Spokanisch Archief
Terug naar Spoorwegen ![]() | |
Status: Nog uitwerken. |
De spoorwegmaatschappijen in Spokanië hanteren een eigen coderingssysteem om het soort goederenwagen te definiëren. Oorspronkelijk gold dit systeem alleen voor Spooksoliy Arânkas, maar sinds ca. 1960 maken alle spoorwegmaatschappijen hier gebruik van. De internationale codificatie, zoals vastgesteld door de UIC, wordt in Spokanië dus niet toegepast.
Gesloten wagens | |
---|---|
L | de L staat voor ilba (gesloten) |
La | 2 assen |
Lb | 4 assen, 2 draaistellen |
La2 | met nokdak |
La3 | met rond dak |
La4 | met bol dak (dakvormen geven tevens bouwjaar aan) |
LbOx | aluminiumoxidevervoer (Ox = ôksitt) |
La3Sg | koelwagen met rond dak |
La3Sgx | koelwagen met rond dak extra lang |
La3Sg-Fs | koelwagen voor zeevisvervoer (Fs = zé-fisa) |
La3Sg-Si | koelwagen voor groente- en fruitvervoer (Si = sipót) |
La3x | 2 assen met rond dak extra lang (zoals Dlÿst) |
LbCa | kalkvervoer |
La3Sg-A6 | koelwagen met rond dak en automatische koppeling type A6 (expliciete aanduiding in de overgangsperiode 1985–1995) |
La3Sg-FF | koelwagen met rond dak en ouderwetse schroefkoppeling (expliciete aanduiding in de overgangsperiode 1985–1995, en daarna bij historisch materieel of bij particuliere maatschappijen) |
Wagens met beweegbaar dak | |
---|---|
Z | de Z staat voor zillepip (dak) |
Za | 2 assen |
Zb | 4 assen, 2 draaistellen |
Zc | 6 assen, 2 draaistellen |
ZaC, ZbC | met dekzeil (C = caribefâsto = dekzeil) |
ZaS, ZbS | schuifdak (S = šefclos = schuifdeksel) |
ZaH, ZbH | luikendakwagen (H = hâts = luik; van Engels hatch) |
ZaR, ZbR | roldakwagen (R = rôle-zillepip = roldak) |
ZaF, ZbF | zwenkdakwagen (F = folte-preip = opklappen) |
ZcF-Al | 6 assen, zwenkdakwagen voor aluminiumoxide |
Platte wagens | |
---|---|
P | de P staat voor podym (platvorm) |
Paa | 2 assen (geheel plat, zonder rongen of lage wanden) |
Pba | 4 assen, 2 draaistellen (idem) |
Pak, Pbk | met lage zijwanden (K = krur = wand, muur) |
PaC, PbC* | containervervoer |
PakC* | met lage zijwanden en dekzeil |
Paq, Pbq | rongenwagen (q = qunskrono = staak, rong) |
PaLa, PbLa | kuilwagen (La = lagitofotos = verlaging) |
Paa-FFA5 | koppelwagen die aan de ene kant een schroefkoppeling (FF) heeft en aan de andere kant een automatische koppeling (A5). In gebruik in de periode 1985–1995 toen beide soorten koppelingen nog voorkwamen. |
* | De code "C" is verwarrend: het kan zowel "containervervoer" als "met dekzeil" betekenen. Als C gecombineerd wordt met "Pak" gaat het om een dekzeil, want containervervoer gebeurt niet op wagen met lage zijwanden. |
Open wagens | |
---|---|
T | de T staat voor tuffes (open) |
Ta | 2 assen |
Tb | 4 assen, 2 draaistellen |
Tax | met zijdeuren (bijv. JACESA) |
TbZj | kolenvervoer (Zj = zjol = steenkool) |
TbPr | ertsvervoer (Pr = pru = erts) |
Tboi | 4 assen, zijlosser (oi = ovap-idemulos = zijlossing, zoals UIC Fals |
Tbli | 4 assen, onderlosser (li = lagi-idemulos = onderlossing) |
Tata | 2 assen, kiepwagen (ta = ta'olos = kiepen) |
TboiPr | zijlosser voor ertsvervoer |
TboiPy | grind-, steenslag-, ballastvervoer (Py = pylo = grind) |
Ty | 2 assen, houten wagen (niet meer bij SA) |
TboiZjV1 | zijlosser voor kolen, max. 100 km/u |
TbPr-A6 | 4-assige ertswagen met automatische koppeling type A6 (expliciete aanduiding in de overgangsperiode 1985–1995) |
TbPr-FF | 4-assige ertswagen met ouderwetse schroefkoppeling (expliciete aanduiding in de overgangsperiode 1985–1995, en daarna bij historisch materieel of bij particuliere maatschappijen) |
Ketelwagens | |
---|---|
D | de D staat voor derrs (ketel) |
Da | 2 assen |
Db | 4 assen, 2 draaistellen |
Dc | 6 assen, 2 draaistellen |
DaPz, DbPz | voor aardolie (Pz = pazzool = aardolie) |
DaNL, DbNL | natronloog (NL = natrôn-liet = natronloog) |
Dax, Dbx | drukvat |
DaxPr, DbxPr | propaan (Pr = propano = propaan) |
DaxCl, DbxCl | chloor (werkdruk van 15 bar) (Cl = clor) |
DaxPG, DabxPG | lpg (PG = plistepiy petrolém-gaza = lpg) |
D.../110 | volume achter / (hier: 110 m3) |
DcTR | torpedowagen (voor vloeibaar ijzer) |
Speciale wagens | |
---|---|
X | de X staat voor xla (extra) |
Xa | 2 assen |
Xb | 4 assen, 2 draaistellen |
Xc | 6 assen, 2 draaistellen |
Xd | meer dan 6 assen |
V0 | max. 80 km/u |
V1 | max. 100 km/u |
V2 | max. 120 km/u |
V3 | max. 140 km/u |
Achter deze code volgt een door de vervoerder toegekend nummer. Het gaat dan bijvoorbeeld om diepladers, transformatorwagens, vervoer radioactief afval, werkwagens, kraanwagens, profielmeetwagens (bijv. in tunnels), baanonderhoudmachines, militaire wagens, koninklijke rijtuigen (hoewel die feitelijk geen "goederenwagens" zijn), enz. Zo is de XbV3-006 het koninklijke salonrijtuig dat met max. 140 km/u vervoerd mag worden. XcV0-776 is een militaire wagen voor het transport van tanks, met 8 assen, dat met max. 80 km/u vervoerd mag worden. |
Koppelingen |
---|
Oorspronkelijk werden de traditionele schroefkoppelingen in combinatie met buffers gebruikt, zoals ook in Europa het geval is (in vakjargon: normaal trek- en stootwerk). Vanaf ca. 1985 is de SA overgestapt op een automatische koppeling, waarbij de buffers werden verwijderd. Tussen 1985 en ca. 1995 werden zowel haakkoppelingen als automatische koppelingen gebruikt, waarbij soms een koppelwagen werd ingezet met aan de ene zijde een haak en aan de andere zijde de automatische koppeling. Vanaf ca. 1995 zijn de haakkoppelingen bij het reguliere materieel geheel verdwenen, al komen ze bij historisch materieel en bij particuliere maatschappijen nog wel voor. De eerste versie van de automatische koppeling stond bekend als type A5. De huidige, verbeterde versie is type A7. Maar A5, A6 en A7 zijn met elkaar compatibel. Deze zogenaamde klauwkoppelingen zijn te vergelijken met de Amerikaanse Janney-koppelingen (en de hiervan weer afgeleide Russische Willison-versie), dus het gaat zuiver om het koppelen van wagens. Leidingen moeten apart verbonden worden. Treinstellen hebben meestal een Scharfenberg-koppeling waarin ook de verbindingen van leidingen geïntegreerd is. Voor zware goederentreinen bestaat een extra stevige variant van type A7, die A7x genoemd wordt. In de overgangstijd tussen 1985 en 1995 werd aan de codes voor goederenwagens A5, A6 of A7 toegevoegd als de desbetrefende wagen voorzien was van zo’n automatische koppeling. Nu dit de standaard is, kan aan de code FF (fjâs-fan = buffer) toegevoegd worden als het om een ouderwetse schroefkoppeling en buffers gaat (dus bij historisch materieel en eventueel bij particuliere maatschappijen). |
© De Twee Hanen v.o.f. • Kimswerd • The Netherlands
DA • SPARC 17 nov 2024