uitgedrukt moet worden dat er sprake is van een werkplaats, en niet van een ambachtsman, kan het suffix -rif verlengd worden met -âs (zie § 20.25): mustrifâs (schoenmakerij); blarâsrifâs (kaasmakerij).

-tariy (-spreker; wat betreft geluid):

-tiyse (-vlees (eetbaar)):

Nominale circumfixen zijn niet bekend. Evenals bij alle andere soorten van samenstellingen en afleidingen kunnen ook de samenstellingen met nominale affixen gelexicaliseerd worden, zoals:

Het karakter van een aantal nominale affixen is zodanig dat lexicalisatie altijd min of meer uitgelokt wordt, zoals bij -tariy en -clén, en in mindere mate ook bij -lot.

21.32

Als het grammaticale suffix -os in een niet-gelexicaliseerde constructie voorkomt (en dus de betekenis heeft die in Blok 20.28 is genoemd), wordt het gedeleerd zodra hierachter een nominaal suffix volgt. Het nominale suffix wordt meestal aan de wortelstam gehecht. Dit is een andere toepassing van de kapregel die behandeld is in § 21.8. Bijvoorbeeld:

Soms wordt de gehele infinitief in plaats van de wortelstam gebruikt:

21.33

Het is de vraag of we in samenstellingen als gvârctat, zârka en kÿponfâsto inderdaad een onderliggende vorm met -os moeten aannemen, waarna deze -os gedeleerd wordt. Enkele linguïsten (zie o.a. White, 1973) maken aannemelijk dat -os-deletie niet relevant is en dat nominale suffixen zonder "tussenstap" aan een wortelstam óf aan een infinitief gehecht worden ("wortelstam" en "infinitief" vormen hier een complementaire distributie). Deze hypothese is vooral na 1978 algemeen geaccepteerd toen Gevers (1978) in een artikel overtuigend aantoonde dat nominale affixen ook in het Pegrevisch en Oudspokaans aan verbale stammen gehecht konden worden. Gevers' theorie is gebaseerd op het feit dat aanhechting van het Pegrevische equivalent van -os accentverschuiving in de oorspronkelijke stam kan uitlokken. En omdat deze accentverschuiving bij de aanhechting van nominale affixen niet plaatsvindt, zou de tussenstap met het equivalent van -os evenmin plaatsgevonden hebben. Bovendien kent het Pegrevisch diverse samenstellingen waarbij een onderliggende vorm op het equivalent van -os helemaal niet voorkomt.

21.34

Bij aanhechting van een nominaal affix komt soms consonantdeletie voor. Hierbij is altijd sprake van een of meer consonanten die onmiddellijk gevolgd worden door het prefix, of onmiddellijk voorafgegaan worden door het suffix:

Bij belmip zien we niet alleen consonantdeletie (wegval van de d), maar bovendien toepassing van de kapregel (wegval van het suffix -os; zie § 21.8). Consonantdeletie die plaatsvindt onder invloed van een onmiddellijk aangrenzend affix is een vorm van contractie.

21.35

Nominale affixen laten zich goed combineren met zowel andere nominale affixen als lexicale affixen. Het basiselement van zo'n samenstelling is altijd het nominale affix. Bestaat het substantief uit twee nominale affixen, dan geldt het rechter affix als basiselement. In de volgende voorbeelden is het basiselement vet gedrukt:

21.36

Het is zelfs mogelijk dat een lexicaal suffix als prefix aan een nominaal suffix gehecht wordt:

Of andersom: een nominaal prefix wordt als suffix aan een lexicaal prefix gehecht:

Het verwisselen van de eigenschappen "pre-" en "suf-" gebeurt altijd zodanig dat het basiselement in de samenstelling achteraan staat (zoals ook in scheidbare samenstellingen het geval is).1

Letters, cijfers, tekens en afkortingen kunnen op twee manieren geschreven worden:

1. voluit met de naam of (afkortingen) genominaliseerd tot concr.subst.
2. als symbool

21.38   ad § 21.37   1. Voluit geschreven als concr.subst.

Voluit geschreven namen van letters, cijfers en tekens zijn volwaardige concr.subst.n en kunnen daarom zonder meer geaffigeerd worden, zoals:

Hetzelfde geldt voor genominaliseerde afkortingen:

Zie ook § 20.47–48.

21.39   ad § 21.37   2. Als symbool geschreven

Als letters, cijfers of tekens niet voluit maar als symbool geschreven worden, kunnen affixen met een filâsto aangehecht worden. Vergelijk (1)–(4) in de vorige paragraaf met:

Hetzelfde geldt voor niet-genominaliseerde afkortingen:

21.40

In literaire teksten wordt de voorkeur aan het voluit schrijven gegeven:

In wetenschappelijke teksten, beschrijvingen van formules, gebruiksaanwijzingen en dergelijke wordt de voorkeur aan het schrijven van een teken gegeven, bijvoorbeeld:

Vergelijk ook § 30.58–60.

21.41   ad § 21.1   G. Affigering van eigennamen

Aan eigennamen kunnen affixen met een filâsto aangehecht worden; let op dat de geaffigeerde eigennamen een lidwoord kunnen krijgen (§ 50.13):

Omdat veel eigennamen (firmanamen, merken ed.) het karakter van een afkorting hebben, kan het voorbeeld van § 21.39 herhaald worden:

en verder:

21.42

Affigering van eigennamen dient echter zo veel mogelijk vermeden te worden. Alleen de aanhechting van -ka en -no bij scheeps- respectievelijk voertuignamen (§ 21.28) en de suffixen die een genitief of resultatief uitdrukken (Hoofdstukken 60 en 61) zijn goed met eigennamen te combineren.

© (2000) Rolandt Tweehuysen, Kimswerd, the Netherlands