Spokanisch Archief

PRIJZEN en ONDERSCHEIDINGEN
Dit bestand
1. Culturele en maatschappelijke prijzen
2. Koninklijke onderscheidingen
 
 
Status: Bestand is nog in wording.
 

1. Culturele en maatschappelijke prijzen

Prijzen, voor zover in SPARC genoemd. Ze zijn alfabetisch gerangschikt.

Blotter Jerrðe (Blauwe Narcis)
Jaarlijkse culturele prijs, uitgereikt door de minister van Wetenschap en Kunst; sinds 1952.

Côldy-Fâjas-priss
Jaarlijkse architectuurprijs voor het meest innovatieve en opmerkelijke bouwwerk of de uitwerking van een project daartoe, waarbij de wisselwerking tussen een solitair bouwwerk en het overigens ongerepte landschap een "esthetische en emotionele beleving" moet uitlokken. De prijs is in 1990 ingesteld en vernoemd naar de architect Côldy Fâjas, die omstreeks 1980 onder verdachte omstandigheden om het leven is gekomen. De prijs bestaat uit een koperen sculptuur en een geldbedrag van 50.000 herco.

Cristaliy Lankotat (Kristallen Lichtkoepel)
Prestigieuze prijs, om de twee jaar door de Koning uitgereikt aan een acteur of musicus die zich de afgelopen jaren uitzonderlijk verdienstelijk heeft gemaakt voor het toneel of de muziek in Spokanië. De prijs wordt elk oneven jaar uitgereikt, maar het Ministerie van Wetenschap en Kunst had in 1997 besloten dat er ook een extra prijs in 2000 zou worden uitgereikt, omdat dat zo'n "bijzonder" jaar was. De prijs bestaat uit een transparante bolvormige plastiek en een geldbedrag van 50.000 herco.

Cvârf-priss
Literaire prijs voor een veelbelovende auteur die een debuutroman heeft gepubliceerd. De prijs wordt jaarlijks uitgereikt door het grote uitgeversconcern Vliyteram en is vernoemd naar de schrijfster Jenva Cvârf. Zij had in een testament vastgelegd dat er na haar dood jaarlijks een geldprijs van 4.000 herco uitgereikt zou moeten worden aan een veelbelovend auteur die dat jaar een succesvolle debuutroman had gepubliceerd. Het bedrag was afkomstig uit haar enorme nalatenschap (zij stamde uit een rijke aannemersfamilie). Wie de prijs zou moeten uitreiken en wat de criteria voor een "veelbelovend auteur" moesten zijn, had zij in het midden gelaten. Zij stierf in 1966, maar pas in 1970 werd de inhoud van haar testament bekend. Er wordt beweerd dat haar erfgenamen het initiatief voor de prijs geheim hadden gehouden, omdat zij het geld liever zelf wilden behouden. Pas in 1972 is er door bemiddeling van een notaris geregeld dat het grote uitgeversconcern Vliyteram de prijs zou uitreiken. Dat jaar zijn er toen zeven prijzen uitgereikt, namelijk met terugwerkende kracht vanaf 1966, het sterfjaar van Jenva Cvârf. De keuze voor de 7 auteurs was erg omstreden, te meer daar Petriy Havik voor twee boeken werd uitverkoren. Het leek niet de bedoeling te zijn dat de prijs ooit meer dan één keer aan dezelfde persoon werd uitgereikt, want je kunt tenslotte maar één keer een debuutroman schrijven.
In 1966 was een bedrag van 4.000 herco redelijk veel. Anno 2010 zou dit gelijk staan aan ongeveer 40.000 herco. Maar de omschrijving in het testament voorziet er helaas niet in dat dit bedrag jaarlijks wordt geïndexeerd. Aangezien er totaal een bedrag van circa 400.000 herco beschikbaar is om elk jaar een prijs uit te reiken, kunnen er totaal 100 prijzen worden uitgereikt. Tussen 1966 en 2014 zijn er 48 prijzen weggegeven, dus zijn er nog 52 te vergeven. Zou het bedrag jaarlijks geïndexeerd zijn, dan was het allang op geweest!

Begin 2020 heeft uitgeverij Vliyteram te kennen gegeven niet meer verantwoordelijk te willen zijn voor de uitreiking van de Cvârf-priss. Een van de redenen zou zijn dat de uitgever het niet kan accepteren dat veelbelovende auteurs die voor de prijs in aanmerking komen hun werk vaak bij concurrerende uitgevers publiceren. Daarom is er besloten dat de prijs voortaan uitgereikt zal worden door de Spooksoliy Literaturiy Feslosos.

Cvârf-prijs in 1972
met terugwerkende kracht vanaf 1966 uitgereikt

AuteurBoekPublicatie-
jaar
Gonâs ZâftecEf belt seert fes ef fôresta1966
Halâs SjefraziyksPliyfone? Noft!1967
Tek Fyn NonâstiyEf merater rifo Tašu1968
Petriy HavikEf ÿkaquriy rifo Tâg1969
Petriy HavikEf trôchâ rifo ef koffona1970
Testoyðe PanáñgCônsidere ef lo kvâmpos meldelira 1971
Sereg Rufen Toziyn-Môcla Ef melde noi riyfain quista1972

(Gegevens uit het Fysieke Archief , oude ordner SPOKA, dd. 1972.)

Latere uitreikingen Cvârf-prijs

AuteurBoekPublicatie- 
jaar
Prijsuitreiking
............
Krôl Roguta-Jansen Frestiy sÿt 20192020

 

Hirdoex ef Cûlturiy-priss (Culturele Prijs van Hirdo)
.....

Jôl Gmul (Gouden Spoel)
Prijs die jaarlijks door het Nationale Filminstituut aan een succesvol filmer uitgereikt wordt. In 1989 kreeg Burgert Klâft de prijs.

Jôl Prûgt (Gouden Prûgt)
Prijs, uitgereikt op het tweejaarlijkse filmfestival in Hirdo. De prijs bestaat uit een vergulde prûgt (22 cm hoog) en een geldbedrag van 10.000 herco. Op zich een bescheiden prijs, maar de film die de Gouden Prûgt wint, kan op veel commercieel succes rekenen. De jury die de prijs uitreikt moet voorbereid zijn op hevige kritiek wat betreft de gemaakte keuze, felle discussies op de tv en bedreigingen. Dit alles is voornamelijk een mediaspektakel dat er gewoon bij hoort. (DOM 115)

Jôl Spetsklan (Gouden Tandwiel)
Jaarlijks door de Koningin uit te reiken prijs aan een Spokanisch bedrijf dat zich het jaar ervoor onderscheidde door een succesvol beleid en goed ondernemerschap. De jury hanteert o.a. de volgende criteria: is er binnen 2 jaar een opvallende winst gemaakt, is de omzet opvallend gestegen, zijn er geen ontslagen gevallen, zijn de werknemers tevreden, wordt er een goed en "nuttig" kwaliteitsproduct geleverd.
De prijs bestaat uit een plastiek, voorstellende een gouden tandwiel. Het geëerde bedrijf kan na de prijs verzekerd zijn van een toenemende omzet en een gunstige notering op de beurs. Het bedrijf moet minstens 100 werknemers in dienst hebben. In 1990 is de jury in opspraak geraakt omdat het gerucht rond ging dat de Riko-kolenmijn bij Tufiepo in aanmerking zou komen voor de prijs; dit staatsbedrijf voldeed in het geheel niet aan de criteria, maar zou vanwege de prijs wel eens uit de financiële problemen kunnen komen. Uiteindelijk is de jury vervangen en heeft een ander bedrijf de prijs gekregen.

Oak Tree Award
Tweejaarlijkse filmprijs. Wordt gegeven aan een Spokanische filmproductie met een hoog artistiek en origineel gehalte, waarin nog tamelijk onbekende acteurs hun opkomst maken. Zulke films zijn zelden kaskrakers, en blijven dan ook nagenoeg onbekend bij het grote publiek.


2. Koninklijke onderscheidingen

"Ridderorden", in die zin dat iemand benoemd wordt tot "ridder" of enige andere van oorsprong adellijke titel, bestaan in Spokanië niet. Men kent alleen "Koninklijke Onderscheidingen", zonder dat hier een bepaalde titel aan verbonden is.

In de tweede week van april wordt in Tangodâm-Tÿdens (vergelijk de Staatscourant) de lijst met de kandidaten gepubliceerd die op Nâmpa-dag (12 mei: opening van het nieuwe regeringsjaar, vergelijk Prinsjesdag) door de Koning persoonlijk onderscheiden zullen worden. Elk jaar opnieuw geeft de gepubliceerde lijst aanleiding tot jaloezie, ruzies, speculaties en politieke spanningen. De kandidaten zijn volgens strenge selectieprocedures maar met niet onaanzienlijke inspraak van het staatshoofd uitgekozen en afgezien van een handjevol jubilarissen die in aanmerking komen voor een bronzen, zilveren of gouden Koningsmedaille is er bovendien nog een interessante groep kandidaten voor wie, eenmaal in het bezit van de fel begeerde gouden of zilveren Vaderlandsmedaille, de weg naar promotie en carrière opengelegd wordt.

Behalve de Koningsmedaille en de Vaderlandsmedaille, die door de koning persoonlijk worden uitgereikt, kent Spokanië nog een aantal koninklijke onderscheidingen, die ondanks de naam niet door het staatshoofd, maar door eilandshoofden, districtshoofden of burgemeesters worden uitgereikt. Dit kan op elke willekeurige dag gebeuren, dus niet per se op Nâmpa-tof. Spokanië kent de volgende onderscheidingen, bedoeld voor mensen die een uitzonderlijke daad hebben verricht, of zich uitzonderlijk verdienstelijk hebben gemaakt:

(Van de medailles zijn alleen globale schetsen uit het Fysieke Archief beschikbaar; ernaast is het speldje afgebeeld, dat men altijd op zijn/haar kleding kan dragen; hieronder is het lintje afgebeeld waaraan de medaille bevestigd is)

 
 

Kindis-medajiy (Koningsmedaille); in brons, zilver en goud. Met de beeldenaar van het staatshoofd en gekroond met ferviyf-bloemen. Wordt uitsluitend door het staatshoofd uitgereikt.

 

Hymâ-medajiy (Vaderlandsmedaille); in zilver en goud. Wordt uitsluitend door het staatshoofd uitgereikt.

 

Hupster Monchare-uza (Groot Erekruis): in brons, zilver en goud, bedoeld voor burgers in het algemeen. Wordt door eilandshoofd, districtshoofd of burgemeester uitgereikt.

 

Militerr Uza (Militair Kruis): in brons, zilver en goud, bedoeld voor militairen. Wordt door een hoge militair uitgereikt.

 

Frâl-kûraecÿr Plinker (Ster der Schone Kunsten): in brons en zilver, met het symbool voor Rominâstra ("godin" van de Kunst) in het midden (gekruiste schilderskwast en beeldhouwersbeitel). Bedoeld voor kunstenaars. Wordt door de minister van Onderwijs, Wetenschap en Kunst uitgereikt.

 

Akademiy-palûm (Academische Palm): paars geëmailleerd, met het symbool voor Pôrtessi ("godin" van de Tijdingen en Wetenschap) in het midden (perkamentrol met twee vleugels en een zegel). Bedoeld voor mensen die de wetenschap een dienst hebben bewezen. Wordt door de minister van Onderwijs, Wetenschap en Kunst uitgereikt.

 

Moosa-uza (Moosa-kruis): groen en wit emaille, bedoeld voor ??.

 

Kriystex ef Wâlka (Christus-orde): rood met geel en groen emaille, bedoeld voor roomskatholieken. Wordt door een bisschop uitgereikt.

 

Ergetex ef Wâlka (Erget-orde): rood met geel en groen emaille, bedoeld voor ergynne-gelovigen. Wordt door een ryltiy uitgereikt.

 

Ayrâs-leema (Luchtvaartpenning): in brons, goud en zilver, met een adelaar onder enkele wolken. Bedoeld voor personeel van luchtvaartmaatschappijen en luchthavens. Wordt door de minister van Verkeer en Mobiliteit uitgereikt.


 
 

Rutôsâs-leema (Zeevaartpenning): in brons, goud en zilver, met een vis in zee en het symbool voor Aitromba ("godin" van de Zee) erboven (golflijn en eronder een rechte lijn). Bedoeld voor zeevarenden. Wordt door de minister van Verkeer en Mobiliteit uitgereikt.


 

© De Twee Hanen v.o.f. • Kimswerd • The Netherlands

DA 00 • SPARC 10 jul 1995

naam van prijs - DICTIO {N} - 10.05.09