Spokanisch Archief

BEGRAAFPLAATSEN EN GRAVEN
Gerelateerd bestand
Gewoontes en gebruiken
(Begraven, cremeren en bijzetten)
 
Dit bestand
1. Algemene informatie
2. Lijst met begraafplaatsen, grafheuvels en graven
 

1. Algemene informatie

Alle geregistreerde en beschermde grafheuvels

Grafheuvels stammen altijd uit een ver verleden, toen het katholicisme zijn intrede in Spokaniė nog niet gedaan had. Daarom bestaan er alleen ergynische grafheuvels, en geen christelijke.
Een grafheuvel heet in het Spokaans lemnās, meervoud lemnāsa. Onder een tolemnās’ verstaan we een groep grafheuvels.

Graven treffen we overal geļsoleerd in het landschap aan. Ze zijn te vergelijken met de grafheuvels, maar in plaats van een opgeworpen aarden heuvel vinden we nu een markering met grote stenen (meestal cirkelvormig gerangschikt), of een simpel bouwwerk in de vorm van een tempeltje, monument of torentje. Sommige graven worden extra gemarkeerd door een opgeworpen heuvel, maar zijn feitelijk géén lemnās in de traditionele zin, omdat ze van veel recentere datum zijn, en het ook bekend is wie erin ligt/liggen.
Ook zulke graven zijn vrijwel altijd ergynisch. Er bestaan ook enkele katholieke graven, maar deze zijn uiteraard van veel jongere datum.
In een aantal katholieke kerken vinden we bijzondere (praal)graven; in ergynische kerken echter nooit, want ergynisten begraven hun doden nooit in een kerk.
Een graf heet in het Spokaans tōmp.

Begraafplaatsen met bijzondere culturele of historische waarde zijn bijna altijd bosrijke parken met verspreid liggende graven. Op ergynische begraafplaatsen vinden we voornamelijk grafstenen, maar op katholieke begraafplaatsen komen ook grotere constructies voor, in de vorm van zuilen, kapelletjes en andere bouwsels.
Ergynische begraafplaatsen geven een verwaarloosde, overwoekerde indruk, omdat ergynisten hun doden met rust laten, en geen "grafcultus" kennen (bezoeken en onderhouden van graven van nabestaanden) Nergens op de (deel)kaarten en elders in SPARC worden expliciet ergynische begraafplaatsen genoemd, alleen katholieke en gemengde! Katholieke begraafplaatsen zien er altijd verzorgd uit, en kunnen vooral in het zuiden van het land ook veel kleiner van afmetingen zijn, vaak omringd met muren, waarbinnen de graven dicht op elkaar in rijen liggen gerangschikt, zoals we ook in Frankrijk of Italiė tegenkomen.
Vrijwel alle begraafplaatsen zijn óf ergynisch óf katholiek óf gemengd (neutraal). Alleen bij Blort bestaat een begraafplaats die uitsluitend bedoeld is voor niet-gelovigen (hoewel ook ergynne-gelovigen en christenen er begraven kunnen worden, want een verbod daarop zou in strijd zijn met de Spokanische wetgeving die discriminatie op basis van geloof verbiedt).

Voor "begraafplaats" heeft het Spokaans eigenlijk geen goed woord, en daarom treffen we in de namen van begraafplaatsen altijd termen als arābe (tuin), jakām (veld) of pārc (park) aan. Wel kent het Spokaans het woord korda-arābe, dat letterlijk "kerkhof" betekent. Het gaat hierbij altijd om een (kleinere) begraafplaats naast en kerk. Niet te verwarren met korarābe, waarmee een tuin bij of rondom een kerk bedoeld wordt; ook kan het "paleistuin" betekenen. Maar hier zijn nooit doden begraven.

Urnenkelders hoeven niet per se een "kelder" (onder een kerk) te zijn, maar kunnen ook een aanbouw of apart gebouwtje zijn. Ze komen uitsluitend bij ergynische kerken voor, omdat ergynisten zich bij voorkeur laten cremeren - in tegenstelling tot katholieken.
Omdat urnenkelders feitelijk simpele opslagruimtes zijn die niet door buitenstaanders betreden mogen worden (alleen door geestelijken), zijn ze zelden van historische of culturele betekenis. Er bestaan slechts een paar urnenkelders van historisch/cultureel belang, omdat hier de as van bekende Spokaniėrs is bijgezet.
Een urnenkelder heet in het Spokaans torōgt’, afgeleid van rōgt dat "urn" betekent. Zoals gezegd, een echte "kelder" hoeft het niet te zijn.


2. Lijst met begraafplaatsen, grafheuvels en graven

In onderstaande lijst zijn alle begraafplaaten, grafheuvels en graven met culturele of historische waarde opgenomen.

†   rooms-katholiek object
§   ergynisch object
*   niet specifiek religieus (bijv. begraafplaats) Dit moet nog gecheckt en aangevuld!

Als een item op een -deelkaart is aangegeven, staat het aanklikbare kaartnummer tussen {..}.
Verwijzing naar een regiokaart waarop het item staat aangegeven
Alle (deel)kaarten worden in een apart venster geopend.

  Voorbeeld van een begraafplaats* met zijn naam op een deelkaart.

  Voorbeeld van een grafheuvel* met zijn naam op een deelkaart.

  Voorbeeld van een ergynisch graf* met zijn naam op een deelkaart.

  Voorbeeld van een rooms-katholiek graf* met zijn naam op een deelkaart.

* Deze items komen ook zónder naam op deelkaarten voor.
Zodra de naam bekend is dient deze op de deelkaart aangebracht te worden en moet het item
in onderstaande lijst worden opgenomen. Zie de provisorische tabel.
Sommige crematoria staan hieronder vermeld, maar ze staan soms ook bij Gewoontes en gebruiken. Dus nog aanpassen! (ook de verwijzingen in DICTIO aanpassen)


  1. Arābe rifo ef Cubus (* gem. Mosafeto) •

    Algemene begraafplaats.

  2. Beecān-jakāmgem. Manes-Puriy) • {I 10}

    Grote begraafplaats, bekend om zijn praalgraven, familiegraven en kapelletjes, zoals je ook veel in Italiė ziet.

  3. Blizerū-arābe (* gem. Acherque) •

    Algemene begraafplaats.

  4. Cal-lemnāsgem. Zimp) • {M 02}

    Grafheuvel in de duinen aan de kust; vanwege het duingebied valt de heuvel niet erg op, maar hij wordt gemarkeerd door een cirkel van ijzeren palen (vroeger waren ze van hout, maar die zijn weggerot).

  5. Ch’lāc-moziy (* gem. Sinto-Manes) •

    Algemene begraafplaats aan bosrand.

  6. C’rlaa-tōmpgem. Polefi-Jariālo) • {H 05}

    De C’rlaa-tōmp en de Ryje-tōmp ("Ooievaar- en Reiger-graf") zijn twee grafheuvels, enkele kilometers van elkaar, en elk ongeveer 15 meter hoog. Beide zijn gekroond met een soort tempeltje van roze marmer dat te bereiken is via een lange trap de heuvel op. De C’rlaa-tōmp moet al zeker 5000 jaar oud zijn, maar de Ryje-tōmp is omstreeks 1700 opgeworpen door een excentrieke grootgrondbezitter, op wiens landgoed de C’rlaa-heuvel reeds lag. Zelf is hij in de Ryje-tōmp begraven. De tempeltjes heeft hij er in 1712 op laten bouwen, vlak voor zijn dood. Dat hij zo'n kitscherig ding op zijn eigen grafheuvel liet neerzetten was niet zo bezwaarlijk, maar dat hij ook de duizenden jaren oude C’rlaa-heuvel zo opsierde (ontsierde), werd hem door velen kwalijk genomen, niet in de laatste plaats door de Reelā. Toch is ook op deze heuvel het tempeltje altijd blijven staan. Het landgoed van de excentrieke man, genaamd Ja Tramme ur Cexiy, is in 1811 opgeheven, waarna de grond is verdeeld onder de boeren uit de twee dorpjes Tramme en Cexiy.

  7. Deeter-tōmpgem. Moze-Lāpranā) • {J 05}

    Graf.

  8. Dirāc-lemnāsgem. Sa Crono) • {J 04}

    Grafheuvel.

  9. Doffiyn Dunjes (gem. Plekotex) •

    Crematorium. ...

  10. Ef Flydderegem. Amahagge) • {ama-299}

    Begraafplaats en crematorium in gelijknamig bos.

  11. Ef Fonātiy (gem. Mollefin) •

    Crematorium.

  12. Ef Klarb’r (* gem. Minde) •

    Algemene begraafplaats en crematorium.

  13. Ergetex ef Lemnās (zie Sinto-Aša-lemnāsa)

  14. Finjār-arābegem. Sinto-Hafegge) •

    Rooms-katholieke begraafplaats te midden van de wijngaarden.

  15. Fjāmpiy-arābe (* gem. Seertzeekoles) •

    Gemengde begraafplaats aan de rand van het Fjāmpiy-wuma.

  16. Fūrtalos-lemnāsgem. Nayes) • {J 08}

    Grafheuvel.

  17. Glotenā-arābe (* gem. Akom) •

    Gemengde begraafplaats met een grote vijver waar wel in gezwommen wordt.

  18. Gvāmpa (gem. Teta) •

    Crematorium. ...

  19. Harboembo-pārcgem. Šark) • {F 06}

    Begraafplaats. Hier liggen veel inwoners van Hirdo.

  20. Heboreta-lemnās (zie Sinto-Aša-lemnāsa)

  21. Heboreto-lemnāsgem. Abenatošā) • {H 11}

    Grafheuvel aan de rand van het Lemnās-fōresta. Hoewel dit een ergynische grafheuvel is, komen hier met volle maan ook veel rooms-katholieke wijnboeren bijeen om te bidden voor een goede oogst. Ze schijnen stiekem Iyer, de god van de wijn, te aanbidden, in de wetenschap van "baat het niet dan schaadt het niet" (nert ort ef achōmm, nert ūqu ef achōmm).

  22. Hemdlāgem. Sinto-Jeny) •

    Rooms-katholieke begraafplaats met prachtig uitzicht over de Hurt-strett.

  23. Herša-arābe (* gem. Quitas-Olas) •

    Algemene begraafplaats.

  24. Hōlsta-lemnāsgem. Lamoneo) • {E 06}

    Grafheuvel op een open plek in een dicht bos. (DOM 52)

  25. Huron-lemnāsgem. Frezzet) • {I 08}

    Grafheuvel.

  26. Hurt-lemnāsgem. Lasy) • {G 12}

    Grafheuvel.

  27. Ialef-hānggem. Ozaneto a/e Prek) •

    Begraafplaats langs het Manta-pāt. Officieel ergynisch, maar in de praktijk worden hier voornamelijk niet-gelovigen begraven. De naam Ialef-hāng ("Oogst-vreugde") doet wat vreemd aan voor een begraafplaats, maar ooit lag deze begraafplaats op een groot landgoed met deze naam. De naam van de grote boerderij in de nabijheid (Ialef-hāng-klemk) herinnert hier nog aan.

  28. Jelše (gem. Nutterkoles) •

    Crematorium. ...

  29. Junip-pārc (gem. Xōc’ršamiy) •

    Begraafplaats. ...

  30. Kāpiyf-lemnāsgem. Aboris-Sinto-Jenu) • {L 07}

    Een van de bekendste grafheuvels in de bossen van het Girdes-gebergte.

  31. Kindis-lemnās (zie Sinto-Aša-lemnāsa)

  32. Kindista-lemnās (zie Sinto-Aša-lemnāsa)

  33. Koronalista-lemnāsgem. Kūrānien) • {I 10}

    Grafheuvel aan de oostrand van een dennebos, gemarkeerd met 2 grote en (minstens) 7 kleinere stenen.
    Naam staat nog niet op de deelkaart.

  34. Kryobiy-arābegem. Teujo) • {D 09}

    Oude begraafplaats, ligt in een militair oefengebied en wordt niet meer gebruikt.

  35. Lapoā-arābe (gem. Lapoā) •

    Crematorium.

  36. Leljahove-mesāgem. Cleft) •

    Rooms-katholieke begraafplaats.

  37. Lemnās kusamat ef Bajuftō (zie Sinto-Aša-lemnāsa)

  38. Liyst-tōmpgem. Harāfloja-Ÿrtuhaj) • {K 06}

    Graf, voorzien van een door zuilen gedragen afdak.

  39. Lōrgū-lirde (gem. Mollefin) •

    Begraafplaats aan de Fabrokaliyto-weg.

  40. Marten-lemnāsgem. Trents) • {I 08}

    Grafheuvel.

  41. Melbech-pārc (* gem. Ef Ÿchis) • {I 11}

    Grote begraafplaats in een parkachtig landschap. Tot in 1982 was dit een rooms-katholieke begraafplaats, maar sindsdien is het een algemene begraafplaats geworden, hoewel er nog wel een katholieke kapel is.

  42. Merdec-tōmpgem. Aāstiy) • {G 08}

    Graf. Hier liggen verscheidene leden van het riddergeslacht Flās Comāf begraven.

    Het Merdec-graf aan de rand van de Qumk-vlakte bij Aāstiy. (UIS 75)

    Zie ook de tekst op het informatiebord bij het graf en het Merdec-museum. De F.A.S. heeft dit graf tot beschermd object verklaard, zie object 183 .

  43. Moja-tolemnās’gem. Moja) • {K 06}

    Beschermde groep van 7 grafheuvels, verspreid over een terrein tussen het Nutter Hāmpōk-fōresta en het Zutter Hāmpōk-fōresta. Er ligt ook nog een grafheuvel in het noordelijke bos, maar die valt buiten de beschermde groep. De grafheuvels zijn alleen met een gids te bezichtigen.

  44. Nyndāc-tōmpgem. Stanō) • {F 04}

    Graf, gemarkeerd door een enorm crana-teken.

  45. Oeglura-lemnāsgem. Opjevu) • {K 07}

    Grafheuvel, valt op door zijn langgerekte vorm.

  46. Ojel-fōresta (* gem. Manes-Lašer) •

    Algemene begraafplaats, deels in een bos.

  47. Pitla-arābe (†§ gem. Manes-Pōmān) • {F 09}

    De enige begraafplaats in Spokaniė waar ergynische en rooms-katholieke doden op één terrein begraven liggen. Er bestaan zelfs enkele "gemengde" familiegraven, waar katholieken en ergynisten in één graf bij elkaar liggen. Vanwege dit gemengde karakter hebben ook enkele joodse en protestantse Spokaniėrs hier hun laatse rustplaats gevonden.

  48. Pōfter-lemnāsgem. Sinto-Leraquen) • {L 08}

    Grafheuvel.

  49. Pōrtessi-pārcgem. Mūninū) •

    Begraafplaats bij het gehucht Ef Kabor Colonje. Er is een tramhalte van de interlokale tramlijn 2 (halte Colonje-Zutter), en het is mogelijk om overledenen met een "begrafenistram" naar de begraafplaats te brengen.

  50. Rododendrōn (* gem. Tul’nn) •

    Algemene begraafplaats.

  51. Rōgert-lemnāsgem. Totiarofe-Lerescō) • {I 08}

    Grafheuvel.
    Naam staat nog niet op de deelkaart.

  52. Rōnzata (* gem. Huis) •

    Algemene begraafplaats.

  53. Ryje-tōmpgem. Polefi-Jariālo) • {H 05}

    Zie beschrijving bij de C’rlaa-tōmp.

  54. Sebāsten-arābe (* gem. Sinto-Alycro) •

    Begraafplaats in de duinen aan de kust.

  55. Sinto-Aša-lemnāsa (§ šarkdomenn Ef Sinto-Aša) • {G 08}

    Zeven grafheuvels waarin sinds 1680 de leden van het koninklijk huis begraven worden; in volgorde van belangrijkheid:

    1. Ergetex ef Lemnās (Ergets heuvel)
    2. Heboreta-lemnās (Hemelheuvel)
    3. Kindis-lemnās (Koningsheuvel)
    4. Kindista-lemnās (Koninginneheuvel)
    5. Lemnās kusamat ef Bajuftō (Heuvel naast de Beek)
    6. Ÿc-lemnās (Eikenheuvel)
    7. Yvōp-lemnās (Lindenheuvel)

  56. Sinto-Clara-jakām (* gem. Teta) •

    Algemene begraafplaats, met een katholieke kapel. ...

  57. Sinto-Fijaker-tōmpgem. Hier) • {E 08 | E 09}

    Grafheuvel met een piramidevormige opbouw. (DOM 177)

  58. Sinto-Genovefa-arābegem. Asjetto) •

    Begraafplaats aan de noordrand van Asjetto.

  59. Sinto-Mariy-arābegem. Kurriy) • {B 05}

    Bekende begraafplaats.

  60. Sinto-Mariy-tōmpgem. Ÿrst) • {F 08}

    Graf, gemarkeerd met drie grote kruisen.

  61. Sinto-Natall-pārcgem. Āpō) • {E 08}

    Behalve begraafplaats is dit ook een beschermd natuurgebied, dat vrij toegankelijk is. (DOM 177-178)

    De bruine berggeiten in het Sinto-Natall-park.

  62. Sinto-Nicels-arābegem. Ibesto-Horo) •

    Rooms-katholieke begraafplaats, behorend bij het Sinto-Nicels-klooster.

  63. Sinto-Patriyk-tōmpgem. Asjetto) • {J 12}

    "Grafheuvel", gemarkeerd met een groot kruis.

  64. Sinto-Peeter-arābe (* gem. Moleije) •

    Kleine algemene begraafplaats in de Doffiyn Dunjes. Een verwaarloosd en kaal geheel, waar nauwelijks nog mensen begraven worden. Alleen de bijbehorende kerk wordt nog frequent bezocht.

  65. Sinto-Petry-pārcgem. C’rlamejo) • {G 12}

    Eenzaam gelegen begraafplaats.

  66. Sinto-Simones-arābe (* gem. Fjer) •

    Algemene begraafplaats. De toegang bestaat uit een indrukwekkende poort met kantelen, alsof het om een kasteel gaat.

  67. Sinto-Sylvest (* gem. Qualā) •

    Algemene begraafplaats.

  68. Sinto-Urban-tōmpgem. Hier) • {E 09}

    Graf.

  69. Skorpiy-lemnāsgem. Jejoa) • {E 05}

    Grafheuvel.

  70. Sn’-tōmpgem. Frezzet) • {I 08}

    Graf.

  71. Spany-blufk (* gem. Ajertaliy) •

    Algemene begraafplaats.

  72. Sparot-pārcgem. Queu) • {C 06}

    Begraafplaats.

  73. Tragam-arābe (gem. Tunbas) •

    Crematorium aan de zuidkust van het eiland Mantahynne. Aan het eind van een korte pier staat een kapel, waar ook gelegenheid is om de as over het water uit te strooien.

  74. Ūrša (gem. Tanb’r) •

    Dierencrematorium bij het dorp Ūrša-Polea.

  75. Vorgtiy-tōmpgem. Metie) • {K 07}

    Grafheuvel, gemarkeerd met twee torens.

  76. Woetū-lemnāsgem. Reo) • {F 04}

    Grafheuvel bij het dorp Woetū. Hierop staat een afgebroken steen ter markering van het graf van de adellijke dame Hymm.

  77. Ÿc-lemnās (zie Sinto-Aša-lemnāsa)

  78. Ÿrmola-lemnāsgem. Quober) • {I 06}

    Grafheuvel.

  79. Ÿrufy-lirde (gem. Tanb’r) •

    Crematorium bij het dorp Ÿrufy aan de Tanb’r-fonis.

  80. Yvōp-lemnās (zie Sinto-Aša-lemnāsa)

  81. Zeeny-pārc (gem. Mosento) •

    Begraafplaats voor honden en katten. Ze kunnen met een Ergynne-ritueel begraven worden, en er staat ook een ergynisch kerkje bij.

  82. Zellt-tōmpgem. Sinto-Leraquen) • {L 08}

    Graf.

  83. Zeruzze-lemnāsgem. Prest) • {F 03}

    Grafheuvel bij de Wefot-Krappa, ca.300 jaar oud; vermoedelijk liggen hier zo'n 12 welgestelde lieden begraven; de heuvel is met zijn doorsnede van 89 m een van de grootste grafheuvels in Spokaniė; de nāk is wel 12 m hoog; schitterend gelegen aan de rand van een kloof van ruim 100 m diepte, waardoor de Krappa stroomt.


In onderstaande tabel zijn alle begraafplaatsen en graven opgenomen die wel op de deelkaarten staan maar (nog) geen naam hebben. De items zijn gerangschikt op deelkaartnummer. (NB. Grafheuvels zijn hier niet opgenomen.)

ItemLocatieGemeenteDeelkaart-
   nummer
begraafplaats  --Xōc’ršamiy*{B01}
begraafplaats--Fjer{B06}
begraafplaats--Huis{C05}
begraafplaats--Tul’nn{C07}
begraafplaats(Amestā)Cleft{D05}
begraafplaats--Mosafeto{D06}
begraafplaats--St.Slef{D08}
2 graven §ZA Pitla-pārcAdvō{F08}
graf §eil. ŸrlešōMinde{G09}
graf §St.PeeterMoleije{H04}
begraafplaatsEf FlyddereAmahagge{H07}
graf §--Flem{H08}
begraafplaats--Michta{H09}
begraafplaats--Qualā{H10}
begraafplaats--St.Alycro{H10}
graf §--Abenatošā{H11}
begraafplaatsPlaju-W’s’rKomy{H12}
begraafplaats--Teta{H13}
graf §--Reven{I02}
graf §--Fietso{I06}
graf §--Lelko{I08}
graf §--St.Groje{I08}
begraafplaats--Ms.Puriy{I10}
graf †--Ms.Puriy{I10}
begraafplaatsbij St.Sebāsten-klooster  Kūrānien{I10}
begraafplaats--Teta{I13}
graf §--Metie{J07}
graf §--Rān{J07}
graf §--Krsitsi{J09}
begraafplaats--Acherque{J11}
begraafplaatsSinto-Genovefa-arābeAsjetto{J12}
graf §--Harāfloja-Ÿrtuhaj  {K06}
graf §--Kles{L03}
graf §--St.Leraquen{L08}
begraafplaats--Garos{L12}

* Deze begraafplaats heet Junip-pārc; zie gelijknamige tramhalte op tramkaart 01.

© De Twee Hanen v.o.f. • Kimswerd • The Netherlands

DA 00 • SPARC 10 jul 1995

namen van graven, grafheuvels en begraafplaatsen - DICTIO {N} - 08.03.06