Spokanisch Archief

DAGBLADEN
Bestandsgroep Boeken & tijdschriften
Periodieken
Dagbladen
Publicaties
Uitgeverijen
 
 

Zie ook informatie over dagbladen in het algemene overzicht van Periodieken.
Alle dagbladen met een oplage van meer dan 30.000 zijn in deze lijst opgenomen. Als de krant in een ander dan het Westspokaanse dialect verschijnt is dit met de volgende afkortingen aangegeven (zie ook het bestand Talen en dialecten):

CHZuidspokanisch (Cheetuc)
KPDruk-Pegrevisch (Kabi-Pegreviy)
NSNoordspokanisch (Nutter-Spokânda)
TJTjemps (Tjempôr)
ZVZverostaïsch (Zverostaiy)

Als deze afkortingen tussen haakjes staan betekent dit dat het dagblad slechts gedeeltelijk of zo nu en dan in het dialect publiceert. In hoofdzaak wordt dan het standaard-Spokaans (Wefot-Spokânda) gebruikt.

Formaat van kranten

Tot omstreeks 1953 gold voor kranten het zogenoemde dagbladformaat (quiyrda-tûrg), gebaseerd op de toen gebruikelijke maateenheid ins (= 3,5 cm). Kranten waren 18 ins hoog en 12 ins breed (627×418 mm). Zie ook het bestand Maten en gewichten.
Vanaf 1953, toen het metrieke stelsel werd ingevoerd, pasten steeds meer kranten hun maten aan aan de ronde getallen 600×420 mm. Vanaf ongeveer 1970 kwam de internationaal erkende A-standaard voor papierformaten ook in Spokanië in zwang. Toen werd het dagbladformaat aangepast aan het A2-formaat (594×420 mm). Sinds 2001 verschijnen sommige Spokanische kranten ook in het tabloid-formaat, dat in de praktijk A3 (de helft van A2) is, dus 420×297 mm.

Bij de introductie van het tabloid-formaat hanteert de grafische branche nu de termen paqur-tûrg (PAT; uitgestrekt formaat) en punor-tûrg (PUT; ingekrompen formaat). PAT heeft een hoogte van 580 tot 603 mm en een breedte van 418 tot 422 mm. PUT heeft een hoogte van 418 tot 422 mm en een breedte van 295 tot 301 mm. Dus allemaal maten die A2 en A3 benaderen.

Tabloid

Evenals in de rest van Europa werd het tabloid-formaat van kranten voornamelijk geassocieerd met boulevardbladen vol schreeuwende koppen, korte opruiende verhaaltjes en veel seks en criminaliteit. Zulke landelijke dagbladen kent Spokanië niet aangezien landelijke dagbladen altijd een binding met een politieke partij hadden (tegenwoordig echter veel minder dan vroeger). Met de term tablót (afkomstig van het Engelse "tabloid") wordt in Spokanië dan ook voornamelijk een weekblad bedoeld dat zich voornamelijk met roddel, seks en criminaliteit bezighoudt.
In 2001 durfde de kwaliteitskrant Ef Jolaiy het aan om het formaat te halveren tot een tabloid (ofwel: "PUT"). Dit bleek een groot succes. Vooral forensen in het openbaar vervoer gingen deze krant massaal kopen vanwege het handige formaat waarmee je je medereizigers niet in de weg zit als je de krant openslaat. In 2004 is ook de Amagene (de grootste kwaliteitskrant) op PUT overgestapt. In 2005 volgde de Kleter Hirdoegg, en in latere jaren volgden er nog meer (zie tabel hieronder).


In de blauwgroene kolom staan de zogenoemde "richtingcijfers". Deze geven aan tot welke politieke/religieuze/maatschappelijke richting de krant behoort. Deze richtingcijfers worden om de twee jaar middels een enquête onder de lezers opnieuw vastgesteld:

1 Progressief, onafhankelijk van religie, zwakke binding met de DeF en GeRi.
2 Tamelijk progressief, onafhankelijk van religie, binding met SAP en DeF.
3 Behoudend, zwak religieus, binding met AZR.
4 Liberaal, onafhankelijk van religie, bindingen met AZR en in mindere mate met CSP, koningsgezind.
5 Conservatief, sterk afhankelijk van religie, binding met CSP, koningsgezind.
6 Conservatief, geen binding met politieke partijen, niet koningsgezind.
7 Neutraal en vaderlandslievend.
8 Binnenlandse politiek geheel ondergeschikt aan buitenlands nieuws, (neutrale) economie en cultuur.

(zie ook bestand Politieke partijen)

De richtingcijfers worden voorafgegaan door een letter, en wel:

oochtendkrant (verschijnt niet op zondag)
aavondkrant (verschijnt niet op zondag)
zochtendkrant die ook op zondag verschijnt

Kranten die niet op zondag verschijnen, hebben op zaterdag een extra bijlage. Traditiegetrouw hebben de kranten op donderdag een culturele en wetenschappelijke bijlage. Alleen de Amagene en Ef Jolaiy hebben deze bijlage gesplitst: een culturele bijlage op woensdag en een wetenschappelijke bijlage op vrijdag.
In onderstaande tabel kunnen de kranten aangeklikt worden voor nadere informatie in het bestand Periodieken.

 naam v. dagbladoplage
(2007)
opgerichtstandpl.verspreidings-
gebied
overgegaan
op PUT-formaat
o1 Amagene 404.0001850Amahaggelandelijkjanuari 2004
a2Ef Hymâ 292.0001799Trendonlandelijk 
o5 Kleter Hirdoegg 260.0001867Hirdolandelijkjuni 2005
a7Ef Jolaiy 215.0001911Hirdolandelijkmei 2001
a2Ef Liftkaoegg 180.0001830AmahaggeLiftka, Tigof 
z1Kindistee 178.0001854HirdoBerref 
a2Larmin-Pôst 132.0001933GretBloi, Ziyp 
o4Opper-quiyrda (KP) 124.0001918MilboBen, Renô, Teujan, Brÿr 
a3Ef Hoggebimiy (KP) 110.0001850Hoggebimlandelijk 
z2Ef Pegrefytiy KP 102.0001879LostôLiftka, Brÿr, Teujan 
z3Telepôsta 98.0001946Hirdolandelijk 
a8Spooktÿden 90.0001954Hirdolandelijk 
a1Ales-Pôst 78.0001765TunbasAles, Benmaart 2007
o4Kleter-Zverosta (ZV) 74.0001884Mindelandelijk 
a2Bôrâ-tÿden 62.0001923BôrâBerref 
a3Zûmbara-Ycloem NS 50.0001756LassosBrÿr, Teujan 
o1Ef Garostiy (CH) 46.0001872GarosGaros, Lomkyjuni 2010
a2Jóles Fortes ZV 45.0001935MindeZverosta-kustmei 2007
o3Yf Tjempê TJ 39.0001860KussikTjemp 
o6Zampôr-quiyrda 32.0001923Hoggebimlandelijk 
z2Pegrycloem KP (NS) 31.0001829MilboBen, Renô, Teujan, Brÿr 

Dagbladen met een oplage kleiner dan 30.000:

 Westspok.dialect gemengdtotaal
landelijko-2a-1-------- o-2 a-1
regionaalo-3a-2o-2a-4o-1a-3 o-6 a-9
intergemeentelijko-21a-17o-5a-2--a-12 o-26 a-31
gemeentelijko-5a-8o-7a-4o-7a-9 o-19 a-21
totaalo-31a-28o-14a-10o-8a-24 o-53 a-62

Aantal geregistreerde dagbladen in Spokanië: 21 + 53 + 62 = 136.


Op 22 juni 1982 was het voor sommige kranten voorpaginanieuws dat Charles en Diana een zoon hadden gekregen. De meeste Spokanische kranten geven zulk buitenlands nieuws een plaatsje op pagina 2 of 3.


Logo's van de dagbladen


© De Twee Hanen v.o.f. • Kimswerd • The Netherlands

DA 00 • SPARC 01 mei 1997

dagbladen - DICTIO {N}