Spokanisch Archief

SPOORWEGEN: codes goederenwagens
Terug naar
Spoorwegen
 
 
Status: Nog uitwerken.
 

De spoorwegmaatschappijen in Spokanië hanteren een eigen coderingssysteem om het soort goederenwagen te definiëren. Oorspronkelijk gold dit systeem alleen voor Spooksoliy Arânkas, maar sinds ca. 1960 maken alle spoorwegmaatschappijen hier gebruik van. De internationale codificatie, zoals vastgesteld door de UIC, wordt in Spokanië dus niet toegepast.

Gesloten wagens
Lde L staat voor ilba (gesloten)
La2 assen
Lb4 assen, 2 draaistellen
La2met nokdak
La3met rond dak
La4met bol dak (dakvormen geven tevens bouwjaar aan)
LbOxaluminiumoxidevervoer (Ox = ôksitt)
La3Sgkoelwagen met rond dak
La3Sgxkoelwagen met rond dak extra lang
La3Sg-Fskoelwagen voor zeevisvervoer (Fs = zé-fisa)
La3Sg-Sikoelwagen voor groente- en fruitvervoer (Si = sipót)
La3x2 assen met rond dak extra lang (zoals Dlÿst)
LbCakalkvervoer
La3Sg-A6koelwagen met rond dak en automatische koppeling type A6 (expliciete aanduiding in de overgangsperiode 1985–1995)
La3Sg-FFkoelwagen met rond dak en ouderwetse schroefkoppeling (expliciete aanduiding in de overgangsperiode 1985–1995, en daarna bij historisch materieel of bij particuliere maatschappijen)

Wagens met beweegbaar dak
Zde Z staat voor zillepip (dak)
Za2 assen
Zb4 assen, 2 draaistellen
Zc6 assen, 2 draaistellen
ZaC, ZbCmet dekzeil (C = caribefâsto = dekzeil)
ZaS, ZbSschuifdak (S = šefclos = schuifdeksel)
ZaH, ZbHluikendakwagen (H = hâts = luik; van Engels hatch)
ZaR, ZbRroldakwagen (R = rôle-zillepip = roldak)
ZaF, ZbFzwenkdakwagen (F = folte-preip = opklappen)
ZcF-Al6 assen, zwenkdakwagen voor aluminiumoxide

Platte wagens
Pde P staat voor podym (platvorm)
Paa2 assen (geheel plat, zonder rongen of lage wanden)
Pba4 assen, 2 draaistellen (idem)
Pak, Pbkmet lage zijwanden (K = krur = wand, muur)
PaC, PbC*containervervoer
PakC*met lage zijwanden en dekzeil
Paq, Pbqrongenwagen (q = qunskrono = staak, rong)
PaLa, PbLakuilwagen (La = lagitofotos = verlaging)
Paa-FFA5koppelwagen die aan de ene kant een schroefkoppeling (FF) heeft en aan de andere kant een automatische koppeling (A5). In gebruik in de periode 1985–1995 toen beide soorten koppelingen nog voorkwamen.

*De code "C" is verwarrend: het kan zowel "containervervoer" als "met dekzeil" betekenen. Als C gecombineerd wordt met "Pak" gaat het om een dekzeil, want containervervoer gebeurt niet op wagen met lage zijwanden.

Open wagens
Tde T staat voor tuffes (open)
Ta2 assen
Tb4 assen, 2 draaistellen
Taxmet zijdeuren (bijv. JACESA)
TbZjkolenvervoer (Zj = zjol = steenkool)
TbPrertsvervoer (Pr = pru = erts)
Tboi4 assen, zijlosser (oi = ovap-idemulos = zijlossing, zoals UIC Fals
Tbli4 assen, onderlosser (li = lagi-idemulos = onderlossing)
Tata2 assen, kiepwagen (ta = ta'olos = kiepen)
TboiPrzijlosser voor ertsvervoer
TboiPygrind-, steenslag-, ballastvervoer (Py = pylo = grind)
Ty2 assen, houten wagen (niet meer bij SA)
TboiZjV1zijlosser voor kolen, max. 100 km/u
TbPr-A64-assige ertswagen met automatische koppeling type A6 (expliciete aanduiding in de overgangsperiode 1985–1995)
TbPr-FF4-assige ertswagen met ouderwetse schroefkoppeling (expliciete aanduiding in de overgangsperiode 1985–1995, en daarna bij historisch materieel of bij particuliere maatschappijen)

Ketelwagens
Dde D staat voor derrs (ketel)
Da2 assen
Db4 assen, 2 draaistellen
Dc6 assen, 2 draaistellen
DaPz, DbPzvoor aardolie (Pz = pazzool = aardolie)
DaNL, DbNLnatronloog (NL = natrôn-liet = natronloog)
Dax, Dbxdrukvat
DaxPr, DbxPrpropaan (Pr = propano = propaan)
DaxCl, DbxClchloor (werkdruk van 15 bar) (Cl = clor)
DaxPG, DabxPGlpg (PG = plistepiy petrolém-gaza = lpg)
D.../110volume achter / (hier: 110 m3)
DcTRtorpedowagen (voor vloeibaar ijzer)

Speciale wagens
Xde X staat voor xla (extra)
Xa2 assen
Xb4 assen, 2 draaistellen
Xc6 assen, 2 draaistellen
Xdmeer dan 6 assen
V0max. 80 km/u
V1max. 100 km/u
V2max. 120 km/u
V3max. 140 km/u
Achter deze code volgt een door de vervoerder toegekend nummer. Het gaat dan bijvoorbeeld om diepladers, transformatorwagens, vervoer radioactief afval, werkwagens, kraanwagens, profielmeetwagens (bijv. in tunnels), baanonderhoudmachines, militaire wagens, koninklijke rijtuigen (hoewel die feitelijk geen "goederenwagens" zijn), enz. Zo is de XbV3-006 het koninklijke salonrijtuig dat met max. 140 km/u vervoerd mag worden. XcV0-776 is een militaire wagen voor het transport van tanks, met 8 assen, dat met max. 80 km/u vervoerd mag worden.

Koppelingen

Oorspronkelijk werden de traditionele schroefkoppelingen in combinatie met buffers gebruikt, zoals ook in Europa het geval is (in vakjargon: normaal trek- en stootwerk). Vanaf ca. 1985 is de SA overgestapt op een automatische koppeling, waarbij de buffers werden verwijderd. Tussen 1985 en ca. 1995 werden zowel haakkoppelingen als automatische koppelingen gebruikt, waarbij soms een koppelwagen werd ingezet met aan de ene zijde een haak en aan de andere zijde de automatische koppeling. Vanaf ca. 1995 zijn de haakkoppelingen bij het reguliere materieel geheel verdwenen, al komen ze bij historisch materieel en bij particuliere maatschappijen nog wel voor.

De eerste versie van de automatische koppeling stond bekend als type A5. De huidige, verbeterde versie is type A7. Maar A5, A6 en A7 zijn met elkaar compatibel. Deze zogenaamde klauwkoppelingen zijn te vergelijken met de Amerikaanse Janney-koppelingen (en de hiervan weer afgeleide Russische Willison-versie), dus het gaat zuiver om het koppelen van wagens. Leidingen moeten apart verbonden worden. Treinstellen hebben meestal een Scharfenberg-koppeling waarin ook de verbindingen van leidingen geïntegreerd is.

Voor zware goederentreinen bestaat een extra stevige variant van type A7, die A7x genoemd wordt. In de overgangstijd tussen 1985 en 1995 werd aan de codes voor goederenwagens A5, A6 of A7 toegevoegd als de desbetrefende wagen voorzien was van zo’n automatische koppeling. Nu dit de standaard is, kan aan de code FF (fjâs-fan = buffer) toegevoegd worden als het om een ouderwetse schroefkoppeling en buffers gaat (dus bij historisch materieel en eventueel bij particuliere maatschappijen).


© De Twee Hanen v.o.f. • Kimswerd • The Netherlands

DA • SPARC 17 nov 2024