Spokanisch Archief

•  Wat is SPARC? 
•  Hoofdmenu 
•  Grammatica 
•  Woordenboek 
•  Atlas 
•  Links 
•  Contact 
•  Disclaimer 

In 1959 presenteerde de overheid een ambitieus plan voor de aanleg van een dicht net van autosnelwegen. De autosnelwegen zouden de "levensaders" van de maatschappij worden en de automobilisten zouden in de toekomst een groot deel van hun tijd op en langs deze wegen vertoeven. Ook het vrijetijdsverkeer zou zich in de toekomst langs deze levensaders bewegen en daarom moesten hierlangs allerlei voorzieningen komen om de reiziger te ontspannen en vermaken. Met dit doel is in 1961 Wegsÿrt TC opgericht (hoofdkantoor in Tsjech), een maatschappij die een groot aantal faciliteiten-complexen langs de nieuwe snelwegen zou gaan beheren. Elke wegsÿrt ("verzorgingsplaats") bevatte in ieder geval een tankstation (met benzine en dieselolie van het staatsbedrijf Lux), een motel, een restaurant en een kantoor van de SEQU (Spokanische Toeristenvereniging). Vele wegsÿrts boden nog andere faciliteiten: deze zijn hieronder achter faciliteiten opgesomd.

Tankstation en motel zijn dag en nacht geopend. Het restaurant is geopend tussen 8 uur 's ochtends en 1 uur 's nachts (als het restaurant gesloten is, is er meestal nog een snackbar of automatiek geopend). De overige faciliteiten zijn in het algemeen geopend tussen 9 uur 's ochtends en 9 uur 's avonds. In het kantoor van de SEQU is tevens een filiaal van de Spooksoliy Benc ondergebracht en in of bij het tankstation bevindt zich een supermarkt(je) van de Stami.

Bij de oorspronkelijke opzet uit de jaren zestig werd ervan uitgegaan dat de meeste Spokaniërs in hun vrije tijd en vakanties voornamelijk over deze prachtige snelwegen het land zouden doorkruisen, en daarbij een intensief gebruik zouden maken van de wegsÿrt-faciliteiten. Deze toekomstvisie werd mede ingegeven door de situatie in Amerika, waar het particuliere autoverkeer andere vormen van vervoer vrijwel had verdrongen. Het waren ook de Amerikanen die flink wat geld in de aanleg van het Spokanische snelwegennet hebben gestoken, dit als compensatie voor de Spokanische "gastvrijheid" om enkele Amerikaanse militaire bases toe te staan, waar de Verenigde Staten veel belang aan hechtten gezien de strategische ligging van Spokanië tussen Amerika en Europa (ditzelfde gold ook voor IJsland).

Vanaf de jaren tachtig is echter een tendens te bespeuren om de snelwegen te mijden, terwijl er tegelijkertijd een steeds grotere behoefte ontstaat aan de faciliteiten zoals de wegsÿrts die bieden. Daarom zijn tegenwoordig de meeste wegÿrts ook vanaf het lokale wegennet te bereiken, zodat de faciliteiten ook toegankelijk zijn voor toeristen en dagjesmensen die zich op een andere manier dan per auto (over de snelweg) verplaatsen.

De nieuwste wegsÿrts worden niet eens meer langs de snelwegen gebouwd, maar worden in een fraaie landschappelijke omgeving gesitueerd. Verder is sinds 1992 de band met het olieconcern Lux losgelaten, zodat nu ook andere benzinemaatschappijen een tankstation mogen exploiteren. Ook is de motel-divisie geen hecht onderdeel meer binnen de maatschappij Wegsÿrt TC, maar ondergebracht in de dochteronderneming Wegsÿrt-Cômpanðo (kortweg WEG), die ook motels op andere locaties dan die van de Wegsÿrt-complexen kan exploiteren. Bovendien is het nu mogelijk dat andere motelketens een motel binnen een Wegsÿrt-complex openen.

Oudere wegsÿrts in de buurt van grote steden hebben hun recreatieve functie vaak verloren door een verstedelijkte en geïndustrialiseerde omgeving. Hier proberen wegsÿrts zich tegenwoordig te profileren als zakelijke ontmoetingspunten. Conferentiezalen, tentoonstellingsruimtes, uitgebreide communicatiefaciliteiten, restaurants voor zakendiners en dergelijke komen tegemoet aan de eisen van het hedendaagse zaken- en bedrijfsleven.

Op deze wijze wordt het concept "wegsÿrt", dat garant stond voor één groot centraal geleid bedrijf langs een autosnelweg, steeds verder uitgehold, en wordt een Wegsÿrt steeds meer een willekeurige locatie langs een weg of op een toeristisch aantrekkelijke plek, waar we een verzameling aan faciliteiten vinden, geëxploiteerd door evenzovele verschillende ondernemingen.

De wegsÿrts van het concern WEGSŸRT TC zijn te herkennen aan een eigen embleem dat eruit ziet als een Griekse letter phi, maar dan vierkant:

Wegsÿrts zijn op de -deelkaarten aangegeven; het aanklikbare kaartnummer staat tussen {..}. Deelkaarten worden in een apart venster geopend.

  Voorbeeld van een wegsÿrt met zijn naam op een deelkaart.

Achter de nummers van de autosnelwegen staan tussen rechte haken de twee afritnummers waartussen de wegsÿrt zich bevindt (bijvoorbeeld: wegnr. M6 [68/69] = autosnelweg M6 tussen de afritten 68 en 69. Bij andere wegen staat tussen haken een nadere omschrijving.

1. Atylfa (gemeente Trofy; wegnr. M6 [68/69]; geopend 1968) • {H 13}

   faciliteiten: garage • camping • kapel (RK) • te huur fietsen

2. Cheetâ (gemeente Ef Pârenkiy; wegnr. M9 [93/94]; geopend 1975) • {F 06}

   faciliteiten: garage • camping • disco • openluchtzwembad • te huur fietsen

3. Ðâftys (gemeente Lift; wegnr. M57 [575/576]; geopend 1973) • {E 03}

   faciliteiten: garage • sportterrein • te huur fietsen | paarden | huifkarren

4. Eent-Kunihhog (gemeente Kanea; wegnr. 7 [bij Kunihhog aan de westkust van Teujan]; geopend 1998) • {L 01}

   faciliteiten: garage • camping • disco • bioscoop • sportterrein • badstrand • te huur fietsen | huifkarren | zeilboten
   Eent-Kunihhog is de eerste toeristische trekpleister van formaat op Teujan.

5. Glâp (gemeente Halepoai a/e Kjoep; wegnr. M4 [51/52a]; geopend 1969) • {J 06}

   faciliteiten: camping • openluchtzwembad • sportterrein • tennisbaan • kapel (Erg) • te huur paarden

6. Grâtiy (gemeente Ef Plâkomer; wegnr. M9 [97/98]; geopend 1977) • {F 07}

   faciliteiten: garage • camping • disco • openluchtzwembad • te huur fietsen | paarden | kano's

7. Hajega (gemeente Jerkô; wegnr. M1 [18/19]; geopend 1966) • {J 02}

   faciliteiten: garage • camping • tennisbaan • overdekt zwembad • te huur fietsen
   Hajega is in 1986 geheel gerenoveerd.

8. Hôrno (gemeente Heles-Tenta; wegnr. M8 [79b/80]; geopend 1978) • {H 06}

   faciliteiten: garage • camping • disco • kuurbad • kerk (Erg)

9. Itsquandroh (gemeente Abertô; wegnr. M2 [25/26]; geopend 1969) • {L 07}

   faciliteiten: garage • camping • openluchtzwembad • te huur paarden

10. Iymper-pafos (gemeente Frâk; wegnr. M6 [65/66]; geopend 2000) • {I 13}

    faciliteiten: garage • camping • openluchtzwembad • te huur paarden | ezels | kano's | visgerij | huisjes
    Deze wegsÿrt is speciaal ter gelegenheid van "het millennium" in 2000 geopend; hij ligt fraai aan de oever van de Qulboech, bij de Iymper-waterval (Iymper-pafos betekent dan ook "Iymper-geruis"). Evenals bij Leepâv (grondig verbouwd en in ditzelfde jaar heropend) zijn er ook bij Iymper-pafos huisjes te huur: de eerste twee wegsÿrts met dit voor Spokanië geheel nieuwe fenomeen.

11. Krea-zerfos (gemeente Krea; wegnr. 73 [tussen Krea en Went, aan het Krea-ses]; geopend 1989) • {F 09}

    faciliteiten: camping • tennisbaan • golfterrein • openluchtzwembad • te huur fietsen | paarden | roeiboten | zeilboten | kano's

12. Kriystôf (gemeente Ef Ÿchis; wegnr. M4 [46b/47]; geopend 1976) • {I 11}

    faciliteiten: garage • sportterrein • tennisbaan

13. Kulâ (gemeente Dreumân; wegnr. M8 [85/86]; geopend 1974) • {I 05}

    faciliteiten: garage • camping • kapel (Erg) • te huur paarden

14. Leepâv (gemeente Jelâ; wegnr. M6 [79/80]; geopend 1975) • {G 12}

    faciliteiten: garage • camping • sportterreinen • zwembaden (openlucht en overdekt) • disco • te huur huifkarren | fietsen | huisjes
    Tot 2000 was hier alleen een garage en waren er (sporadisch) huifkarren te huur, waar haast niemand gebruik van maakte. In 2000 is de wegsÿrt geheel verbouwd om aantrekkelijker voor toeristen te worden (die deze streek nauwelijks bezoeken). Nu voldoet de Leepâv aan het nieuwste concept met veel toeristische attracties. Evenals bij Iymper-pafos (ook in 2000 geopend) zijn er ook bij Leepâv huisjes te huur: de eerste twee wegsÿrts met dit voor Spokanië geheel nieuwe fenomeen.

15. Ludana (gemeente Cÿrbastÿ-sÿrt; wegnr. 9 [tussen St.Lamk en Cÿrbastÿ-sÿrt, aan het Ozÿ-ses]; geopend 1984) • {G 13}

    faciliteiten: camping • openluchtzwembad • te huur paarden | kano's | visgerei
    Vanaf 1984 worden wegsÿrts uitsluitend nog als toeristische voorzieningen gebouwd; zij liggen niet meer aan de snelwegen, maar primair in een fraai gebied aan het water. Ludana is de eerste wegsÿrt volgens het nieuwe concept.

16. Marten (gemeente Krsitsi; wegnr. M65 [652/653]; geopend 1969) • {I/J 09}

    

    Het ontvangstgebouw met de uitnodigende entree is in 2002 nieuw gebouwd.

    faciliteiten: camping • openluchtzwembad • te huur fietsen | paarden
    In 2002 geheel gerenoveerd.

17. Meeniy (gemeente Milbo; wegnr. M2 [22/23a]; geopend 1980) • {L 05}

    faciliteiten: garage • camping • kerk (Erg) • te huur paarden | huifkarren

18. Mûlta-Racôn (gemeente Sweinô; wegnr. 2 [ten zuidoosten van Sweinô, aan het Belt Racôn-ses]; geopend 1994) • {H 03}

    faciliteiten: garage • camping • disco • overdekt zwembad • openluchtzwembad • sportterreinen • kapel (Erg) • te huur fietsen | roeiboten | kano's
    Mûlta-Racôn is de meest afgelegen wegsÿrt, ver van de bewoonde wereld, in een eenzaam natuurgebied. Mûlta-Racôn staat daarmee het verst af van het oorspronkelijk wegsÿrt-concept.

19. Nerda (gemeente Haleu; wegnr. M2 [23/24]; geopend 1973) • {B 02}

    faciliteiten: garage • openluchtzwembad • te huur paarden

20. Oliystâ (gemeente Crânt; wegnr. M2 [37/38]; geopend 1965) • {C 04}

    faciliteiten: garage • camping • disco • kerk (Erg)
    Oliystâ is de oudste wegsÿrt, in 1982 geheel gerenoveerd.

21. Pracô-klarbÿr (gemeente Quafaiy; wegnr. 7 [bij Rivo-esterulâr, aan de Girdestona (Pracô-waterval)]; geopend 1991) • {L 08}

    faciliteiten: camping • sportterrein • overdekt zwembad • openluchtzwembad • kapel (Erg) • te huur terreinfietsen | kano's

22. Skorpiy (gemeente Trendon; wegnr. M2 [55/56]; geopend 1968) • {D 05}

    

    De ontvangsthal van het gloednieuwe congrescentrum dat in 2006 naast de
    oorspronkelijke gebouwen van de wegsÿrt is neergezet. In de wanden zijn
    elektronische panelen aangebracht waarop de evenementen, menukaarten en
    andere informatie wordt weergegeven.

    faciliteiten: camping • openluchtzwembad • congrescentrum • te huur paarden | kano's

23. Stesst (gemeente Hirdo; wegnr. M8/M69 [knooppunt 64]; geopend 1980) • {F 06} {hir-c5}

    faciliteiten: garage • disco • overdekt zwembad • recreatiebos met natuurbad • conferentiezalen • te huur fietsen

24. Tâkle (gemeente Tosiy; wegnr. M47 [491b/492]; geopend 1968) • {E 09}

    faciliteiten: garage

25. Taris-zerfos (gemeente Chorânitt; wegnr. 3 [tussen Chorânitt en St.Joris, aan de kust van de Aflif-strett]; geopend 1985) • {H 09}

    faciliteiten: garage • camping • disco • badstrand • te huur fietsen | paarden

26. Triyðâ (gemeente Âpô; wegnr. M6 [636/637]; geopend 1971) • {E 09}

    faciliteiten: garage • camping • te huur paarden

27. Unkiyst (gemeente Hirdo; wegnr. M69 [62]; geopend 1976) • {E 06} {hir-a6}

    faciliteiten: garage • zwembad • sauna • conferentiezalen
    Bij de luchthaven Trymt; eerste wegsÿrt waarvan de motel-exploitatie aan een particulier (Sealey TC) is overgedaan.

28. Uver-ses (gemeente Keunee; wegnr. M6 [632b/633]; geopend 1975) • {E 08}

    faciliteiten: garage • camping • overdekt zwembad • openluchtzwembad • sportterrein • tennisbaan • te huur paarden | roeiboten | zeilboten | kano's

29. Wârf-klarbÿr (gemeente Ef Ÿchis; wegnr. 2 [tussen Wârf a/e Cheetucjâ en St.Mariy a/e Knurfel, op het eilandje Ibesto in de Cheetucjâ]; geopend 1989) • {I 11}

    faciliteiten: camping • openluchtzwembad • sportterrein • te huur fietsen | paarden | kano's

30. Xâltiya (gemeente Troebasÿrt; wegnr. M1/M14 [knooppunt 14]; geopend 1973) • {H 02}

    faciliteiten: garage • golfterrein • kerk (Erg)

31. Xânsa (gemeente Kjer; wegnr. 39 [tussen Kjer en Kjoepiy, aan de kust van de Kjoep-strett]; geopend 1992) • {K 08}

    faciliteiten: camping • overdekt zwembad • badstrand • sportterreinen • te huur fietsen | paarden | huifkarren

32. Ycrol (gemeente Floran; wegnr. M2/M4 [28]; geopend 1974) • {K 03}

    

    Het gebouwencomplex van Ycrol oogt als een onneembaar bastion.
    De ronde uitbouw met de markiezen op de voorgrond is het restaurant.
    De conferentiezalen zitten in de vleugel links achter.

    faciliteiten: garage • overdekt zwembad • conferentiezalen • te huur fietsen

33. Ÿrtiy-vender (gemeente Lassos; wegnr. M1 [222/223]; geopend 1973) • {M 04}

    faciliteiten: garage • camping • overdekt zwembad • sportterrein • golfterrein • kapel (Erg) • te huur roeiboten

34. Ziffon-Haloagge (gemeente Šatoliy; wegnr. M8 [81/82]; geopend 1970) • {I 06}

    faciliteiten: camping • openluchtzwembad • te huur paarden

35. Zÿr-Falebo (gemeente Falebo; wegnr. M33 [330/331]; geopend 1968) • {B 04}

    faciliteiten: garage • kerk (RK)

OPENINGS- EN RENOVATIEJAREN

In de kolom "actie" staat wat er in dat jaar is gebeurd: opening van een nieuwe wegsÿrt of complete renovatie (die vaak gepaard gaat met een heropening).

Er bevinden zich 25 wegsÿrts volgens het oorspronkelijke concept langs de autosnelwegen. Behalve deze wegsÿrts zijn er langs de snelwegen nog de volgende voorzieningen:

27 motels, 14 campings, 30 restaurants, 108 tankstations, 14 garages, 12 Ergynne-kapellen, 4 katholieke kapellen, 2 zwembaden, 2 uitzichttorens.
Deze items moeten nog nader gecontroleerd en gearchiveerd worden.

© De Twee Hanen v.o.f. • Kimswerd • The Netherlands

DA 53-030582 • SPARC 10 mei 1996

namen van wegsÿrts - DICTIO {N} - 04.04.06