Spokanisch Archief

•  Wat is SPARC? 
•  Hoofdmenu 
•  Grammatica 
•  Woordenboek 
•  Atlas 
•  Links 
•  Contact 
•  Disclaimer 

1. Biercultuur De zuidelijke eilanden Tigof, Lomky en Garos zijn bekend om hun wijn. Rondom de wijnbouw en (het nuttigen van) wijn is een echte cultuur ontstaan, waarbij de producten ook professioneel in de markt gezet worden - al blijft deze voornamelijk beperkt tot de Spokanische markt. Wijn wordt dan ook van oudsher in heel Spokanië gedronken, vroeger alleen door de betere standen, tegenwoordig door iedereen.

Van een "biercultuur" is veel minder sprake. Bier wordt van oudsher overal in Spokanië gedronken waar wijn niet tot de regionale producten behoort. In de echte wijngebieden heeft bier altijd een marginale rol gespeeld. Buiten de wijngebieden bestonden er talloze kleine brouwerijen die vaak alleen voor de lokale bevolking produceerden. Ook tegenwoordig zijn er nog veel van die lokale brouwerijen te vinden. Alleen het noorden en oosten van Liftka, en het westen van Berref kunnen als echte "biergebieden" beschouwd worden, waar de grotere brouwerijen zich bevinden die talloze merken op de markt brengen en in het gehele land ook te koop zijn. Dit zijn precies de gebieden waar altijd een goede kwaliteit en goedkoop drinkwater (veelal bergbeken en rivieren) beschikbaar was (en is) en waar graan (en soms ook hop) wordt verbouwd.

Vooral het noordoosten van Liftka kent een biercultuur die te vergelijken is met de wijncultuur op de zuidelijke eilanden: er worden bierfestijnen gehouden, de bieren worden als specialiteiten op de markt gebracht, er zijn talloze bierproefclubs en proeflokalen, enzovoort. Deze prominente biercultuur is mede ontstaan doordat dit gebied ooit tot het voormalige koninkrijk Pegrevië behoorde. Hier werd nergens wijn geproduceerd en omdat de contacten met het rivaliserende Spokanië niet al te best waren, werd er evenmin wijn uit Spokanië geïmporteerd. Zodoende werd het bier een prominente drank (maar ook appelwijn (cider) en pruimenwijn waren populaire dranken in Pegrevië - tegenwoordig is cider vooral op Teujan erg geliefd).

Wellicht het ongezelligste café is Qugiera-mittus ("Spinsterkamer") in Oneusÿrt. Hier komen alleen de echte bierliefhebbers; niet om in een aangename sfeer een biertje te drinken, maar om in serene stilte en in alle ernst biersoorten te proeven. De reeks hendels doet denken aan een seinhuis van de spoorwegen om de wissels om te zetten, maar hier gaat het om het tappen van een glas bier. Alleen het computerscherm en het toetsenbord verraden nog iets van de commerciële activiteiten. Boven de spiegels zien 9 uit eikenhout gesneden koppen er streng op toe dat het met het alcoholgebruik niet uit de hand loopt. De koppen stellen de 9 brouwers voor die hier tot omstreeks 1900 hun brouwerijen hadden.

2. Biersoorten

Vrijwel elk biermerk heeft zijn specifieke smaak; er zijn dus feitelijk evenveel biersoorten als er merken zijn. Toch valt er wel een grove indeling naar uiterlijk, smaak, brouwproces, ingrediënten en/of alcoholpercentage te maken. Het eerste onderscheid dat we kunnen maken ligt al vast in de Spokanische taal, want er zijn twee woorden voor "bier":

1. léf (het oorspronkelijke Spokaanse woord): dit is altijd donker bier (variërend van rood tot bruin), en ietwat zoet.
2. bjerr (een verbastering van het Franse bière): altijd lichtgekleurd (goudgeel tot geel), frissmakend bier.

Het Spokaans kent dus niet één woord dat alle soorten bier dekt: het is altijd óf léf óf bjerr.

Bij bieren van de categorie "léf" kunnen we grofweg de volgende types onderscheiden:

1. presÿr léf ("gewoon léf"): laaggegist, enigszins zoet, alcoholpercentage ca. 6%, roodbruin van kleur. Dit doet aan bokbier denken. Bedenk wel dat elk merk zijn specifieke smaakdetails kent.
2. keldus-léf ("boerderijen-léf"): hooggegist, zoet met caramelsmaak, donkerbruin, ca. 4%. In veel streken wordt dit als het traditionele Spokanische bier beschouwd. Het lijkt erg op het Engelse mild ale (maar dan met meer koolzuur), en is, evenals zijn Engelse tegenhanger, een typisch tapbier. Het is alleen verkrijgbaar in cafés en herbergen, en wordt nooit in flesjes of blikjes verkocht.
3. lerrke ("veldleeuwerik"): oorspronkelijk een merknaam (dus Lerrke, met hoofdletter), uit een brouwerij in Opjevu. Omstreeks 1880 is de brouwerij gesloten en bestond Lerrke als biermerk ook niet meer. Ruim 70 jaar later hebben een aantal brouwerijen een bier op de markt gebracht dat sterk aan Lerrke deed denken. Sinds ca. 1960 is lerrke als biersoort algemeen in Spokanië geliefd en verkrijgbaar. Het gaat om donkerbruin tapbier, is bitter van smaak, zwaar gehopt en bevat 3 à 6 procent alcohol. Het lijkt op het Engelse bitter ale, maar dan met meer koolzuur. Meestal wordt lerrke als een léf-variant gezien, maar bierkenners die een striktere definitie van léf-bieren geven, beschouwen lerrke als een aparte categorie.

Bij bieren van de categorie "bjerr" kunnen we grofweg de volgende types onderscheiden:

1. jôl-bjerr ("goudbier"): licht goudkleurig, laaggegist, zachte tot goedgehopte smaak, 4,5 tot 5,2%. Dit is de Spokanische variant van het wereldwijd gewaardeerde pils. Omdat dit de meest voorkomende bjerr-variant is, gebruiken velen de term bjerr als ze een pilsachtig bier bedoelen. Andere varianten van de categorie "bjerr" worden dan met een meer specifieke term aangeduid.
2. azino-bjerr ("zuurbier"): de algemene benaming voor ongefilterd (dus troebel) bier van hoge gisting, 5 tot 6%, met een zurige smaak afkomstig van citroen- of limoenschillen. Sommige brouwerijen verwerken teldo's (kleine zure appeltjes) in het bier; dan kunnen we ook van teldo-bjerr spreken. De meeste varianten van azino-bjerr kunnen goed vergeleken worden met witbieren als Hoegaarden.

Sommige bieren die specifiek van één brouwerij afkomstig zijn, kunnen niet tot een van de categorieën "léf" of "bjerr" gerekend worden. Zo brouwen de benedictijner monniken in het Sinto-Urba-klooster een op Leffe gelijkend bier met de naam Urba-siddos (letterlijk "Urba-brouwsel"), dat in 2 varianten op de markt wordt gebracht: hónto ("hol") van 6,5% en kâiyp ("stevig, massief") van 8,8%. Hónto Urba-siddos (populair "hónto-urba" genoemd) is zowel aan de tap als in flesjes verkrijgbaar. De sterke variant "kâiyp-urba" wordt alleen in flesjes verkocht. Overigens is het Sinto-Urba-klooster het enige klooster in Spokanië dat bier brouwt.

3. Brouwerijen

Omstreeks 2005 bestonden er in Spokanië een stuk of 80 bierbrouwerijen, waarvan de meeste klein zijn en slechts voor de lokale bevolking produceren. Anno 2015 zijn het er ruim 100. De toename van het aantal kleine (ambachtelijke) brouwerijen is een trend die we ook in andere landen (zoals Nederland en de Verenigde Staten) zien. De 12 grootste brouwerijen die meerdere biersoorten produceren die ook in het hele land verkrijgbaar zijn, staan in onderstaand overzicht (alfabetisch gerangschikt). In de kolom "karakter" wordt de terminologie gebruikt zoals onder Biersoorten hierboven is uiteengezet. Samengevat: léf: lijkt meestal op bokbier keldus-léf: lijkt op mild ale lerrke: lijkt op bitter ale jôl-bjerr: de Spokanische variant van pils azino-bjerr: witbier, in de trant van Hoegaarden

© De Twee Hanen v.o.f. • Kimswerd • The Netherlands

DA 00 • SPARC 19 mrt 2010