|
Gerelateerd bestand Kloosters
Zie ook |
Terug naar Bouwwerken 
|
|
Dit bestand A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z | |
|
Status: Beschrijvingen nog aanvullen. | |
Spokanisch Archief
|
Gerelateerd bestand Kloosters
Zie ook |
Terug naar Bouwwerken
|
|
Dit bestand A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z | |
|
Status: Beschrijvingen nog aanvullen. | |
|
Een van de oudste handschriften in Spokanië wordt bewaard in de Bribâbof-kerk in Hirdo. Dit is de Bribâmip, met delen uit de Ergemip, hoewel de tekst hier en daar sterk afwijkt van de tekst zoals die in de tegenwoordige Ergemip gestandaardiseerd is. De Bribâmip is in de 17e eeuw van een nieuwe lederen band voorzien, versierd met vergulde uvory-motieven, die onder meer het crana-teken vormen. |
Rooms-katholieke en ergynische kerken en tempels met culturele, historische of landschappelijke waarde (of die anderszins in SPARC zijn opgenomen). De jaartallen geven aan wanneer de kerk of tempel is ingewijd.
§ = Ergynne-kerk
† = RK-kerk
Als een item op een 
-deelkaart is aangegeven, staat het aanklikbare kaartnummer tussen {..}.
Tussen rechte haken [..] staat het aanklikbare nummer waarmee de kerk of tempel op de
Centrumkaart van Amahagge dan wel op de
Gebouwenkaart van Zest is aangegeven.
De aanklikbare code [hirdo] leidt naar de Centrumkaart van Hirdo waarop de desbetreffende kerk met zijn naam staat aangegeven.
Verwijzing naar een postcodekaart van Amahagge waarop het item staat aangegeven
Verwijzing naar een regiokaart waarop het item staat aangegeven
Alle (deel)kaarten worden in een apart venster geopend.
Voorbeeld van een ergynische kerk met zijn naam op een deelkaart.
Voorbeeld van een rooms-katholieke kerk met zijn naam op een deelkaart.
Voorbeeld van een (ergynische) tempel met zijn naam op een deelkaart.
Onderstreepte kerk- en tempelnamen kunnen aangeklikt worden voor een afbeelding.
De naam die de bewoners van Amahagge geven aan de Atrokse-afstoen, een van de oudste religieuze bouwwerken in Spokanië.
Bij het dorpje Ef Kolai Prusot, aan de oever van de gelijknamige rivier.
Kerkje aan de noordelijke kust van Mantahynne. Het oudste deel stamt uit ca. 1690, de rest is omstreeks 1800 herbouwd.
Een van de oudste religieuze bouwwerken in Spokanië. Bewoners van Amahagge noemen dit de Afstoen fes ef S˙rt ("Tempel in de Stad").
De vloer is voor een deel bedekt met fraai gebeeldhouwde grafzerken. Zulke zerken zijn in een Ergynne-kerk zeer uitzonderlijk, en waarschijnlijk is hier sprake van invloed van het katholicisme dat in deze streek de overhand heeft. De Beecân-kerk kwam in 1988 in het nieuws vanwege het gedrag van partes (priester) Tâst-Ofenhefer.
Op het marktplein in Daba-Ch˙rg.
Drie kilometer buiten het dorp Elâbest, eenzaam op de vrijwel onbewoonde Kârty-môliy. ....
De redelijk grote kerk ligt eenzaam op de Krupel-blof-jakâm (Kreupelepaard-vlakte), zonder enige beschutting van bomen of bos. Het gebouw verkeert in verwaarloosde staat, maar fungeert als belangrijke ontmoetingsplaats voor de schaapherders die in dit gebied met hun kuddes rondtrekken. De honden van de herders mogen ook de kerk in, en de priester draagt gewoonlijk een pelerine (korte cape) van schapenvacht.
Aan de kust bij Michta; tegenwoordig liggen er alleen nog enkele brokstukken.
Beroemdste kerk in het centrum van Hirdo. Met twee torens waarvan er één een klok draagt (heel bijzonder voor een Ergynne-kerk). Het gebouw is een van de laatste vertegenwoordigers van het simplesmiy, een bouwkundige stroming die zich kenmerkt door een streng doorgevoerde symmetrie, met asymmetrische elementen. De consequente symmetrie van dit kerkje wordt onderbroken door de hoofdingang die net niet in het midden zit, en het raampje rechts ervan.
Achterin de kerk is een religieus museumpje, altijd druk bezocht. Hier kan de
Bribâmip, een van de oudste handschriften in Spokanië, bewonderd worden.
(UIS 47-48, DOM 31-32)
Oudste nog in gebruik zijnde Ergynne-kerk van Spokanië, bij het dorpje Fôrt-Freerk. Oorspronkelijk een simpel gebouwtje met één vertrek, in ca. 1520 is er aan de achterzijde een meditatieruimte aangebouwd. Sinds 1855 wordt in en rondom de kerk elk jaar in augustus een poëziefestival ter gelegenheid van de sterfdag van de volksdichter Lofjec Quűzzt gehouden (hij was tevens partes van de kerk). De kerk is opgetrokken uit grote blokken porfier, afkomstig uit het Krappa-gebergte, en over de Krappa aangevoerd. (UIS 39; DOM 169)
Bij het dorpje Môjôl-zeces even ten zuiden van Hirdo. De kerk werd op 15 oktober 1822 door partes Moffain Xalp-Thor Ferwen ingewijd, en de zegenstaf die hij daarvoor gebruikte is te zien in het museumpje van de Bribâbof-kerk in Hirdo. In de vergulde kop van de staf wordt de inwijdingsbrief bewaard, geschreven door de toenmalige Reelâ Hôla). Elk jaar op 15 oktober wordt de staf in een ceremoniële tocht naar de Cendâc-kerk overgebracht, waarna een partes het zegeningsritueel opnieuw uitvoert, maar dan symbolisch. Na afloop van dit symbolische ritueel begint een groot dorpsfeest met veel wildbraad en bier (ook genoemd in
UIS 94).
Ook de dyry die Moffain Xalp bij de inwijding droeg, wordt in Bribâbof-kerk bewaard. Het gaat om een reep damast van 8,07 m lengte (uit 1786) die hij ter decoratie om zijn hoofd en lichaam droeg, en tevens diende om zijn mantel bijeen te houden.
De vergulde zegenstaf uit 1822 is een van de pronkstukken in het
Bribâbof-museum te Hirdo.
....
De "Domkerk van de Goede Harten" wordt door de plaatselijke bevolking "Cubu-domiy" genoemd. Architectonisch stelt het niet veel voor, maar omdat Tosiy een bisdom is, heeft de kerk status. Zie bisdom Tosiy.
Deze kerk valt op door zijn reusachtige afmetingen en zijn 7 gekanteelde torens. De torens hebben elk een platform met een offertafel, en mogelijkheden om te maanbaden. De kerk is slecht onderhouden maar wordt nog intensief gebruikt. Hij staat op het kruispunt van twee hoofdwegen: weg 8 tussen Halepoai en Qualeja, en weg 6 tussen źrbô en Harâfloja-źrtuhaj. De kerk is dan ook een ontmoetingspunt voor bewoners uit deze vier steden.
Kerk opgericht op de plaats van de brandstapel waar bakker Yqufjen-Kerfewiynne ca. 1450 zijn eervolle crematie kreeg. In 1970 gerestaureerd. (UIS 17)
"De Kerk voor Sint-Michaël", midden op het intieme dorpspleintje van Flixomo. Gebouwd in een soort Duitse barokstijl die eigenlijk niet in Spokanië thuishoort; met roze gepleisterde muren en gele ornamenten rondom het ingangsportaal en de ramen (DOM 103).
"De Oude Kerk", midden op het centrale Marktplein van de stad. De kerk is bekend vanwege het koperen dak - een materiaal dat in Spokanië zelden als bouwmateriaal wordt gebruikt (maar voor andere toepassingen heel algemeen is, zoals voor gebruiksvoorwerpen en munten). (UIS 125)
Voormalige kerk. Vanaf ca. 1970 niet meer in gebruik, maar na restauratie heeft het gebouw sinds 2016 een culturele en sociale bestemming.
Tempel aan de rand van de stad. De voorgevel bestaat uit een galerij van 14 gemetselde bogen.
De "Heremietenkapel", hoog gelegen even buiten het dorp Giyl-belt. Aan de rand van een dicht bosgebied, met uitzicht over de rivier de Jeôs in de diepte. Het is niet alleen een kapel (of liever: klein kerkje), maar ook de woning van iemand die hier beroepshalve als "kluizenaar" leeft. Hij ontvangt de bezoekers die uitgeput van een stevige klim over een pad vol haarspeldbochten uit Giyl-belt naar boven zijn gekomen. Niet alleen gelovigen maar ook toeristen die van het uitzicht willen genieten en een echte kluizenaar willen ontmoeten. Dorpelingen brengen de man geregeld voedsel, drank, water, hout voor zijn open haard en olie voor zijn verlichting. Hij heeft hier geen elektriciteit en waterleiding. Wel heeft hij sinds 2014 een mobiele telefoon maar die mag hij alleen in noodgevallen gebruiken, want een kluizenaar wordt niet geacht "nodeloos" contact met de buitenwereld te hebben.
Bij zijn dood, of als hij zelf beslist om deze "baan" op te geven, schrijft de ryltiy van de ryltiyeren Quafaiy een sollicitatieprocedure uit om een nieuwe geschikte kandidaat te vinden.
Olijfgroen kerkje drie kilometer buiten het dorp Manes-Fârg, aan de rand van de heuvelrug Mesâ Prôta. Vlakbij heeft Koningin Lindokiy Zabert haar zomerpaleisje laten bouwen (1862), en zij heeft dit kerkje regelmatig bezocht, en het ook een portret van haarzelf geschonken. Dit olieverfschilderij hangt binnen naast de ingang, op een nogal donkere en onopvallende plek (DOM 133).
....
|
Mooi traditioneel kerkje tussen de dorpen Tunlâf en Tunfaniy aan de noordoostkust van Ben, te bereiken via Weg 55. Dit is een ongeschonden duingebied met veel berken- en dennenbossen, die het kerkje omringen. Bijzonder is dat het kerkje omstreeks 1790 gebouwd is op initiatief van beide dorpen. De dorpen waren te arm om een kerk voor zichzelf te bouwen en op aandrang van een geestelijke uit Riysbo hebben de dorpen toen gezamenlijk een kerkgebouw betaald.
Genoemd in Beeldarchief in oranje map, onder Godsdienst, met het juiste plaatje. Maar hier is abusievelijk het dorp Bora-Fercen (bij Lift) genoemd. |
Het kerkje is opgetrokken en mooie grijze flâkâ-stenen en ligt idyllisch in een soort duinpan naast de heilige Ficrynne-boom; het heeft plafondschilderingen van Peoll Umerr. De eerste partes van deze kerk, Lerdu Kruns-Leftel, werd bekend vanwege zijn ontwerp (ca. 1815) van de uvory-motieven die in goud werden gedrukt op het kalfslederen omslag van de Ergemip van deze kerk. Bijzonder is dat het woord Ergemip ook in de Pegrevische taal op dit boek staat vermeld: Eügemib.
Het identieke ontwerp, maar dan met gevlochten zilveren banden, diende als decoratie op het houten altaar-schot. De verwerkte symboliek spreekt voor zich: centraal staat de crana, omgeven door gelijkzijdige driehoeken (die de trisâgo verbeelden). Verder een uitgebalanceerde afwisseling van cirkels en vierkanten (respectievelijk de abstracte volmaaktheid en de concrete uiting hiervan). Op het altaarschot staat de spreuk: N˙f ˙rras n˙f lofas / n˙f Erget n˙f rovret ("Geen takken geen lover / geen Erget geen liefde").
In en om het kerkje worden vermaarde diensten en rituelen georganiseerd, waar de mensen van heinde en ver op afkomen. Vooral de pakra-vieringen rondom de boom zijn in het hele land bekend.
(UIS 90-95)
Toen in 1731 het stadje Amejo afbrandde, zijn de bewoners van het naburige Ef Diôs te hulp geschoten. Sindsdien botert het niet tussen beide stadjes. De lokale geestelijken wilden beide partijen weer verzoenen door precies op de grens van beide gemeenten een kerk te bouwen. Deze "Grenskerk" werd in 1751 ingewijd. Het was de bedoeling dat de kerk precies op de grens zou komen, maar dat was juridisch en bestuurlijk niet mogelijk. Vandaar dat de kerk net naast de gemeentegrens werd gebouwd, en wel op grondgebied van Amejo. Met als gevolg dat de verhouding tussen beide bevolkingsgroepen nog slechter werd.
Tot op de dag van vandaag is deze kerk eerder een splijtzwam dan een verzoenend symbool: bewoners uit Ef Diôs komen er nooit en vinden het provocerend als de bewoners van Amejo er wél komen. De weg tussen beide plaatsjes (waar ook de kerk aan ligt) is onverhard en verwaarloosd. Om de weg te asfalteren is in beide gemeenten onbespreekbaar.
Aardig kerkje in centrum van het stadje, met beroemd koorhek en preekstoel van de Bretonse houtsnijder Paskal Marzec (1892). In ca. 1850 is het kerkje met een meditatieruimte aan de achterzijde uitgebreid. Het koorhek is bekend onder de naam Raterex ef Finjâr (Wijngaard des Heren). De F.A.S. heeft dit kerkje tot beschermd object verklaard, zie
object 540
. (UIS 89; DOM 100)
Toen het Trymt-paleis begin 18e eeuw werd gebouwd, was het de bedoeling dat de landweg naar Fonistâ, die erlangs liep, omgetoverd zou worden in een statige avenue, omzoomd met bomen. Tegenover het paleis, aan de overkant van deze avenue, diende een woonwijk met lommerrijke lanen te verrijzen voor de welgestelde katholieken, die een klein maar belangrijk deel van de Amahaagse bevolking vormden. Midden in deze wijk was een protserige kerk gepland.
Deze kerk, de Folluser Korda, is er inderdaad verschenen. De woonwijk is nooit echt gerealieerd, maar blijven steken in enkele lanen met weliswaar deftige huizen (uit de 19e eeuw), maar geen kapitale landhuizen temidden van bosgebied. En van de statige avenue, de Avenű-Stinto-Trymt, zijn slechts enkele secties verwezenlijkt, zoals langs het paleis en wat meer naar het oosten. De avenue is nooit één complete weg geworden, en tegenwoordig dient een deel ervan zelfs als parkeerterrein. Ten westen van het paleis houdt de weg abrupt op. Hier bestaat dus een onafgebouwd stukje Amahagge, waar alleen het paleis en de kerk voltooid zijn.
In het centrum van Meaue. Eeuwenlang namen de gelovige mijnwerkers uit de streek offerandes
mee naar de kerk in de vorm van mooie stukken marmer en kopererts. Al die geofferde brokken
worden in kisten bewaard die tot op heden hoog opgetast staan langs de wanden in de kerk.
Een nogal luguber gezicht omdat de kisten eruit zien als lijkkisten (DOM 47).
De kerk ligt bij een plek waar vroeger een doorwaadbare plaats (grél) was om de Dâm over te steken. Tegenwoordig vaart er een veerpontje. ....
....
Kerk van de meer orthodoxe richting van de Atrokse-orde. Bij de kerk hoort het pension Ef Hađ˙šâ waar ook niet- of andersgelovigen welkom zijn.
Belangrijke Ergynne-kerk in een wijk die nog grotendeels het originele spinnewebvormige stratenpatroon heeft, zoals dat ontstaan is toen dit nog een dorpje was. Alleen aan de zuidwestelijke kant is er een hap uit dit patroon genomen toen de spoorlijn naar Fonistâ werd aangelegd.
De oude dorpskerk is omstreeks 1810 gesloopt, en ervoor in de plaats kwam de huidige kerk met een meer stedelijk karakter, gebouwd van een bijzonder soort baksteen met een lila-achtige glans, in een stijl die bekend staat als "devotisme": een evenwichtige verhouding tussen strakke en gebogen lijnen, zonder veel ornamenten of decoratie. Vorm en materiaal dienen voor zichzelf te spreken en uitdrukking te geven aan een innerlijke rust die bij het belijden van de godsdienst wordt nagestreefd.
Hier wordt het verbogen zwaard van Grurve in een schrijn bewaard. (UIS 10)
De grootste en belangrijkste Ergynne-kerk in Amahagge. Het huidige gebouw is ingewijd in 1611, maar reeds in de 14e eeuw moet hier al een kerk(je) of tempel hebben gestaan.
Kerkje bij Gerfta; hier heeft Koning Lotpâlmen II tijdens de boerenopstand van 1859 ondergedoken gezeten toen boeren hem dreigden te vermoorden. Uiteindelijk heeft hij hier een boerendelegatie ontvangen en zijn Belofte aan de Boeren ondertekend (07.10.1859). Deze gebeurtenis staat bekend als de Overeenkomst van Gerfta. (UIS 15-16)
De kerk ligt afgelegen in de uiterste zuidoosthoek van de gemeente. Ooit lag hier het dorp Kliyft-Hupster (ook wel Kliyft-Wefot genoemd). Omstreeks 1730 ontstond er een conflict tussen de dorpsbewoners en de nieuw aangestelde priester omdat deze in de ogen van de dorpelingen veel te orthodox in de leer was, en er bovendien zeer radicale ideeën op na hield. Toen hij verkondigde dat suďcide de enige juiste manier was om persoonlijke problemen op te lossen, was de maat vol en werd hij door een uitzinnige menigte verjaagd. Er kwam geen opvolger, de kerk raakte buiten gebruik en het dorp raakte ontvolkt.
Omstreeks 1800 was het een spookdorp geworden en tegenwoordig is er bijna niets meer van terug te vinden. De kerk is echter tussen 1940 en 1950 opgeknapt, het gebouw is uitgebreid met een maanbaadplatform en een nieuwe meditatieruimte, en aan de zuidkant is een nieuwe offertafel gebouwd, naar een ontwerp van de toen nog tamelijk onbekende beeldhouwer Zjurre Ozzűpiyle.
Door al deze faciliteiten, en ook het feit dat het gebouw in een prachtige omgeving ligt, kon de kerk zich sinds 1955 weer ontwikkelen tot een populaire ergynische ontmoetingsplaats met indrukwekkende rituelen, schitterende muziekuitvoeringen en een grote aandacht voor de individu. De naam Ialef-korda ("Oogstkerk") is geen loze kreet want ook de oogstrituelen (vóórdat er geoogst wordt) en oogstfeesten (als de oogst is binnengehaald) zijn hier een grote trekpleister.
Ook de verbeterde wegen en transportmiddelen hebben sinds 1950 geholpen om hier weer een goed bezocht religieus centrum van te maken. Op het station van het nabijgelegen Totiarofe-Lerescô stoppen zelfs speciale treinen als er bijzondere kerkdiensten worden gehouden. Een aansluitende autobusverbinding brengt de bezoekers naar de kerk.
Kapel, iets van de weg af, in een dicht bos. Hoewel de kapel vernoemd is naar de Ergynische wijngod Iyer, gaat het om een Rooms-katholieke locatie. Hier wordt elk jaar op 27 september een "wijnfeest" gehouden waarbij niet alleen Iyer maar ook St. Vincentius van Zaragoza, de beschermheilige van de wijnbouw, wordt vereerd. Er worden dan lamsbouten geroosterd en gegeten, met natuurlijk (veel) wijn erbij.
"Koningskerk", hier worden de urnen bewaard met de as van de 27 mensen die in 1972 bij de brand in het KSC-clubhuis te Hirdo zijn omgekomen. (UIS 77-78)
Kapel tegen een steile berghelling met prachtig uitzicht op źrnajecű en omliggende wijngaarden. Het kruis op de kapel is al vele keren door de bliksem getroffen, maar dat wordt door de gelovigen juist als een positief teken gezien ("God toont dat Hij om ons geeft").
"Tafelkerk", midden op het eilandje Mikkon. Gebouwd op fundamenten van een kerk uit de 14e eeuw. De kerk valt op door zijn langgerekte vorm en enorme hoogte. De mussen en duiven onder het hoge zadeldak worden vereerd als de bewakers van de kerk. Langs de wanden in de kerk hangen tientallen interessante dankplanken (misse-šolgs) (DOM 25).
Een eclectisch bouwwerk dat uittorent boven de pakhuizen en bedrijfspanden in deze voormalige havenbuurt. De kerk is gebouwd als herinnering aan het katholieke klooster dat ooit op deze plek stond, maar moest wijken voor de stadsuitbreiding.
Belangrijke kerk met beroemd altaar en schrijn, in een park met majestueuze beuken, midden in de stad. Hier leidt de Reelâ regelmatig een ritueel. Dit trekt altijd zo veel mensen dat men van te voren moet reserveren om van een plaatsje in de kerk verzekerd te zijn. In de jaren tachtig en negentig werden er 's zomers wel tv-toestellen in het park gezet waarop de kerkdiensten van de Reelâ te volgen waren. Sinds 2000 pakt men het grootser aan: op een reusachtig scherm tussen de beukenbomen worden de diensten in alle jaargetijden geprojecteerd - het lijkt wel een openluchtvoorstelling. (UIS 123)
De Kjűpur-kerk ligt even buiten het stadje te midden van een enorme rooms-katholieke begraafplaats. In de 14e eeuw is deze kerk uiteraard als ergynische kerk gebouwd, maar de bekering van de bevolking omstreeks 1700 leidde ertoe dat deze kerk in 1712 als katholieke kerk werd ingewijd (de zogenoemde "herinwijding"). De ergynische crematieplaats achter de kerk is toen al snel met bomen beplant terwijl alle andere bomen rondom de kerk zijn gekapt om een begraafplaats aan te leggen.
Katholieke kerk te midden van glooiende grasvlaktes die overgaan in duingebied.
Tot 1787 was Zest een eigen bisdom, en dus had de stad zijn domkerk, de Sinto-Bonifases-domiy. Toen dit bisdom in dat jaar opging in het nieuwe bisdom Asjetto, raakte de domkerk zijn status kwijt, en werd de naam veranderd in Kleter Câtedralo (in Spokanië is een câtedralo niet een kathedraal, maar een voormalige kathedraal ofwel domkerk).
Het is nog steeds een majestueus gebouw met een rijk interieur. De wandschilderingen van de Italiaanse kunstenaar Dominico Abruzzi (ca. 1550-1622) en de kroonluchters van de Garosische ornamentenontwerper Renchyter (ca. 1565-1610) trekken nog steeds veel bezoekers. Het verhaal gaat dat beide kunstenaars min of meer uit hun land zijn ontvoerd om in de kathedraal van Zest aan het werk gesteld te worden. Een andere lezing is dat beide heren dit werk op zich genomen hebben omdat hun beloofd werd dat hun "een onbeperkt aantal vrouwen van uitzonderlijke schoonheid" ter beschikking zou worden gesteld. Zie bisdom Asjetto.
Kerkje in een buitenwijk van Amahagge. Stond vroeger in een landelijke opgeving.
Kerkje aan de rand van het Opper Palamiy-bos, in de Krappa-vallei. De naam van de kerk betekent letterlijk "Kerk voor de Birâlbers", ofwel bestemd voor de twee dorpen Hupster-Birâlber en Belt-Birâlber. Belt-Birâlber is halverwege de 18e eeuw verdwenen, waarna Hupster-Birâlber gewoon Birâlber is gaan heten. Dit dorp ligt ca. 3 km van de kerk.
Ergynisch kerkje even buiten het dorp Kverdehille, idyllisch gelegen op een glooiend grasveld aan een bosrand. Hier worden regelmatig muziekuitvoeringen georganiseerd, vooral kamermuziek en klassieke Spokanische liederen. Publiek uit de stad wordt aangetrokken door een arrangement aan te bieden waarbij ook het vervoer met de tram uit en naar Amahagge en een drankje in de dorpskroeg is inbegrepen.
Neoclassicistische kerk met twee torens.
De inzegening van deze kerk (in 1488) wordt ook beschouwd als het jaar dat het dorp Amer ontstond.
In het centrum van Gasky. Hier wordt de Alveyro-f˙tafiy (1590-1592) bewaard. In deze kroniek wordt het leven van bisschop Alveyro Joez en de bouw van de kathedraal beschreven. Men is in 1580 met de bouw van de toren begonnen en elk jaar wordt er tijdens een ritueel 3˝ ins (12,25 cm) bij gebouwd. Momenteel is de toren ruim 51,40 m hoog (stand: 2000). Deze trage manier van bouwen is door Alveyro Joez verordonneerd, want hij wilde zo vier eigenschappen symboliseren: Bestendigheid, Geduld, Volharding en Bescheidenheid. Zie ook het citaat uit de Alveyro-kroniek. Zie bisdom Asjetto. (UIS 111)
Oud vervallen kerkje met een vergeten calvaire ernaast. Binnen langs de witgepleisterde wanden hangen interessante houten borden met moralistische spreuken, geschreven in het Cheetuc (en in het Latijnse alfabet). Het geheel maakt een Zuid-Europese indruk. (UIS 118)
Oorspronkelijk een Ergynne-kerk, in een bosgebied dat tegenwoordig midden in de stad ligt; is in 1735 uitgebrand en aan zijn lot overgelaten. Toen in 1760 het dominicanessenklooster Kult-Zűps-covent ernaast werd gebouwd, is ook de kerk gerestaureerd en als katholieke kerk in gebruik genomen. Het gebouw is nadien enkele malen grondig gerestaureerd, maar het interieur heeft zijn oude sfeer uit ca. 1760 nog weten te bewaren. Hoewel de kerk in principe alleen voor de nonnen is bestemd, kunnen ook anderen hier diensten bijwonen, mits je dat van te voren opgeeft.
De streek waar deze kerk zich bevindt, was zeer moerassig. Ooit lag er een meer op de plek van de kerk, vandaar de naam, die "Droog meer" betekent. Dat deze katholieke kerk in zo'n ontoegankelijk gebied werd gebouwd is een indicatie dat hier omstreeks 1520 de Ergynne nog een sterke positie had. Katholieken moesten min of meer hun toevlucht zoeken in onherbergzame gebieden.
Kerkje in een bospartij aan de rand van het dorp Laffenet-Sinto-Mariy, met een algemene begraafplaats. In het kerkje is een grafsteen in de muur gemetseld die ooit gestaan heeft op een graf van een paard. Omstreeks 1820 is de steen van het paardengraf op de begraafplaats verwijderd omdat de toenmalige priester het niet gepast vond dat er tussen de mensen ook een paard begraven lag. De steen is dus weg, maar het paard moet nog ergens liggen.
De in 1788 ingewijde ergynische kerk lag toentertijd in een landelijke omgeving en was bedoeld voor de vissers die hier vanaf de kust de zee op gingen. De vissers zijn verdwenen maar er ontstonden nieuwe uitbreidingen van de stad, zodat de kerk een meer algemene functie voor de stedelingen ging krijgen. In 1850 is het gebouw aanzienlijk uitgebreid want het kon de vele bewoners uit de nieuwe stadswijk niet herbergen. Tegenwoordig zorgen de kerkdiensten nog maar voor een half gevuld gebouw, dankzij de ontkerkelijking. De huidige partes (de aan de kerk verbonden priester) probeert publiek te trekken met allerlei bijzondere diensten. Regelmatig houdt hij diensten speciaal voor homo's (een gevoelig punt in Spokanië), of hij organiseert diensten tijdens goed verzorgde diners (met veel wijn), of hij laat alleen mensen met honden en katten tot de dienst toe (die dan gedoopt of geheiligd kunnen worden), enzovoort. Soms combineert hij de zaken: een diner-dienst voor homo's die hun huisdier mee moeten nemen, bijvoorbeeld.
Ronde tempel temidden van gazons op een rond plein. Ooit stond het complex in een bosgebied, tegenwoordig ligt het plein in een stadswijk uit 1910.
De "Oude kerk", op het Liftkar-Korda-lirrotiy. Fungeert sinds 1972 als Cultureel Centrum.
Domkerk van het aartsbisdom Hildi, dus formeel ook de belangrijkste rooms-katholieke kerk van Spokanië. Zie aartsbisdom Hildi. (DOM 111)
Tegenwoordige naam van de tempel waar Flortof onthoofd is, zie Sage van Âldergeene. Bevond zich waarschijnlijk op de Rofonos-heuvel bij het dorpje Est (even ten westen van Hirdo). Hier staat nu sinds ca. 1600 een bazalten gedenkteken met een verklarende tekst.
Kerkje in een buitenwijk van Amahagge. Stond vroeger in een landelijke omgeving.
Kerkje bij het dorp Prusotpônt.
Kerkje ...
"Tempel der Vindingen", bij Montrô-Plaju (een dorpje ten zuiden van Jareucâ), schitterend aan de bergrand gelegen. De tempel bestaat uit twee delen: een deel bovenop een heuveltje en een ander deel wat lager, op zuilen tegen de berghelling. Beide delen zijn door een zuilengang met elkaar verbonden. Deze tempel is ca. 1405 gebouwd (en ca. 1760 gerestaureerd) door de "Kârbaners", een religieuze sekte onder leiding van Kârbaniy, die zich in eerste instantie had afgezonderd van de volgelingen van Hartariys Aneos, waarbij een bijzonder vijandige sfeer tussen beide religieuze groeperingen ontstond. Na enkele jaren heeft er een verzoening plaatsgevonden en om dat te beklijven is deze tempel gebouwd.
Kapelletje aan de noordoever van het Mlôggee-stuwmeer. Toen het stuwmeer in 1973 was aangelegd en het vol begon te lopen, steeg de waterspiegel zo sterk dat het kapelletje in 1975 dreigde te overstromen. Er zijn toen enkele dijken aangelegd om het water langs de noordoever te keren. In november 2007 brak er een dijk door waarbij het kapelletje alsnog ernstig werd beschadigd.
Kerkje tussen de dorpen Giyl-belt en Sparot-g˙rt, midden in het dichte bosgebied. Met de auto alleen te bereiken vanuit Giyl-belt via een doorwaadbare plaats in de Girdestona (mits het water laag staat). Te voet kan ook over een pad vanuit Sparot-g˙rt. Bij de kerk ligt ook een grafheuvel.
Kerkje bij het dorp Nâsterhille. Op de eerste zaterdag van de maand worden hier klassieke muziekuitvoeringen gegeven.
De kerk is al erg oud, maar het ovale plein waarop het staat en de omringende straten vertonen een strak geometrisch patroon en zijn tussen 1660 en 1680 aangelegd. Heel bijzonder is ook de lange kaarsrechte avenue (Itsquandroh-avenű mink˙r W˙s˙r) die in noord-zuidrichting vanaf het Amahagge-kanaal naar het ovale plein loopt. De toevoeging mink˙r W˙s˙r ("Na de Oorlog") slaat op de oorlog die Spokanië omstreeks 1650 voerde om zijn deel van Liftka weer terug te krijgen. In 1610 verloor koning Hacori Festo Zlebaône het Spokanische deel van dit eiland aan Pegrevië, en zijn opvolger, koning Amalaliano Côhale wist het in 1653 weer terug te veroveren. Om deze overwinning te gedenken, zijn de kaarsrechte avenue en het ovale plein aangelegd. Oorspronkelijk gemarkerd met bomen, maar in de loop van de 18e eeuw zijn er langs deze avenue en het plein de nu zo bekende statige appartementsgebouwen verschenen.
Een prachtig Ergynne-kerkje, dat gebouwd werd in een streek en in een tijd waarin het katholicisme hoogtij vierde. Het gebouw is aan de buitenkant uitbundig gedecoreerd met roze en groen Afachisch marmer (afkomstig uit een orthodox-ergynische streek!), en het interieur glanst van het uitbundig gekrulde koperwerk dat door arme oude vrouwtjes vrijwel continu gepoetst wordt. Er hangt een grote hoeveelheid dankplanken (misse-šolgs), veelal afkomstig van dankbare studenten die hiermee een overleden professor bedanken voor het genoten onderwijs. Opvallend zijn een aantal dankplanken uit de 18e en 19e eeuw met woorden van dank gericht aan professoren die op dat moment nog in leven waren. Kennelijk probeerden deze studenten bij hun professor in een goed blaadje te komen staan - iets wat natuurlijk alleen lukt als ze nog niet overleden zijn. Het is onduidelijk hoe zulke planken in de kerk konden terechtkomen. Was het kerkbestuur wellicht van mening dat de betreffende hoogleraren inderdaad al dood waren? Is het kerkbestuur door deze studenten omgekocht? Of hebben de betreffende hoogleraren misschien zelf hun prestige kunnen aanwenden? Het is bekend dat het universiteitsbestuur en het professorenkorps altijd grote invloed in Zest hebben gehad.
In het dorp Fesfôresta, "Noorse kerk" genoemd omdat deze aan een Noorse staafkerk doet denken. Gebouwd door de gekke baron Câlm Hufy-Ilo Zjae, die met deze kerk eer wilde bewijzen aan Leif Ketilbjornsson. Lees
fragment uit Uit in Spokanië
(UIS 24)
In het centrum van Hier. Hier zit een urn in een nis ingemetseld, waarin, naar men beweert, de as van Alasonur wordt bewaard. Op het altaar ervoor laten gelovigen gedroogde bloemen achter (DOM 177).
Katholiek kerkje, idyllisch gelegen op een heuveltje tussen een bos en de oever van het Krea-meer.
Kleine Ergynne-kerk, ooit gebouwd in een dorpje dat vanaf ca. 1850 opgeslokt is door het uitdijende Amahagge. Toen omstreeks 1880 de spoorlijn naar Fonistâ werd aangelegd, werd een deel van het dorp gesloopt, en uiteindelijk is hier een geheel nieuwe stadswijk verschenen. Het kerkje bleef behouden en staat nu op een intiem ovaal pleintje met deftige wit en lichtgeel gepleisterde neoclassicistische gevels uit het begin van de 20e eeuw.
Katholiek kerkje te midden van een bloemenrijk gazon. Naast het kerkje staan 2 kapelletjes: het een is gewijd aan Eligius (Sinto-Eligys, beschermheilige van de (hoef)smeden), en het ander aan Sebastiaan (Sinto-Sebâsten, beschermheilige van de schutters, soldaten en brandweerlieden). Het is niet helemaal duidelijk waarom juist deze twee heiligen hier met een kapelletje vereerd worden.
Kerk in het centrum van de stad; is bekend vanwege de 16e-eeuwse urnenkelder waarin de urnen met de as van overleden geestelijken wordt bewaard. Alleen "praktizerende" ergynisten mogen deze kelder na het ondergaan van een speciaal ritueel (de "bezoekers-riyts") bezoeken, maar niet vaker dan één keer in de 14 jaar. (UIS 129).
Toen Tanb˙r in 1951 een bisdom werd, moest er in allerijl een domkerk worden gebouwd. Het in ruw beton opgetrokken bouwwerk is duidelijk op Le Corbusier geďnspireerd, en tevens de allernieuwste rooms-katholieke kerk in Spokanië. Zie bisdom Tanb˙r.
Mooie kerk in het centrum van het stadje, bekend om zijn plafondschildering met erotische voorstellingen uit de Ergemip, zoal "de Ontmaagding van een Vissersvrouw" en "de Liefdesdaad van Erget" In feite gaat het om het schoonmaken van vis door de vissersvrouwen en het vangen van vis door hun mannen. (UIS 63)
Samen met de Rampala-kerk in Milbo kwam deze kerk in 1975 in het nieuws omdat de priester ervan, Fyrđiy Malâst, de gewraakte foto van de priesteres en kosteres van de Rampala-kerk had gemaakt.
Aardig witgepleisterd kerkje op het eiland Pômânhynne. Het staat midden in een enorm golfterrein, maar mocht bij de aanleg ervan niet gesloopt worden omdat het een beschermd monument is (het bijbehorende Pômân-klooster is al in 1989 gesloopt).
Het kerkje heeft geen religieuze functie meer, maar schijnt douches en toiletten voor de golfspelers te bevatten. Dit wordt niet officieel bevestigd, en alleen de leden van de golfclub hebben er toegang toe (DOM 183).
Uit flâkâ-stenen opgetrokken kerk aan de zuidrand van Milbo, met een streng uiterlijk. De kerk kwam in 1975 in het nieuws na de publicatie van een foto waarop kosteres Rytâ Kôlyfy en priesteres Cegte Mares samen onder een boom op de grond zitten. Sindsdien wordt de Rampala-kerk geassocieerd met lesbische praktijken, wat nog wordt bevestigd door de vele lesbische vrouwen die daarna de kerk bezoeken.
Ergynne-kerkje even buiten het dorp Tâlbyre. In tegenstelling tot wat er gebruikelijk is bij kerkjes op het platteland, is de Rintala-korda niet omgeven door gazons en/of bomen, maar ligt zij midden in een grote akker. Bezienswaardig zijn de plafondschilderingen uit ca. 1720, met primitief gestileerde boeren en boerinnen die op het land werken.
Kerk eenzaam gelegen in een môliy-gebied, te midden van de kolenmijnen. Het is een ontmoetingsplaats voor de mijnwerkers uit de streek.
Zowel de gevels van de kerk als de overige gevels die het plein omringen zijn voorzien van luifels en baldakijnen die gestut worden door "neo-dorische" zuilen. Ook aan de twee brede wegen die naar het plein leiden (Âalbess-flectros en S˙rseert-ness/S˙rseert-mirra) staan veel panden met zuilengalerijen en luifels.
Dit kerkje is tussen 1810 en 1814 gebouwd op de plek waar een andere kerk in 1788 is afgebrand. Dit was tot ca. 1910 een landelijk gebied; tussen 1910 en 1940 is de villawijk Dôccajiyt bij het kerkje verrezen.
Kerkje op het eiland Zverosta, dat elke zondag druk wordt bezocht. Vanaf de veerboot kun je met een huifkar naar de kerk rijden. Het kerkje is gebouwd van roze baksteen, afkomstig uit de delta van de Dâm. De toren is opgetrokken uit donkergrijze granietblokken, en vormt daarmee een sterk contrast met de rest (DOM 159).
Kerk aan de kust. Oorspronkelijk bedoeld voor de vissers en hun gezinnen die in deze streek woonden. Daarom worden hier nog steeds Aitromba en Moffain (respectievelijk de godin en de god van de Zee) vereerd.
Weinig opvallende kerk van grauwe steen, gebouwd met geld van een schatrijke katholieke advocaat uit Trofy, die naar Amahagge verhuisde omdat zijn minnares daar woonde; zijn vrouw in Trofy liet hij aan haar lot over.
Kerkje in het centrum van Alas, bekend om het zilverkleurige altaar. De kerk is op 22 november 1673 ingewijd, op de naamdag van de heilige Cecilia.
Genoemd in de Amagene 
.
Stond ooit aan het zuidelijke begin van de Havôteji-mirra; is in 1975 wegens zeer bouwvallige staat gesloopt. Hier bevindt zich sinds die tijd een uitgestrekt gazon waar buurtbewoners graag hun hond uitlaten.
Zie Kleter Câtedralo.
Gotische kathedraal.
Kerkje bij het dorp Aermen.
....
....
Zie beschrijving.
....
"Sint-Jacobskerk", foeilelijke kerk in de Flecs-mirra (arbeiderswijk van Knolbol), gebouwd tussen 1912 en 1915. De weinig begaafde architect was echter een goed katholiek en bevriend met de bisschop. Alleen de gebrandschilderde ramen hebben nog enige esthetische waarde. Zij zijn ontworpen en vervaardigd door de bekende meubelontwerper Pliy Warner, die zich zo nu en dan ook met andere kunstvormen bezighield.
Fraaie gotische domkerk met 120 meter hoge toren. Tussen 1961 en 1987 is men met de restauratie van het zandstenen gebouw bezig geweest. Iedereen die in die tijd de toren had beklommen kreeg als souvenier een stukje oud zandsteen mee. In de dom zijn enkele beroemde graven, zoals dat van de Garosische prins Wersja Glónt (1526-1575). Zijn tombe is omringd met een kunstig smeedijzeren hek, dat onder stroom staat om vandalen en dieven af te schrikken. Desondanks heeft iemand in 1991 met rubberen handschoenen een smeedijzeren rozet weten los te wrikken en mee te nemen. Zie ook bisschop Zygg en de lijst met de hoogste gebouwen van Spokanië. (UIS 101; ASJETTO.DOM)
Neoromaans gebouw aan de westkant van het stadje. De kerk wordt over het algemeen niet erg gewaardeerd, wat blijkt uit de uitspraak: "Het bouwwerk is te pompeus als dorpskerk, maar te bekrompen als kathedraal", ofwel, het heeft geen eigen karakter.
Domkerk van het bisdom Gralkrich. Een imposant, maar nogal plomp bouwwerk. Zie bisdom Gralkrich.
Enorme neogothische kerk met prachtige wandschilderingen. De lokale bevolking heeft het altijd over de źrâng-korda (naar de naam van het plein).
Genoemd in de Amahâkšo .
Kapelletje, gewijd aan "de heilige Lyst", op de Sinto-Lyst-pas (zie aldaar voor meer informatie). Alle autochtone katholieken zullen bij het passeren van de pas altijd stoppen bij het kapelletje om een kruis te slaan en een bloem of plantje neer te leggen. Aangezien dit een dorre streek is, stellen velen zich al tevreden met het offeren van een enkele grasspriet of takje.
Kerkje op een opvallende heuvel midden in het Sinto-Mates-bos. De bouw ervan wordt door velen als een "christelijke provocatie" gezien in een verder voornamelijk ergynisch gebied. Het grote bosgebied was echter eigendom van een katholieke grootgrondbezitter en hij kon daarom zonder toestemming dat kerkje laten bouwen.
Ooit gebouwd als Ergynne-kerk, maar later uitgebreid en verfraaid voor de functie van katholieke kerk. Het gebouw is in 1986 geheel uitgebrand. De muren die nog overeind stonden zijn gesloopt. Jarenlang lag er midden op het Kerkplein een grote puinhoop achter schuttingen. Tegenwoordig is er een parkje met een bronzen maquette van de kerk.
Grootste RK kerk in Bôrâ, door de bevolking liefkozend Pyttyt ("Pietertje") genoemd. Het gebouw heeft van buiten de eenvoud van een ergynische kerk met Romaanse karaktertrekken, maar het interieur verraadt de invloed van de kerkbouwtraditie uit het 17e-eeuwse Frankrijk. In een zogenaamd "Kerkbesluit" (dat de status heeft van een gemeentelijke bouwverordening) is bepaald dat er in het centrum van Bôrâ nergens gebouwen of torens mogen verrijzen die hoger zijn dan de 65 meter hoge toren van de kathedraal. Aangezien deze regel nog steeds geldt, staan de hoogste gebouwen van Bôrâ dus in de periferie van de stad. De katholieke theoloog Johaniys Oferdun (ooit in Zeeland geboren als Johannes Overduyn) heeft vanaf ca. 1615 in Bôrâ gewoond en gewerkt, en werd door de katholieke kerk aldaar zo gewaardeerd dat hij in 1653 deze kathedraal begraven is.
Tot 1756 de domkerk van het bisdom Bôrâ. Dit bisdom is toen samengevoegd met dat van Kurriy, en de domkerk verloor zijn bisschoppelijke status, maar is nog altijd van groot belang.
Zie bisdom Kurriy.
Kerk in het duingebied. ....
Domkerk van het bisdom Kurriy, in de 14e eeuw ooit gebouwd als Ergynische kerk. Zie bisdom Kurriy.
....
....
....
Ergynische kerk, ooit in de ongerepte natuur aan de Gâp-oever gebouwd, maar vanaf het begin van de 17e eeuw opgenomen in de zich uitbreidende stad. Tussen ca. 1520 en 1633 is de kerk buiten gebruik geweest omdat het belijden van de ergynische godsdienst in deze katholieke regio verboden was. Het ernstig vervallen gebouw is omstreeks 1630 geheel gerestaureerd en in 1633 opnieuw ingewijd, nu door een nazaat van de priester die dat in 1436 de eerste keer had gedaan.
Het sobere interieur is sinds 1630 nauwelijks veranderd en niet echt bezienswaardig. Maar de meditatieruimtes op de eerste verdieping zijn verrassend door hun surrealistische wandschilderingen van de bekende schilder Terre (uit 1952-1954).
Vroegere domkerk van Garos, totdat dit eiland in 1960 samengevoegd werd met het bisdom Asjetto. Het is nog steeds een belangrijke en imponerende kerk. Zie bisdom Asjetto.
De enige synagoge in Amahagge, nog steeds in gebruik. Er wonen ongeveer 1100 joden in Amahagge, van wie zo'n 25 procent deze synagoge bezoekt.
Traditioneel gebouwde Ergynne-kerk, redelijk groot, met 3 toegangsdeuren. De naam kan beschouwd worden als een verbasterde vorm van Tacarifyty, de naam van de dienaar van Erget die beschikt over het Noodlot en de Gewetenswroeging.
Genoemd in Beeldarchief in oranje map, onder Godsdienst, maar het plaatje was abusievelijk de
Koninklijke Wagenmakerij in Hirdo.
Bekende kerk in het centrum van de stad. De achthoekige plattegrond en het koepelvormige dak maken er een opvallend gebouw van. Zie ook Merysse Lopiy-Huser.
....
In een dicht bos even buiten Tjokkyt. Vervallen tot een ruďne. Er staan nog enkele brokstukken van muren en enkele bogen overeind.
....
Bekende kerk in het centrum van de stad. Opvallend vanwege de ovalen plattegrond. Door de plaatselijke bevolking daarom ook wel Tustu-korda ("Ei-kerk") genoemd (het Spokaans kent twee woorden voor "ovaal": toronter ("semi-rond") en tustu-ronter ("ei-rond").
Mooi kerkje langs de kronkelige hoofdweg tussen Conityje en Jatty (weg 16). Het ligt idyllisch in het bos verscholen en de ingangspartij ervan bestaat uit sierlijk beeldhouwwerk (DOM 53).
Kerkje bij Fietso, gelegen op een winderige kale vlakte. Terwijl de meeste kerken op het platteland juist beschut liggen in bospartijen, omringd door mooie gazons, hebben we hier te maken met de ongenaakbaarheid van de natuur. Hier heerst een orthodoxe stroming van de Ergynne die elke vorm van romantiek, lieflijkheid en medeleven afwijst.
Houten (!) kerkje in het dorp Blof-nurp met het fraaie praalgraf van graaf Frâkkeny Rifo Flâgpe-Ista Lôra (1877). Houten kerken zijn in Spokanië heel zeldzaam. (UIS 115)
Kerk op de landtong bij de Pogalo-fonis, in een kale, winderige môliy-omgeving.
Kerkje even buiten het dorp Vyl-Elp. Oorspronkelijk een Ergynne-kerk, maar in de 18e eeuw verbouwd tot katholieke kerk. Men heeft er toen een stenen toren aan toegevoegd, dwars door het dak heen, met de voet middenin de kerkruimte. De kerk is regelmatig uitgebreid, wat tot een wonderlijk architectonisch allegaartje heeft geleid. De schildering die Cermel Pôluff in 1958 op een wand in de zijvleugel heeft aangebracht, maakt het geheel er niet smaakvoller op (DOM 157-158).
Kerk bij Fietso. De prachtige bloemen- en struikentuin rondom de kerk vormen een populaire trekpleister.
Op Teujan, ten zuiden van Lor, aan de kust, ligt het dorpje Ymôlecc. Drie kilometer in westelijke richting, aan een nauwelijks berijdbaar weggetje, doemt een enorme Ergynne-kerk op, gemetseld uit grijze Flâkâ-steen, en met een groot uitkijkplatform. De 15e-eeuwse kerk wordt al een halve eeuw niet meer gebruikt en verkeert in vervallen staat.
Opvallend is het reusachtige platform waarop tijdens de Pakra-feesten "gemaanbaad" kon worden. Voor de kerk zijn nog de restanten van een offerplaats te zien, omringd door een houten hekwerk. Een paar honder meter verderop staat een interessant schurencomplex, eveneens uit flâkâ-steen gebouwd. Ook dit is verlaten, en een deel van het dak is ingestort. Kerk en schuren zijn de restanten van een vroeger vissersdorp, dat in de vorige eeuw verdwenen is, toen de kust steeds meer ging verzanden, en bij eb droogviel. Tegenwoordig heeft Manes-Halâf, een stadje 8 km in oostelijke richting, de taak van vissersplaats overgenomen.
De vervallen kerk en schuren kan men zonder meer betreden, maar geen mens in de buurt zal dat doen, want men beweert dat het er spookt. Als het licht van de volle maan de gehele streek in een vaalblauwe gloed zet, is het op het platform op de kerk altijd donker. Maar als met nieuwe maan alles in duisternis is gehuld, lijkt het of het platform door de vollemaan verlicht wordt. Het geruis van de zee klinkt in de kerk als bulderende mannenstemmen vermengd met gekerm van kinderen. In de schuren doet het geruis van de zee denken aan zacht loeiende koeien; ooit waren hier inderdaad koeienstallen.
....
Stijlvol kerkje, wordt beheerd en onderhouden door de geestelijken van het Sinto-Mateus-seminarie in de nabijheid.
Bekende kerk in het centrum van het stadje. Hier wordt de urn met de as van Pârfylle bewaard, een priester uit de 16e eeuw die op wonderbaarlijke wijze aan zijn eind kwam.
Bij het dorpje Kerpa. Het dak bestaat uit platte stenen, bedekt met aarde en gras; het geheel wordt gedragen door 5 rijen van zuilen en twee binnenmuren met gemetselde bogen. De tempel is idyllisch gelegen in een vallei bij de kruising van twee onverharde wegen, maar de plek wordt ietwat ontsierd door een betonnen brandtoren uit de jaren veertig.
Het Ergynne-kerkje dat hier omstreeks 1540 gebouwd was, is in 1781 opgekocht door het bisdom Gralkrich (waaronder Amahagge valt). Men heeft er een toren bij gebouwd en vervolgens is het een katholieke kerk geworden. Maar het ergynische verleden is nog steeds voelbaar, want dit is de enige katholieke kerk in Amahagge waar "gemengde huwelijken" gesloten worden, tussen een ergynische en een katholieke partner. Ergynische priesters worden in deze kerk getolereerd om samen met een katholieke collega de plechtigheden te leiden.
In onderstaande tabel zijn alle kerken opgenomen die wel op de deelkaarten staan maar (nog) geen naam hebben. De items zijn gerangschikt op deelkaartnummer.
| Religie | Locatie | Gemeente | Deelkaart- | ||
| nummer | |||||
| rk | dorp Penja | Haleu | {B 02} | ||
| rk | -- | Knolbol | {C 06} | ||
| rk | -- | Tul˙nn | {C 07} | ||
| rk | -- | Cleft | {D 04} | ||
| rk | Đâbro-korda | Hajequű | {D 07} | ||
| rk | -- | St.Slef | {D 08} | ||
| rk | -- | Trunschen | {D 08} | ||
| rk | -- | Xalf | {D 09} | ||
| rk | -- | Âpô | {E 08} | ||
| erg | -- | Lift | {F 02} | ||
| rk | L˙ff | Šemp | {F 09} | ||
| rk | Krea-meer | Teereso | {F 09} | ||
| erg | -- | Fach | {G 05} | ||
| erg | Birâlber | Kwâg | {G 06} | ||
| erg | -- | šd Ef Sinto-Aša | {G 08} | ||
| rk | Zobidâ | St.Alycro [half op H10] | {G 10} | ||
| rk | Apente | Aelas | {G 12} | ||
| rk | eil. Mâclajoh | Ekkrešy | {G 12} | ||
| erg | -- | Fraja | {H 06} | ||
| rk | St.Ârmyll-ef-Taris | Chorânitt | {H 10} | ||
| rk | -- | źrnajecű | {H 10} | ||
| rk | Zobidâ | St.Alycro [half op G10] | {H 10} | ||
| erg | -- | Lostô | {I 02} | ||
| erg | bij Reeše-klooster | Lostô | {I 02} | ||
| erg | -- | Labenô | {I 05} | ||
| erg | -- | Fietso | {I 06} | ||
| erg | -- | Mozent | {I 06} | ||
| erg | Zrynâ a/e Ses | Quober | {I 06} | ||
| erg | Prusotpônt | Jajes | {I 07} | ||
| erg | Klea-Doecha | St.Groje | {I 08} | ||
| erg | -- | šd Côltehynne | {I 09} | ||
| rk | bij St.Sebâsten-klooster | Kűrânien | {I 10} | ||
| erg | aan Puriy-meer | Ms.Puriy | {I 10} | ||
| rk | Melbech | Etercôtiy-s˙rt | {I 11} | ||
| rk | Glechiy-Vres | Ms.Lašer | {I 12} | ||
| rk | Blefmirra | Trofy | {I 13} | ||
| erg | Zâtso-Ylânja | Afacha* | {J 04} | ||
| erg | -- | Matarija | {J 09} | ||
| erg | -- | Xenâhe | {J 09} | ||
| erg | -- | Metie | {K 08} | ||
| erg | -- | Lapoâ | {L 01} | ||
| erg | Fentiy-Leeserf | Leeserf | {L 05} | ||
| erg | -- | Leeserf | {L 06} | ||
| erg | Sparot-g˙rt | Abertô | {L 07} | ||
| erg | bij Nârzja-meer | Quafaiy | {L 08} | ||
| erg | -- | Girdesef | {L 09} | ||
| erg | bij kts rifo Lândy | Prus | {M 04} |
* Dit is de Pâdra-korda. Zie gelijknamige tramhalte op tramkaart GGC/ZL˙.
© De Twee Hanen v.o.f. • Kimswerd • The Netherlands
DA 00 • SPARC 30 dec 1998
namen van kerken en tempels - DICTIO {N} - 30.01.06 