Woordenboek
Spokaans-Nederlands | Nederlands-Spokaans

•  Home 
•  Titelblad 
•  Legenda 
•  Paradigma's 
•  Lijsten 
•  SPARC 
•  Taalmenu 
•  Grammatica 

Spokaans—Nederlands     A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Nederlands—Spokaans     A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
 

wââ:: {!} »wâwâ.

waamzâ:: |wamzâ| {I} vastberaden.

waamzâiy:: |wam..| {A; mv=enk; rs= waamzâte} vastberadenheid.

waamzâte:: |wam..| {rs} »waamzâiy.

wâcce:: {K} zich wijden aan; Yvonn ~ ef stûðos lóf cradef terrats: Yvonn wijdt zich alle dagen aan de studie; »late.

wâcha:: {I} vloeiend (lijn, overgang); soepel; zonder haperingen.

Waðaly-weg:: {W} .

waér:: {gst/vdw} »wa'ére.

wa'ére:: {K; gst= waér; vdw= waér} ontkennen; eft waér miperter: een miskend genie.

wa'éros:: {A} ontkenning.

wâfer:: {C} rooilijn; grens tussen openbaar en particulier terrein.

wâfersence:: {Upr} zich bevinden.

wâfersencos:: {C} ligplaats (schip ed); staanplaats (caravan ed).

wâfersÿr:: (= wâfersÿrt) {C} standplaats (v persoon).

wâfersÿrt:: {C} »wâfersÿr.

Wâfer-zuft:: {W} .

wagâg:: {S} bagage.

Wagâg:: {N} (restaurant in Hirdo); .

Wagâg-hârmsjatjen-bônt:: {N} "Bagageverwerkers-bond" (vakbond voor personeel v bagageafhandeling op luchthavens; in Blumarr); .

wagâglot:: {C} bagageruimte, vrachtruimte.

wagâgnolac:: {C} bagagewagen (in trein).

wagâg-simajos:: {C} bagagedepot.

wagâg-zillepip:: {C} bagagerek, imperiaal (op auto).

wagâx:: {C} loonbelasting; (= »wagy + »tâx); .

wâge:: {U} ~ rifo: waken over.

wagen:: {C} wagen, kar, wagon; lydor ~: gemende wagen (jur: wagen met een trekdier ervoor, en een bestuurder op de bok); .

wagenklan:: {C; mv= ..klâne} wagenwiel, karrenwiel.

wagenklâne:: {mv} »wagenklan.

Wagen-mirra:: {W} .

Wagenrif-mirra:: {W} .

wagg:: {gst} »wagje.

wagje:: {K; gst= wagg} belonen.

wâgtiy:: {I} waaks (hond).

wagy:: {C} loon, soldij.

wagye:: {K} bezoldigen, salariëren.

wagy-kafpainos:: {A} loonsverhoging.

wagyos:: {C} bezoldiging, salariëring.

wakkel:: {gst} »wakkle.

wakklatâs:: {Aef} rechtmatigheid.

wakklatâs:: {I} rechtmatig.

wakkle:: {K; gst= wakkel} behoren te zijn, moeten zijn (vlgs moraal, gewoonte, voorschrift, [natuur]wet ed); kirro ~ [lo] honesty: we behoren eerlijk te zijn; we moeten eerlijk zijn; (vgl) kirro meltûs honesty: we moeten eerlijk zijn (iemand geeft ons die opdracht).

Wakleep-pônt:: {N} (verkeersviaduct; gemeente Šutâ); .

Wakleep-sermen:: {G} (ravijn in het Kulano-gebergte; gemeente Šutâ); .

wâks:: {C} (alg) vaarwater, vaargeul; (soms) kanaal, vaart.

wâlc:: {I} uiterst; fes ~ fort (afk= f.w.f.): uiterlijk, op zijn laatst; armt 1 ogust fes ~ fort = fes 1 ogust ~ fort: uiterlijk [op] 1 augustus.

wâlc-•:: {PX} top•; ~-weinoh: topwijn (enz); »wâlc-...

wâlca:: {C} top[ontmoeting] (v hoge politici ed).

wâlcare:: {K} zich troosten met.

wâlciy:: {A; mv=enk} (fig) toppunt.

wâlc-jikatâ:: {C} topprestatie.

wâlc-vitešo:: {C} topsnelheid.

wâldiy:: {C} wouw (plant) (L. Reseda luteola).

wale:: {U} huilen (v wolven).

walenlandes:: {IIef} Waals (bv).

Walenlandes:: {G} Wallonië.

walenlant:: {C} Waals (taal).

waler:: {C} zoon; ur Waler (afk= u/Wr): en Zoon (& Zn); ur Walers (afk= u/Wrs): en Zonen; firma Metrusse u/Wr: firma Metrusse & Zn.

Waler-lirrotiy:: {W} .

waler-mâlp:: {C} schoonzoon.

walerukér:: {C} boerenzoon, boerenjongen.

Wales::

1. {J}.
2. {Cef} Waal (bewoner).

Walesa:: {Cef; mv= ~s} Waalse vrouw.

wâlfyccsoliy:: {SCrs} (Erg) onderbewustzijn; ef poire fes ef ~: (Erg) onder hypnose zijn; in trance zijn (v medium tijdens bep Erg rituelen).

Wali:: {F/M}.

Wali-plep:: {W} .

wâljÿ:: {C} vallei, glooiend dal.

Wâljÿ:: {F}.

Wâljÿ-mirra:: {W} .

Wâljÿseert:: {F}.

Wâljÿ-weg:: {W} .

Wâljÿ-wuma:: {G} (bos; gemeente Lammafin); .

Wâljÿ-zerfos:: {N} (landhuis; gemeente Poleiÿo); .

wâlka:: {C} orde (groep personen); ridderorde; kloosterorde.

wâlkân:: {WD; gnp= ~er; gnz= ~ÿr; rs= ~n}

1. (wederkerig) elkaar (dual: 2 stuks); Petriy ur Mariy lukte ~: Petriy en Mariy wassen elkaar; ef 2 pûps butele kura ~: de 2 jonge katjes buitelen over elkaar [heen];
2. (passief: handeling vindt automatisch of buiten de wil vd agens plaats) ~ lajetelije pai Mariy ur Lerdu: Mariy en Lerdu staan elkaar uit te schelden (zonder dat ze het in de gaten schijnen te hebben);
3. (met rs) ef 2 merbôkus xûstiche ~n: de 2 boeven beroven elkaar; Sûmiy ur Nôrbert ~n byte: Sûmiy en Nôrbert hebben elkaar doodgeslagen;
4. (arch) óps trempe riyfain ~er mimpits: ze (2 personen) lezen altijd elkaars boeken (de genitiefvormen wâlkâner en wâlkânÿr zijn archaïsch; »wâlke; »wâlkiys);
5. (met vz) jen ~: door elkaar; opeengepakt; ternauwernood; ef geffys ur leffys melde jen ~: de appels en peren liggen door elkaar; do ef mirrâtat rytle jen ~: hij miste nét de lantaarnpaal; do xafto armt ef koffona jen ~: hij ontsnapte ternauwernood aan de dood; lef ~: samen (met elkaar; in elkaars gezelschap); ef ten sours arfine-fes lef ~: de twee zusters komen samen binnen; luft ~: bij elkaar; bijeen; »ðônos.

wâlkâniy:: {Aef; mv=enk} wederzijdsheid.

Wâlka rifo ef Trempers:: {N} (Erg kloosterorde); .

wâlke:: {OV}

1. {enk} elkaars, van elkaar (dual: 2 stuks); Jân ur Pyt ÿtine riyfain ~ kas: Jân en Pyt dragen altijd elkaars jas/de jas van elkaar; ef ten vilduls giffe fes ~ armâtat: de twee bomen staan in elkaars licht; ~ pes mimpit: menig boek van elkaar;
2. (= wâlkiys) {stoff} elkaars; van elkaar (dual: 2 stuks); ef perdÿr 'jans pliyfone ~ bjerr: de beide jongens drinken elkaars bier; »wâlkiys.

wâlkeiy:: {Cef; mv=enk} (nominalisatie v wâlke) ef ~: van elkaar, elkaars (dual: 2 stuks); ef kasz melde ef ~: zij (2 pers.) hebben elkaars jassen aan; de jassen zijn van elkaar; zij hebben hun jas met elkaar geruild.

wâlkiys:: |wâlkis| {OV}

1. {mv} elkaars, van elkaar (dual: 2 stuks); ef 2 stûdents trempe riyfain ~ mimpits: de 2 studenten lezen altijd elkaars boeken/de boeken van elkaar;
2. {stoff} »wâlke.

Wallis ur Futuna:: {G} Wallis en Futuna.

walo:: {C} zoon[tje] (klein kind).

wâlta:: {S} woud, bos.

Walter:: {J}.

Wâlter:: {F}.

Walter Sprôns-Marée-mirra:: {W} .

wâltiy:: {I} bosrijk; bosachtig; wat betreft bos.

Wâltruk:: {J}.

wâms:: {C} schadevergoeding; ðÿm ~: kortaf; zonder omwegen.

wân::

1. {BT} (refereert aan gehele zin of [deel v] predicaat; schr) qu Petriy ef pijâ omi larde-tijâ, qu ~ melde oras xÿg ki: Petriy heeft de hele taart opgegeten, wat heel stout is; Elsa svime én ki plônse fesdu ef picaiy knurfel, sener sientur cônsidere ~ lo kviksiy: Elsa zwemt en duikt in het ijskoude water, wat (= het duiken, NIET het zwemmen) haar moeder gevaarlijk vindt; ef kleter zâreldur axe ef ombersót ÿc, ef zeces nert stârófe ~: de nieuwe bewoner hakt de schaduwrijke eik om, wat (= het omhakken [vd eik]) niet op prijs gesteld wordt door het dorp; »mittof; »qu.
2. {VG} (infinitief-bindend bij positioneel ww; schr) en, te; do uokke eft sigarett ~ farte: hij loopt een sigaret te roken; gress trempelira eft mimpit ~ zirde: ik lig een boek te lezen; óps melde pittelira ~ arfine: ze hebben de gewoonte altijd met de fiets te komen; ze komen altijd fietsend; (wân wordt in spr vervangen door »ur c).

Wanadoo:: {N} (voormalige internationale internetprovider); .

wananjâ:: {C} banaan.

Wânch:: {G} (dorp; gemeente Andel).

Wândel:: {F/J}.

wandet:: {C; mv= wandótes} haas (mnl).

Wandet-arâbe:: {W} .

Wandet-bengaliy:: {W} .

Wandet-plep:: {W} .

wandótes:: {mv} »wandet.

Wândra:: {F/M}.

waneft:: {C} verzorging van dieren; ef kette ~s ón [belps]: [dieren] verzorgen.

Wânk:: {F}.

wânta:: {I; =vt v zôft}

1. eerder, vroeger (dan het moment dat de spreker op het oog had); do arfine ~ dus gress dôxo: hij komt eerder/vroeger dan ik verwacht heb; mas levere kirro ~ dus lelmo tof: morgen zullen we eerder/vroeger opstaan dan vandaag (maar dit tijdstip kan best nog láát zijn; (vgl quefôs = "vroeger (meer bijtijds)"); ef meldo ~ pert pÿrs: dat was [veel] eeuwen vroeger/eerder;
2. eerder; als het erop aankomt (bij vergelijkingen); ef lydos melde ~ ûqu ef fesperkošos dus ort ef: het bestuur is eerder tegen de benoeming dan ervoor;
3. A ~, tur B lilepiy: niet alleen A, maar bovendien nog B; do vreéða ump sener exâm ~, tur do enn ef guldâ ifâm melde ur lilepiy: hij is niet alleen voor zijn examen geslaagd, hij was ook de beste kandidaat; gress ÿrôme, den rinne smurf ~, tur janof gress ollae ef ur lilepiy: ik werk niet alleen om geld te verdienen, maar bovendien omdat ik er plezier in heb;

wanysto:: {I} ontroostbaar.

wâp:: {C} wapen; ef quâme rste (rs!) den quxe lef ~s: iemand tegen zich in het harnas jagen.

wape:: {U} (arch/poe) wapen[s] dragen.

wapor:: {I} gewapend, bewapend.

wâprif:: {C} wapenindustrie.

wâp-ÿrgos:: {C} munitie.

wâp-ÿtiner:: {C} kampioen.

wârbie:: {K; gst= wârbit} uitdenken, verzinnen; »arpinzol.

wârbimapyre:: {E} een taak volbrengen; do wârbimapyro: hij heeft het volbracht; het is hem gelukt; hij heeft zijn schaapjes op het droge.

wârbit:: {gst} »wârbie.

Warej:: |warÿ| {F}.

wârf:: {I} schamel.

Wârf:: {N}

1. (kasteelruïne; gemeenten Huron-sÿrt en Ef Ÿchis); .
2. (rangeerterrein bij Kûrânien); .

Wârf armt ef Cheetucjâ:: {G} (dorp; gemeente Ef Ÿchis).

Wârf fes ef Wuma:: {G} (dorp; gemeente Ef Ÿchis).

Wârf-klarbÿr:: {N} (»wegsÿrt langs weg 2; gemeente Ef Ÿchis); .

Wârf-Trajiy:: {G} (dorp; gemeente Ef Ÿchis).

wâriy:: {C} berisping, standje; ef kette ~ ón rst: iemand berispen; ef ðobiyre rst kaf eft ~: iemand een standje geven.

Wârkamiyt-ðôrcel:: {W} .

Wârkamiyt-weg:: {W} .

warmohit::

1. {C; mv= regelm.} kachel.
2. {C; mv= ~a} fornuis.

warmohita:: {mv} »warmohit 2.

Wârn:: {J}.

Warner:: {F}.

warplâ:: {I} verantwoord.

Wârtuqul:: {F}.

Warÿ:: {F}.

was:: {C} (iro) baas, chef.

wâs:: {S} vochtaanslag, condens.

wâsare:: {E} condenseren.

waseme:: {U} wasemen.

Washington-plâkomÿ:: {N} (tunnel; gemeenten Agramo en Flipa); .

Washington-vjadûk:: {N} (viaduct; gemeente Flipa); .

wassiy:: {C} (dl= Tigof) schemering.

wast:: {C; mv= wâste} oploop, opschudding, rel.

wâst:: {C}

1. noodweer; hevig onweer; ef melde eft ~: het is noodweer; »stôrm.
2. uitwaseming; ef kette ~: uitwasemen.

wâste:: {mv} »wast.

wâstiy:: {I} driftig, opvliegend.

wat:: {S} watten (zn-mv).

wata:: {I} van watten gemaakt; met watten gevuld; lo ~ fes ef motrik: rond, vol, zacht (smaak v goede rode wijn).

Water:: {F}.

Watereen:: {F}.

Wateren:: {F}.

watôc:: {I} geniaal.

wattiyn:: {C} wat[je]; prop watten.

Wattson:: {F}.

wâvet:: {I} (lett) zacht; ~ blarâs: zachte kaas; »cubu.

wâveta:: {I} verwijfd.

Wâveta nunas:: {N} (boektitel); .

wâvete:: {K} verzachten, lenigen.

wâvetos:: {C} verzachting, leniging.

wâwâ:: {!} waf!, woef! (geluid v grote/middelmatige blaffende hond).

wâze:: {K} lijden aan (ziekte ed).

Wazemmche:: {N} (tankstation langs de M82; gemeente Mûninû); .

Wazemmche-môliy:: {G} (môliy-gebied, globaal in de gemeenten Fraja en Mûninû); .

Wazemmche-môliy-pât:: {W} .

Wazemmche-weg:: {W} .

wâzeniy:: {I} beroerd, ziek.

wâzer:: {C} lijder, zieke, patiënt.

wâzos:: {C} het lijden (aan een ziekte).

we::

1. {C} (naam vd letter W).
2. {III} ja, tja (bevestiging die met tegenzin gedaan wordt); aftel tu tisjano? – we: ben je gezakt? – tja..., hm.
3. {!} hè!, hé!, hallo!, zeg! (uitroep om aandacht te trekken); we! tu k'mi?: hé! wat doe jij hier? (verbazing, blijdschap).

weðe:: {U} fladderen.

weðos:: {C} (alg) gefladder; (pop) flodderig kledingstuk.

wee:: |wewe| {!} »wewe.

Weeftiya:: {F}.

Weelfa'ecos-depârtemen:: {N} (afk= WFA) (voormalig ministerie); .

Weena:: {F/M}.

Weert:: {F}.

Weertiy:: {F/J/M} (Gar).

Weert-vender:: {W} .

Wees:: {F}.

Weesel:: {F}.

wéff:: {gst} »wévle.

We fit risinar!:: {N} (boektitel); .

Wefoðiy:: {J}.

Wefoðiy ef mân:: {N} (boektitel); .

wefot::

1. {Aef} westen; armt ~: in het westen; armt ~ fes (vz-uitdr): in het westen van; Hirdo armt ~ = armt ~ fes Hirdo: in het westen van Hirdo; (sprkw) ef ~s nert melde ef oppers: (wordt gezegd tegen iemand die op een domme manier twee zaken of namen met elkaar verwart); »kôbo.
2. {I} west[elijk].
3. {VZ} (plaats) ten westen van; ~ Hirdo: ten westen van Hirdo.

Wefot-aâlbos:: {W} (stadswijk in Zest); .

Wefot Canazâ-wuma:: {G} (bos; gemeente Fach); .

Wefot-capû::

1. {G} (kaap op zuidwestpunt v Lomky; 118 m hoog); .
2. {N} (vuurtoren; gemeente Autaniy); .

Wefot-câx:: {W} .

Wefot-Cheetucjâ:: {G} (rivierarm in de Cheetucjâ-delta); .

Wefot Clamiða-wuma:: {G} (bos; gemeente Sinto-Manta (LA)); .

Wefot-Coett:: {G} (zijriviertje vd Berÿmt); .

Wefot-Drâmp-wuma:: {G} (bos; gemeente Conityje); .

Wefoteka:: {G} (dorp; gemeente Autaniy).

Wefot-eka:: {G} (kustwater rondom oostelijke punt v Kina bij Autaniy); .

Wefot-Eka:: {W} .

Wefot Energiy-weg:: {W} .

Wefot Engerr-plâkomÿ:: {N} (spoorwegtunnel; gemeente Leeserf); .

Wefot Ertos:: {W} .

Wefot-ertos:: {W} (stadswijk in Zest); .

Wefot-Fabrokiy-weg:: {W} .

Wefot-Faln:: {G} West-Falen.

Wefot-gmolt:: {G} (rivierarm in de Plafotô-delta); .

Wefot-Hâgtâsa:: {G} (nauwe zeestraat tussen de eilandjes Mantahynne en Hâgtâs; feitelijk onderdeel vd zeestraat Ef Moefiy); .

Wefot Hâgtâs-pônt:: {N} (verkeersbrug over de Wefot-Hâgtâsa; gemeente Sinto-Manta (LA)); .

Wefot Halepoes-klemk:: {N} (»klemk; gemeente Halepoai); .

Wefot-Hârða-fôresta:: {G} (bos; gemeenten Akâm en Noniy); .

Wefot-Honnemeg:: {G} (westelijk deel v Honnemeg-heuvelgebied); .

Wefot Honnemeg-môliy:: {G} »Wefot-Honnemeg.

Wefot-Jiynk:: {G} (beek; gemeenten Mena en Tona a/e Grât); .

Wefotkanas:: {G} (dorp; gemeente Kurriy).

Wefot Keldus-weg:: {W} .

Wefotkents:: {G} (woongemeenschap; gemeente Blort); .

Wefot-Kjoep:: {G} (riviertje van Hajega-gebergte naar de Kjoep); .

Wefot-klarbÿr:: {W} .

Wefot-klarbÿr-weg:: {W} .

Wefot Korda-mirra:: {W} .

Wefot-Krappa:: {G} (rivier van Krappa-gebergte naar de Krappa); .

Wefot-Kryobiy:: {W} .

Wefot Kryos-plep:: {W} .

Wefot-Lâes-plâkomÿ:: {N} (spoorwegtunnel; gemeente Flo); .

wefot-lango:: {VZrs} (richting) ten westen langs; kirro ufire ~ Hirdoe: wij rijden ten westen langs Hirdo; wij rijden Hirdo aan de westkant voorbij.

Wefot-Laperiy-lirrotiy:: {W} .

Wefot Lebet-mirra:: {W} .

Wefot Leije:: {G} (rivierarm; gemeente Balier); .

Wefot Lofipana-mesâ:: {G} (bos; gemeente Troebasÿrt); .

Wefot-mirra:: {W} .

Wefot-Môliy:: {G} (dorp; gemeente Mânt).

wefot-nutter::

1. {Aef} noordwesten; armt ~: in het noordwesten; Hirdo armt ~ = armt ~ fes Hirdo: in het noordwesten van Hirdo.
2. {I} noordwest[elijk].
3. {VZ} (plaats) ten noordwesten van; ~ Hirdo: ten noordwesten van Hirdo.

Wefot-Opper-pola:: {W} .

wefot-ovap:: {III} aan de westkant.

Wefot Palamiy-fôresta:: {G} (bosgebied in de Krappa-vallei); .

Wefot Pitla-pôlder-weg:: {W} .

Wefot-plep:: {W} .

Wefot-pola:: {W} .

Wefot-Prek-fôresta:: {G} (bos; gemeente Jajes); .

Wefot-Priyfiy-fôresta:: {G} (bos; gemeenten Hâutûnsch en Mena); .

Wefot Prusot-mirra:: {W} .

Wefot-Râne:: {G} (zijrivier vd Klinnÿr); .

Wefot-Samoa:: {G} West-Samoa.

wefot-šefc:: {C} (afk= WŠe) westerlengte.

Wefot Slit-mirra:: {W} .

wefot-spokânda:: {C} Spokanisch, Spokaans (belangrijkste Spok dialect, gesproken op vrijwel geheel Berref, West-Liftka en West-Tigof; de standaardtaal in Spok, behandeld in dit woordenboek).

Wefot-Spooksoliy Benc:: {N} (afk= WeSpo) "West-Spokanische Bank" (voormalige bank te Hirdo); .

Wefot Tâlp-weg:: {W} .

Wefot Taris-terf:: {W} .

Wefot Terpa-mirra:: {W} .

Wefot-toffik:: {N} (biermerk uit Liyrotyka); .

Wefot-Urapas:: {G} West-Europa.

Wefot Uza-bonarô:: {W} .

wefot-varés:: {C} Californische sering (L. Ceanothus thyrsiflorus).

wefot-wertlane:: {I} westers (in Europa of Verenigde Staten).

Wefotzeces:: {G} (dorp; gemeente Kussik).

Wefot-Zûmbaraka:: {N} (veerdienst); .

Wefot Zuykena-weg:: {W} .

weg:: {C}

1. weg, straat; kaf ef ~: op de weg; kaf ef kofano ~: op de openbare weg.
2. spie, wig.

Weg:: {W} .

WEG:: {afk}

1. »Wegsÿrt-Cômpanðo.
2. »Wencaten ef gôrôgent.

Weg I:: {W} .

Weg II:: {W} .

Weg III:: {W} .

Weg IV:: {W} .

Weg V:: {W} .

Weg VI:: {W} .

Weg 103:: {W} .

Weg 219:: {W} .

Weg S 12A:: {W} .

weg-ef-ovap:: {C} zijweg.

wégg:: {I} onvindbaar.

weg-hor:: {C} wegnummer.

Weg hor ...:: {W} (genummerde weg die ook als officiële straatnaam fungeert, bijv Weg hor 12); .

Weg jen ef Prusots:: {W} .

Weg 'kar'ef Hely:: {W} .

weg-keldatjen:: {C} weggebruiker (jur: persoon, voertuig, rij- of trekdier dat zich op de openbare weg bevindt); .

Weg-na-Aâstiy:: {W} .

Weg-na-Aber:: {W} .

Weg-na-Abertô:: {W} .

Weg-na-Amahagge:: {W} .

Weg-na-Amentôlestu:: {W} .

Weg-na-Andel:: {W} .

Weg na Aschen:: {W} .

Weg-na-Balier:: {W} .

Weg-na-Bešâ:: {W} .

Weg-na-Blort:: {W} .

Weg-na-Bomy:: {W} .

Weg-na-Chorânitt:: {W} .

Weg-na-Cleft:: {W} .

Weg-na-Crevo:: {W} .

Weg-na-Ðark:: {W} .

Weg-na-Doder-sÿrt:: {W} .

Weg-na-Ðônherivo:: {W} .

Weg-na-Eamiy:: {W} .

Weg-na-Ef Pârenkiy:: {W} .

Weg na Ef Ÿchis:: {W} .

Weg-na-Est:: {W} .

Weg-na-Faremoe:: {W} .

Weg-na-Festruna:: {W} .

Weg-na-Feutâm:: {W} .

Weg-na-Fexa:: {W} .

Weg-na-Fjer:: {W} .

Weg-na-Fleer:: {W} .

Weg-na-Flem:: {W} .

Weg-na-Flo:: {W} .

Weg-na-Fôls:: {W} .

Weg-na-Freeg:: {W} .

Weg-na-Gaquggee:: {W} .

Weg-na-Grlabô:: {W} .

Weg-na-Hâcÿr:: {W} .

Weg-na-Halefiytjô:: {W} .

Weg-na-Harâfloja-Ÿrtuhaj:: {W} .

Weg-na-Ilderrt:: {W} .

Weg-na-Juleg:: {W} .

Weg-na-Kilâjiy:: {W} .

Weg-na-Kjer:: {W} .

Weg-na-Kliyft:: {W} .

Weg-na-Kreozy:: {W} .

Weg-na-Kruuno:: {W} .

Weg-na-Kÿlða:: {W} .

Weg-na-Labenô:: {W} .

Weg-na-Lâf:: {W} .

Weg-na-Laffenet:: {W} .

Weg-na-Laloje:: {W} .

Weg-na-Liyrotyka:: {W} .

Weg-na-Lônges:: {W} .

Weg-na-Lor:: {W} .

Weg-na-Lostô:: {W} .

Weg-na-Manes-Tûtâs:: {W} .

Weg-na-Merunu-sÿrt:: {W} .

Weg-na-Metie:: {W} .

Weg-na-Moleije:: {W} .

Weg-na-Molen:: {W} .

Weg-na-Myss:: {W} .

Weg-na-Oblemiy:: {W} .

Weg-na-Ômber-fes-ef-Fôresta:: {W} .

Weg-na-Opjevu:: {W} .

Weg-na-Penenen:: {W} .

Weg-na-Piyyate:: {W} .

Weg-na-Plekotex:: {W} .

Weg-na-Plenk:: {W} .

Weg-na-Plercô:: {W} .

Weg-na-Quacÿr:: {W} .

Weg-na-Quitas-Olas:: {W} .

Weg-na-Qula:: {W} .

Weg-na-See:: {W} .

Weg-na-Sinto-Her:: {W} .

Weg-na-Sinto-Hirdo:: {W} .

Weg-na-Sinto-Manes:: {W} .

Weg-na-Sinto-Manta:: {W} .

Weg-na-Sinto-Valâgja:: {W} .

Weg-na-Stant:: {W} .

Weg-na-Tâkle:: {W} .

Weg-na-Tarejo:: {W} .

Weg-na-Tearo:: {W} .

Weg-na-Teereso:: {W} .

Weg-na-Tejho-Klea:: {W} .

Weg-na-Teujan:: {W} .

Weg-na-Teujan ef Ovap:: {W} .

Weg-na-Teujo:: {W} .

Weg-na-Tijÿ:: {W} .

Weg-na-Tjokkyt:: {W} .

Weg-na-Tulÿnn:: {W} .

Weg-na-Tuniy:: {W} .

Weg-na-Ula:: {W} .

Weg-na-Wârf:: {W} .

Weg-na-Xalâs:: {W} .

Weg-na-Xôcÿrðamiy:: {W} .

Weg-na-Xolije:: {W} .

Weg-na-Ympacc:: {W} .

Weg-na-Ÿno:: {W} .

Weg-na-Ÿrst:: {W} .

Weg-na-Zeone:: {W} .

Weg-na-Zobidâ:: {W} .

Weg-na-Zûmgen:: {W} .

Wegôm:: {W} .

weg-repareros:: {C} (afk= WR) wegenwacht; .

Weg rifo ef Lâmbe-muts:: {W} .

Weg rifo ef Lemnâsa:: {W} .

Weg rifo ef Liftkar Vildul:: {W} .

Weg rifo ef Prûgts:: {W} .

Weg rifo Vâldes:: {W} .

weg-ryf:: {C} rijstrook.

wegsÿrt:: {C} (accommodatie langs autosnelweg: tankstations met restaurant en evtl motel, camping, winkel, garage ed); »Wegsÿrt TC.

Wegsÿrt TC:: {N} (maatschappij die de »wegsÿrts langs de autosnelwegen exploiteert); .

Wegsÿrt-Cômpanðo:: {N} (afk= WEG) (motel-maatschappij, onderdeel v »Wegsÿrt TC; .

wegsÿrte:: {U} ~ luft: aanleggen bij (herberg ed).

Wegt-Cÿryrre-Kents:: {G} (Erg commune; gemeente Crelco); .

wegte:: {U} schiften (v melk).

weg-tult:: {C} rijbaan.

Wegt-weg:: {W} .

Wegukeer:: {W} .

Weguza:: {G} (voormalig dorp; nu een wijk v Minde); .

Weguza-lirrotiy:: {W} .

weh:: {C} wee (zn).

wehave:: {K} bedwingen, beheersen; onder controle krijgen/hebben.

wehaver:: {C} (pop) zonnewijzer (trad Spok, in fallusvorm); »fort-wehaver.

wehavos:: {A} bedwinging, beheersing.

wehote:: {K} [bijeen]pakken.

wehotos:: {C} bijeenpakking, het [bijeen]pakken.

weinô:: |wenô| {S} wijn; (sprkw) liftkar ~ fes kleter ðérlots: oude wijn in nieuwe zakken; »weinoh.

weinoh:: |wenoh/wenô| {C} [glas] wijn; wijnsoort; »weinô.

Weinoh-agens:: {Gmv} (landbouwgebied; gemeente Toleo); .

Weinoh-fôresta:: {G} (bos; gemeenten Afarcal en Šeftaliy); .

Weinoh-seert:: |wenoh-| {N}

1. (intiem theatertje in Amahagge); .
2. (motel langs de M2; gemeente Pageri); .

Weinoh-weg:: |wenô-| {W} .

Weinô-mirra:: |wenô-| {W} ; (DOM 83).

Weinô-pât:: |wenô-| {W} ; (DOM 83).

Weinô-plâkomÿ:: |wenô-| {N} (spoorwegtunnel; gemeente Trobensta); .

weinôramâ:: |wenô..| {C} wijnkaart; prijslijst van wijnen in een restaurant of café.

weinôrif:: |wenô..| {C} wijnmaker.

Weinô-terf:: |wenô-| {W} .

weje:: {!} "hortsik" (koetsiersroep: aansporing tegen trekdier).

wekke:: {E} kwaken (v kikkers).

wekkos:: {C} gekwaak (v kikkers).

wékorare:: {K} (alleen ontkennend) gress nert ~ ef: het kan me niet[s] schelen.

wékore:: {K} ~ flj ón rst: iemand betichten van iets.

wékoros:: {A} betichting.

Wekriy-pât:: {W} .

Wekriy-plep:: {W} .

wéle:: {K} wegvagen; vervagen.

wélfae:: {K} ontwikkelen (ontwerpen v nieuw product ed).

wélfaec:: {I} ontwikkeld (land).

wélfaecare:: {U} ~ tukst: zich ontwikkelen tot; tot gevolg hebben.

wélfa'ece:: {K} ontwikkelen.

wélfa'ecos:: {A} ontwikkeling.

wélfaos:: {A} ontwikkeling (ontwerpen v nieuw product ed).

wélfašark:: {C} ontwikkeld land.

welfte:: {U} ~ ón/furt: zwichten voor (furt is minder correcte spr).

welgte:: {K} stampen (met voet of werktuig: samendrukken, verpulveren).

welgter:: {C} stamper (werktuig).

welgtos:: {C} gestamp, het stampen.

weliyp:: {C} paardenstaart (in menselijk haar).

Weljún:: {J} (Gar).

welk:: {C; mv= ~a} [gele] lis (L. Iris pseudacorus).

welka:: {mv} »welk.

Wellington:: {N} (landhuis; gemeente Tulÿnn); .

Welm:: {J} Willem.

welme:: {K} wemelen van, warrelen van; ef mirra ~ veldurs: op straat wemelt het van de mensen.

welmut:: {C} goed humeur; ef putte flj luft ~: iets voor lief nemen.

wélos:: {C} wegvaging; vervaging.

Welsana:: {Cef} Welse (bewoonster v Wales).

welsânda:: {C} Wels[h] (taal v Wales).

Welsann:: {Cef} Wel (bewoner v Wales).

Welse:: {G} Wales.

welse:: {IIef} Wels[h] (uit Wales).

Welun:: {J} Willem.

wém:: {III} voorgoed, definitief.

wémagen:: {III} vrijwel, zo goed als.

wemp:: {C} zanik, zeurpiet.

wempare:: {K} zaniken over, zeuren over.

wempe:: {E} zaniken, zeuren.

wempelira:: {I} zeurderig (v geluid, pijn).

wempos:: {C} gezanik, gezeur.

wena::

1. {C} moerasstroom, waterloop door een moeras.
2. {I; =ot v tarô 1} [het] dichtstbij; »tarô.

Wena:: {G} (stad in Bloi); (DOM 148).

Wena-Kôlâk:: {G} (rivier van de Kôlâk naar Ef Larmin); .

Wena-Port:: {W} .

Wenâs:: {G} (stad in Plefô).

Wenâs-kôl:: {G} (bergpas in Azÿ-gebergte; 613 m hoog); .

Wenâs-ses:: {G} (stuwmeer in district Plefô); .

Wenâs-ses-sentraliy:: {N} (elektriciteitscentrale; gemeente Plafotô); .

Wena-terf:: {G} (zeestraat tussen Rurf en Ergânt-moeras bij Wena); .

Wenberg:: {F} (Wijnberg).

wencât:: {I} (lett) onverteerbaar; duurzaam, bestendig, degelijk; ef tinde fes ~: behouden blijven (niet verdwijnen/veranderen).

wencatamer:: {A; mv=enk} houdbaarheid.

wencatamiy:: {I} houdbaar (v levensmiddelen).

wencatare:: {K} verwerken (geestelijk, emotioneel).

wencataros:: {A} verwerking (geestelijk, emotioneel).

wencate::

1. {K} [be]houden (niet wegdoen/verliezen; situatie laten zoals die is); drijven (v handel); ophouden (v hoed); aanlaten (v jas); aanhouden (v voorraad ed); houden (v dieren); ef ~ ef sért: thuisblijven; in huis blijven; eup ~ sener waler lo fesért: ze houdt haar zoon thuis; tu wencatât ef šupa lo scrâl: je moet de soep warm houden; óps ~ vults: ze houden kippen; óps ~ eft pijos: ze houden een bijeenkomst (met de nadruk op het actief bezig zijn of faciliteren; ef ~ eft gadros: een vergadering houden (vergaderen); »qugle e.); lo ~lira ... (vz-uitdr): met behoud van ...; do tinde beri ~ [ef môntyosz]: hij blijft [met de problemen] zitten (er niet van afkomen).
2. {Upr} doorgaan (niet afgezegd worden: v afspraak ed); ef prap ~ fara zjecer ón (ón is vz): borg staan/blijven voor; ef efa ~ vûk do: dat keert zich tegen hem.

wencate-armt:: {K} bijhouden (onderhouden v woning ed; actueel houden v administratie ed; in stand houden v gezondheid ed).

wencatelira:: {tdw} »wencate.

Wencaten ef gôrôgent:: {N} (afk= WEG) "Behoud het verstand" (stichting ter bevordering vd verkeersveiligheid dmv reclamecampagnes ed; in Conityje); .

wencater:: {C}

1. reservoir;
2. houder (v paspoort, rijbewijs, bedrijf ed); (bijv) kaniyl-wencater: kennelhouder.

wencate-tijâ:: {K} (lett) afhouden (v boot ed).

wencatos::

1. {C} houding.
2. {A} behoud.

Wencatos rifo Liftkar Arânkanolacs:: {N} (afk= WLA) "Behoud van Oud Spoorwegmaterieel" (voormalige stichting in Jareucâ; nu veranderd in de spoorwegmaatschappij »Opper-Brÿr-Lÿnts); .

wencatos-armt:: {A} bijhouding, het bijhouden (v woning, administratie ed).

wencatos-tijâ:: {C} (lett) het afhouden (v boot ed).

Wender:: {F}.

Wender & Wender:: {N} (uitgeverij in Tanburo); .

Wenô-kôlt:: {G} (beek; gemeenten Etercôtiy-sÿrt, Huron-sÿrt en Ÿrnajecû); .

wenp:: {C} knipoog.

wenpe:: {U} knipogen.

Wenslâs:: {J} Wenslas.

Went:: {G} (stad in Ziyp).

wentare:: {Upr} ~ armt: (fig) zich wenden/richten tot.

wente::

1. {K} [om]draaien, wenden, omkeren.
2. {Upr} ~ tukst[lef]: (lett) zich wenden naar; do sen ~ tukstlef ef tjâst mosjeus: hij wendt zich naar de deftige dame; hij keert zich om naar de deftige dame; do ~ sener kûltâ tukst ef tjâst mosjeus: hij wendt zijn blik naar de deftige dame [toe].

wentos::

1. {C} (lett) wending, omdraaiing.
2. {A} (fig) wending.

wepriyl:: {S} afgedankte kleren, oude lappen, lorren.

wepriyliy:: {I} onbruikbaar.

Wequh-jakâm:: {G} (agrarische streek ten noorden v Trondom); ; (DOM 132).

Wequsta:: {G} (riviertje van Wequh-vlakte naar de Zrûfâ); .

werenðe:: {K} kruien (vervoeren).

werenðos:: {C} kruiing, vervoer per kruiwagen.

werentenolac:: {C} kruiwagen.

werf:: {I} confuus, verward; ef kette ~ ón: (fig) verwarren.

Wergóncjerts:: {F/J} (Gar).

werôx:: {VZ} (richting) tegemoet; do farte ~ gress: hij loopt mij tegemoet.

werôx-•:: {PX.c} tegemoetkomend (in het verkeer); (bijv) werôx-oto: tegenligger, tegemoetkomende auto; werôx-blof: tegemoetkomend rijpaard; werôx-karé: tegenligger, tegemoetkomend schip.

werôxare:: {K} tegemoet treden.

werôxe:: {K} (fig) benaderen, bejegenen; aanpakken; nemen (beschouwen als); gress ~ groft ulotosz lo terat serio ki: ik neem zijn aantijgingen zeer serieus.

werôxiy::

1. {Aef; mv= ~s} clementie, welwillendheid.
2. {I} (lett/fig) tegemoetkomend.

werôxos::

1. {C} (dl= Noord-Berref/Noord-Liftka/Teujan) tegenwind.
2. {A} (fig) benadering, bejegening.

Wersja:: {J} (Gar).

wért:: {I} rauw, grof (opmerking/geluid); ruw, scherp (wind).

wertknôfe::

1. {K} ruchtbaar maken.
2. {Upr} ruchtbaar worden.

wertlâ:: {C} wereld; ef utfin ~: de wijde wereld; ef lelpiru ~: het hiernamaals; flj chaquinde fes ef ~: er is sprake van iets.

Wertlâ-benc:: {N} Wereldbank.

wertlâ-bof:: {C} ef ÿtine ef ~: door de wol geverfd zijn (veel seks- of reiservaring hebbend, en hierover opscheppend).

wertlâ-cÿrzramos:: {C} opwarming van de aarde.

wertlâ-huldufit:: {I} wereldberoemd.

wertlâ-hurdog:: {C} wereldstad (behoeft niet beslist een hoofdstad te zijn).

Wertlâ-lebet-ôrganisašo:: {N} (afk= WLÔ) Wereldhandelsorganisatie (WTO).

wertlane:: {I} in de [hele] wereld.

wertlâ-part:: {C} werelddeel.

wertlâ-sgôns:: {C} wereldrecord.

wertlâte:: {I} wereldlijk; werelds.

wertlâ-tjef:: {C} wereldbeeld (zoals je de wereld ziet).

wertlâ-wÿsÿr:: {C} wereldoorlog.

Wertlâ-wÿsÿr:: {N} Wereldoorlog; ~ Eer/Ten: Eerste/Tweede Wereldoorlog.

Wertu'ariy:: {F}.

Wertu'ymâ:: {F}.

werty:: {C} overlevering.

Werty:: {N} (commerciële tv-omroep); .

wertye:: {K} overleveren; smokkelen.

wertyer:: {C} (alg) smokkelaar; (pop: schrijfmachine of toetsenbord waarop de letters in de volgorde QWERTY zitten; sinds ca 1960 ook in Spok, voor die tijd kende men ook de Franse AZERTY-volgorde).

Werty-mirra:: {W} .

wervare:: {K} opschieten (oprollen v touw/kabel); opspoelen.

werve:: {U} gekronkeld zijn; gekruld zijn; kinken bevatten.

werviy:: {C} kluwen, knot (wol); ef ÿtine eft ~ fes sener/ef motrik: met zijn mond vol tanden staan; do melde zléf ef ~: hij heeft zich in de nesten gewerkt.

wervos:: {C} (alg) gekronkel; (ihb) krul; kink (in touw).

wervoser:: {C} bochtige smele (grassoort) (L. Deschampsia flexuosa).

wés:: {C} erf (bij boerderij).

Weser:: {G} Wezer (rivier).

Weser-mirra:: {W} .

Wesi:: {F/J}.

Wesi Neeðe-plep:: {W} .

Wesi Neeðe-siyclo:: {W} .

WeSpo:: {afk} »Wefot-Spooksoliy Benc.

westare:: {K} schetteren, grote mond opzetten, luidruchtig beweren.

westaros:: {C} geschetter; grote bek.

west-boert:: {C} mormel, nijdige vrouw, ruziezoekend wijf.

weste:: {K} (alg) ruw, met happen afknippen; (dl= Centraal-Berref) snoeien (v heg).

westos:: {C} (alg) het ruw afknippen; (dl= Centraal-Berref) het snoeien (v heg).

wet::

1. {I} weer, opnieuw.
2. {afk} »wetestof.

wete:: {mv} »wôt.

wetér:: {VG} (emfatische tegenstelling) ~ ... wetus: hetzij ... hetzij; kirro arfine ~ mas wetus mas-kura: we komen hetzij morgen, hetzij overmorgen; ~ Elsa caribe ef kelbra, wetus eup lukte ef toknufÿ, eup zurre riyfain luft ef: hetzij Elsa de tafel dekt, hetzij ze de afwas doet, ze moppert er altijd bij; (= »wet 1 + »ér 3).

wetestof:: {Cef} (afk= wt of wet) woensdag.

wethuder:: {C} (in Spok: wethouder in een gemeente); »wethuderÿ.

wethuderÿ:: {C} (in Spok: college v wethouders binnen de zomar ("gemeente"), bestaande uit 4 tot 20 wethuders); .

Wetja:: {M} (Gar).

Wetja-fonis:: {G} (inham bij de Plafotô-delta); .

wetoss:: {gst} »wetozje.

wetozje:: {K; gst= wetoss} (vrnl fig) een blik werpen op.

wétriyn:: {C} kwaliteit, soort (met de nadruk op de eigenschap); »menah.

wétriyniy:: {I} kwalitatief (betreffende de soort).

wetus:: {VG} »wetér; (= »wet 1 + »dus).

wévle:: {U; gst= wéff} [rond]tollen.

wévlos:: {C} getol.

Wevriy:: {M}.

wewe:: {!} waf! (geluid v kleine blaffende hond).

weza:: {C} geruis, het ruisen (riet, wind).

WFA:: {afk} »Weelfa'ecos-depârtemen.

whiskey::

1. {C} glas whiskey.
2. {S} (Iers en Amerikaans) whiskey.

whisky::

1. {C} glas whisky.
2. {S} (alg) whisky.

White:: {F} (Eng).

wial:: {S} walm.

wialale:: {U} walmen (kaars ed).

wibe:: {I} rank, slank.

wiðe:: {K} verwijzen naar, refereren aan; lef ~ rifo (vz-uitdr): onder verwijzing naar.

wiðos:: {C} verwijzing; tuksof sompelira ~ (afk= t.s.w.): tot nader orde.

wiff:: {C} (arch) hoer.

wigân:: {C} held; »•ân.

wiger:: {C} gewei (v hert ed); »wyger.

wiger-snerf:: {C} vliegend hert (kever) (L. Lucanus cervus).

wik::

1. {C; mv= regelm.} [suiker]klontje.
2. {C; mv= ~a} bad[kuip]; (spr) ef melde fes ef ~: in bad zitten; ef sel ~: het zilte nat (= de zee).

Wik:: {G} (waterstroom in Ergânt-moeras); .

wika:: {mv} »wik 2.

wik-ager:: {C} badstrand (strand met faciliteiten om te zwemmen ed).

Wik-ager rifo ef Tjôftârs:: {N} (badstrand; gemeente Fonistâ); .

Wikala:: {N} (winkelketen voor badkamerinrichtingen en badkuipen); .

wikare:: {K} betten, deppen.

wikaros:: {C} tewaterlating; ef kette eft ~ ón eft karé: een schip te water laten.

wikatjen:: {C} badgast.

wike::

1. {U} baden.
2. {Upr} in bad zitten.

wike-gâs:: {C} badgast.

Wike-pavelonn:: {N} (badpaviljoen in Amahagge, met strand aan de Larmin-kust; voornamelijk een horeca-gelegenheid); .

wikfâsto:: {C; mv= ..fâstôe; rsmv= ~tt} badhanddoek.

wikfâstôe:: {mv} »wikfâsto.

wikfâstott:: {rsmv} »wikfâsto.

wik-hotela:: {C} badhotel (particulier hotel aan zee of meer).

Wik-hotela Mâclajoh:: {N} (badhotel op gelijknamige eilandje); .

wik-kas:: {C} badjas, badmantel.

wik-keste:: {C} badhokje.

wik-knok:: {C} ham (gemarineerd en gestoofd).

Wik-lirrotiy:: {W} .

Wik-Liry:: {N} "Badrust" (Bergparel-hotel in Zâtso-ef-Wik (Afacha)); .

wiklot:: {C} badkuip (groter dan »wikpÿt).

wik-lup:: {C; mv= ..-lûps} bassin, [water]bekken.

wik-lûps:: {mv} »wik-lup.

Wik-museem:: {N} "Badmuseum" (museum bij Lammafin); ; (DOM 92).

wikos:: {C} het baden; ef putte eft ~: een bad nemen.

Wik-pât:: {W} .

wikpÿt:: {C} badkuip (kleiner dan »wiklot).

Wik-seert:: {N} (badpaviljoen in Alas (TF)); .

Wikseert-mirra:: {W} .

wik-sért:: {C} badhuis, badinrichting.

wiksÿr:: {C} badplaats.

wikto:: {C} (arch) bad; »wik 2.

wiktomit:: {C} badkamer.

Wik-weg:: {W} .

wila•:: {wst} »wila'e.

wila'e:: {K; gst= wilat; wst= wila•} vlechten, ineenstrengelen.

wila'os:: {C} ineenstrengeling.

wilat:: {gst} »wila'e.

Willem:: {J} (Ned).

William:: {J} (Eng).

William Fesk-lirrotiy:: {W} ; (DOM 83).

William Fesk-mirra:: {W} ; (DOM 83).

Wilmaler:: {F}.

wiltrer:: {C} onstuimigheid.

wiltriy:: {I; [mv=enk]} onstuimig.

wiltro:: {C} woesteling, onbehouwen persoon.

Wima:: {G} (dorp; gemeente Cÿrbastÿ-sÿrt).

winde:: {E} kronkelen.

windos:: {C} (alg) gekronkel; (spr) kronkelweg.

Winsen:: {F}.

wint:: {I} kronkelend, kronkelig.

Wint:: {G} (beek langs Ies); .

Wint-cliyn:: {N} (landhuis; gemeente Seertzeekoles); .

Wint-cliyn-rônter:: {W} .

winter:: {C} windhond.

Wint-pônt-mirra:: {W} .

wisk:: {C} (pop) glas whisk[e]y.

wispel:: {C} kleptuimelaar (in motor).

wispele:: {U} wankelen, waggelen.

wispelen:: {I} (lett) wankelbaar.

wispelos:: {C} gewankel, gewaggel; waggeling.

Wiss:: {G} (riviertje van Rurf-top naar Larmin-straat); .

Wisse::

1. {F/J/M}.
2. {N} (voormalige uitgeverij in Mollefin); .

witlyre:: {U} ~ luft: (fig) afwijken van (een regel/mening).

witlyros:: {A} (fig) afwijking (v regel/mening).

witt:: {C} café, kroeg (in grote stad; witt is niet gebruikelijk op Berref en in Amahagge en omgeving); kirro lelperre eft quergos fes ef Ef Liftkar Ÿc-witt (let op het dubbele lw!): wij hebben een afspraak in café De Oude Eik.

wiyft:: {C} neusgat.

Wiykel:: {N} (papierrecyclingfabriek in Tosiy); .

wiyrk:: {Cid} uitzetting||inkrimping; belt-~ = ~-puttos: [in]krimping, slinking (lett; door droogte ed); hupster-~ = ~-kettos: uitzetting, opzwelling (lett; door vocht); ef cÿrot kette eft ~ fes kÿpony: het hout krimpt (door de droogte); ef cÿrot kette eft ~ fes ošo: het hout zet uit (door het vocht); ef kuvi kette eft ~ fes kÿpony: het veen klinkt in; ef cÿrot-wiyrk[os]: de werking van het hout.

wiyrkos:: {C} »wiyrk.

wiyrk-tufriffer:: {C} uitzettingscoëfficiënt.

wiys:: {C} vlakgom, gummetje.

wiyss:: {gst} »wiysve.

Wiyst:: {J}.

wiysve:: {K; gst= wiyss} inrichten (v huis ed).

wiysvos:: {C} inrichting, het inrichten (v huis ed).

wiysvosiy:: {C} inrichting (voorwerpen waarmee een huis ingericht is).

wiytlas:: {I} onafgewerkt; onbepaald (niet begrensd).

Wjancher:: {J} (Gar).

Wjancjá:: {M} (Gar).

WLA:: {afk} »Wencatos rifo Liftkar Arânkanolacs.

WLÔ:: {afk} »Wertlâ-lebet-ôrganisašo.

Wocca:: {F}.

woche:: {C; mv= wôx} spijl, tralie.

wochos:: {C} [droog]rek (elk voorwerp dat uit een soort traliewerk bestaat).

woclaxe:: {U} toeteren, claxonneren (auto).

woclaxer:: {C} toeter, claxon (auto); tyfoon (trein).

woclaxos:: {C} getoeter, geclaxonneer; toeterconcert.

wóðâme:: {U} verrotten.

wóðâmos:: {C} verrotting.

wódeniy:: {I} onbegaanbaar (weg, pad).

wódenn:: {C} ravijn, afgrond.

Woenakôbo-Kents:: {G} (Erg commune; gemeente Ÿrbasâ); .

Woena-Pâlst:: {G} (rivierarm vd Pâlst; gemeente Ÿrbas); .

Woena-sôlšosecÿr Yzlât:: {N} "Sage van de Noordentrek".

Woenzol-reks:: {N} "Weerserie" (serie tenderlocomotieven); .

Woesecÿr Kostoh:: {N} "Geest van de Plek" (omschrijving voor Sylle, de personificatie vd Beslissing over wat behouden blijft en wat vergaat); »wós; ; (DOM 132).

Woes-mirra:: {W} .

Woes rifo Sinto-Jenu:: {G} (bos bij Aboris-Sinto-Jenu); .

Woetû:: {G} (dorp; gemeente Reo).

Woetû-lemnâs:: {N} (grafheuvel; gemeente Reo); .

wôg:: {C} geblaf.

Woidano:: |wódano|

1. {F}.
2. {N} (uitgeverij in Minde); .

woiyste:: {K} benutten; waarnemen.

woiystos:: {A} benutting; waarneming.

wôks:: {C} grill, vleesrooster.

wôks-knocire:: {K} grilleren, grillen.

wola:: {S} wol.

wola-beks:: {C} beverrat (L. Myocastor coypus).

wola-cÿralo:: {C} pluisjesmos (L. Dicranella heteromalla).

wola-flyddere:: {C} blakker ~: bastaardsatijnvlinder (L. Euproctis chrysorrhoea); šifer ~: donsvlinder (L. Euproctis similis).

wolaji:: {C} querulant, ruziezoeker, probleemmaker.

Wola-kah:: {W} .

wola-kelte:: {C} "wolboer" (alg: boer die schapen houdt; ihb: boeren in en om de Hazâcki-polder, die zelf spinnen en de wol op de markt in Opjevu verkopen).

Wola-mirra:: {W} .

Wola-museem:: {N} "Wol-museum" (museum bij Opjevu); .

Wola-plep:: {W} .

wola-pót:: (= wola-putt) {C} "wolpoet" (Spok soort schapendoes met dikke grijze tot zilverkleurige krullende vacht; zeer populair bij de wolboeren in Renô); »wola-kelte; .

wola-putt:: {C} »wola-pót.

Wola-seert:: {N} (restaurant en pension in Toneija); .

Wola-weg:: {W} .

woliy:: {I} wollen, van wol gemaakt.

wolót:: {I} wollig.

wôlp:: {III} ineens, plotsklaps.

wôlpie:: {K} ingrijpen in/bij.

wôlpios::

1. {C} ingreep (medisch ed); eft ~ rifo ef kolestiy-rigt: een ingreep in (een aantasting van) het recht op onderwijs.
2. {A} ingrijping, het ingrijpen.

Wôlta:: {J} Wouter.

wolte:: {K} ~ rst kura flj: onderhandelen met iemand over iets.

woltos:: {C} onderhandeling.

wômpiy:: {C} stelsel.

wóna:: {C} noorden; fes ~ (afk= f/w): in het noorden, ten noorden van; A melde rifo B fes ~: A ligt ten noorden van B.

wóner:: {C} zuidenwind (die naar het noorden waait).

wôniy:: {I; [mv=enk]} levenskrachtig, vitaal.

woniyngo:: {I} vreselijk, verschrikkelijk.

wonn:: {!} oeps! (uitroep v grote verbazing/verwondering); »ÿone.

wonoisse:: {E} tevreden zijn.

wonoissos:: {A} tevredenheid.

Wônts:: {G} (dorp; gemeente Šacô).

wónzol:: {C} weer[sgesteldheid]; koffon ~: "dood weer" (windstil en nevelig, zodat het landschap er roerloos en stil bij ligt; zonder beweging en geluid).

wónzolatjen:: {C} (Erg) weergod.

wónzol-balôna:: {C} weerballon.

wónzol-dôxos:: {A} weersverwachting.

wónzol-tÿden:: {C} weerbericht.

wôô:: {!} »wôwô.

Word order and acceptance in Spocanian:: {N} (boektitel); .

wornut:: {C} sluier (bij Spok klederdracht); .

Wôršee:: {J}.

worÿ:: {I} bezorgd, ongerust.

worÿtiy:: {SC} bezorgdheid, ongerustheid.

wós:: {C; mv= ~a} plaats, plek, punt; kaf dena ~: op deze plek/plaats; kaf ef dres ~: ter plaatse; (fig) ef ~a eksistere éfti furt ef ralfort: hiervoor is tegenwoordig geen plaats meer.

wósa:: {mv} »wós.

wóspaine:: {K} laten, leggen (zorgen dat iets op een plek aanwezig is); tu ef flappa ~ ÿr?: waar heb je de vulpen gelaten?.

wôt:: {C; mv= wete} beker, kroes, kop; do pliyfonavy mip pert wete: hij heeft veel noten op zijn zang.

wôte:: {K} (vulg) [weg]flikkeren, [weg]sodemieteren.

Wotens:: {N} Wodan (Germaanse god).

wôwô:: {!} woef! (geluid v grote blaffende hond).

wôx:: {mv} »woche.

WŠe:: {afk} »wefot-šefc.

wt:: {afk} »wetestof.

wufare::

1. {K} uitlopen, uitbotten (v gewas).
2. {U} ~ tukst: uitlopen op, tot gevolg hebben, eindigen in (meestal iets vervelends); ef wufaro tukst eft gurnus: het draaide uit op ruzie.

wufaros:: {C} uitbotting, het uitlopen (v gewas).

wufe::

1. {K} ontplooien, ontvouwen (vrnl fig: plannen ed).
2. {Upr} ontkiemen (v gewas).

wufe-mip:: {K} (fig) uitbroeden.

wufmip:: {C} woordenboek.

wufmip-manta:: {C} lemma.

wufos:: {C} (lett) ontkieming; (fig) ontvouwing, ontplooiing.

wufos-mip:: {A} (fig) uitbroeding.

Wûft:: {F}.

wufta:: {C} woord; ef jytaðe cradef ~ses (rs!): geen woord kunnen uitbrengen; ef kette ~s ón rst: iemand te woord staan; ef kirture ef ~s ón rast: (ook fig) iemand aan het woord laten; ef rate ef ~: het woord voeren; fes lelpiru ~s (afk= f.l.w.): met/in andere woorden.

Wufta-chošos ur syntâx-ôc:: {N} (boektitel); .

wufta-cos:: {C; mv= ~z} woordenkeus.

wufta-koffos:: {C} (taalk) woordvolgorde .

wufta-merros:: {C} woordspeling.

wufta-revertos:: {C} tekstverwerking (op computer).

Wufta šâm Wuma:: {N} (landschapskunst; gemeente Lapoâ); .

Wuftas fes Wuslâs:: {N} (titel dichtbundel); .

wufta-sgârf:: {I} ad rem; niet op zijn mondje gevallen.

wufta-strett:: {C} woordenwisseling.

Wulâ:: {M}.

Wulfa:: {F}.

wull:: {C} (persoon) beul; (gereedschap) breekijzer.

wulpare:: {U} debuteren (acteurs, auteurs, sportlieden ed).

wulpare-kafnutos:: {C} debuutconcert.

wulparer:: {C} debutant (iemand die voor het eerst in het openbaar optreedt: acteur, auteur, sporter ed).

wulpare-român:: {C} debuutroman.

wulparos:: {C} debuut (eerste optreden).

wulpe:: {K} ontginnen.

wulpe-arr:: {C} concessie (gebied v mijnontginning).

Wulpe-arr-mirra:: {W} ; (DOM 83).

wulpos:: {C} ontginning; debuut (dat waarmee men debuteert).

wûltiy:: {I; [mv=enk]} (alg) zwakzinnig; (ihb) aangeschoten, dronken.

wuma:: {C; mv= ~a; rsmv= ~tt} bos, woud.

wumaa:: {mv} »wuma.

wuma-bamico:: {C} ruig klokje (plant) (L. Campanula trachelium).

wuma-blakker:: {C} boswitje (vlinder) (L. Leptidea sinapis).

wuma-eit-hâng:: {C/S} bosogentroost (plant) (L. Euphrasia nemorosa).

wuma-flyddere:: {C} mesâ ~: kleine zomermeter (L. Hemithea aestivaria).

wuma-geranym:: {C} donkere ooievaarsbek (L. Geranium phaeum).

wuma-gert:: {C} boswachter.

wuma-iylfaciy:: {C} boswederik (L. Lysimachia nemorum).

wuma-jâlp:: {C} auerhoen (L. Tetrao urogallus).

Wuma-koles:: {N} ("heroveringsschool" in Amahagge); .

wuma-kósto:: {S} wilde hyacint (L. Scilla non-scripta); blakker ~: (witte/roze soort); blotter ~: (blauwe soort).

Wuma-Liry:: {N} "Bosrust" (Bergparel-B&B in Crobela); .

wuma-lotus:: {C} "bosrolklaver" (komt alleen op Teujan en Brÿr voor) (L. Lotus sylvestris).

wuma-mâlva:: {C} groot kaasjeskruid (L. Malva sylvestris).

Wuma-mirra:: {W} .

wuma-murmunt:: {C} bosmarmot (in Amerika) (L. Marmota monax).

wuma-nertufegtsil:: {C} bosvergeet-mij-nietje (L. Myosotis sylvatica).

wuma-notte:: {C} bosandoorn (L. Stachys sylvatica).

wuma-pazzozirdos:: {C/Srs} boskruiskruid (L. Senecio sylvaticus).

wuma-perle-sientur-flyddere:: {C} bosrandparelmoervlinder (L. Argynnis adippe).

Wuma-plep:: {W} .

Wuma-qudex:: {N} (afk= WuQ) "Boswetboek" (Spok wetboek); .

Wuma rifo Dercs:: {G} (bos bij Oofo en Zeone); .

Wuma rifo Dercx:: {G} (bos; gemeenten Hajofese en Jatty (BF)); .

Wuma rifo ef Prensa:: {G} (bos; gemeente Šeftaliy); .

Wuma rifo Gizela:: {G} (groot bosgebied; gemeenten Duji, Empecho, Huis en Trondom); .

Wuma rifo Itsquandroh:: {G} (bos; gemeente Mûninû); .

Wuma rifo Kryfa:: {G} (bos; gemeente Plefô); .

wumatiy:: {I} bosachtig.

wuma-tjerkatjen:: {C} geel dikkopje (vlinder) (L. Thymelicus sylvestris).

wuma-togeffyÿ:: {C} wilde appel (boom) (L. Malus sylvestris).

wuma-toleffyÿ:: {C} peer (boom) (L. Pyrus communis).

wuma-tomentusarÿ:: {C} bosaardbei (plant) (L. Fragaria vesca).

Wumatriy:: {G} (dorp; gemeente Iba); (DOM 44-45).

wumatt:: {rsmv} »wuma.

Wuma-vender:: {W} .

wuma-vycc:: {S} boswikke (plant) (L. Vicia sylvatica).

Wuma-weg:: {W} .

wuma-yneler:: {C} gewone engelwortel (L. Angelica sylvestris).

wuma-ÿrômer:: {C} bosmier (L. Formica); doffiy ~: zwarte bosmier (L. F- fusca); mindefit ~: rode bosmier (L. F- rufa).

wuma-zlânt:: {S} akkerkers (L. Rorippa sylvestris).

Wuma-zolle-meeg:: {N} (afk= WZM) "Raad voor het Bosbehoud" (samenwerkingsverband dat streeft naar goed bosbeheer; in Fameto-Toliy); .

wûmpel:: {C} bosuil (L. Strix aluco).

WuQ:: {afk} »Wuma-qudex.

wûrðe:: {U} borrelen (v vloeistof); »maklu.

wûrðos:: {C} geborrel.

wurre:: {K} in slaap sussen.

Wurû:: {G} (riviertje op Tuckrâhynne naar Tuckrâ-straat); .

wuslâ:: {Cef} woestijn.

wuslâ:: {I} woestijnachtig.

Wustâ:: {G} (dorp; gemeente Sinto-Alycro).

Wuster-mirra:: {W} ; (DOM 211).

Wut:: {J} Wouter.

wuxare:: {K} uitkomen voor (durven zeggen: v mening ed).

wuxat:: {C} slotsom; ef ejelife ef ~: tot de slotsom komen.

wuxe:: {K} uiten (taal, mening); luchten (gemoed); vellen (oordeel/vonnis ed); lossen (schot); losgooien (v vang = rem bij windmolens); »bjiyc.

wuxe-furt:: {K} voordragen, declameren.

wuxelira:: {I} aanzienlijk, belangrijk, groot.

wuxe-mux:: {C} spreektaal (in tegenstelling tot meer plechtige schrijftaal).

wuxe-vober:: {C} verschijningsvorm.

wuxos::

1. {C} uiting, uitlating (wat geuit wordt); het lossen (v schot).
2. {A} uiting; het uiten; het luchten (v gemoed); het vellen (v oordeel/vonnis).

wuxos-furt:: {C} voordracht, lezing, spreekbeurt.

wuxupke:: {K} (lett) uitroepen, roepend uiten; (= »wuxe + »rupke).

wuxupkos:: {C} uitroep (schreeuw).

wychole:: {U} standhouden.

wychole-fest:: {I} (fig) onblusbaar, niet te bevredigen.

wycholos:: {A} standhouding.

wyda:: {S} wede (blauwe verfstof uit gelijknamige plant); »wyda-huron.

wyda-huron:: {C} wede (plant) (L. Isatis tinctoria).

wyde:: {C} ondeugd, stout kind.

wyde-'jan:: {C} kwajongen.

wyde-'jan-tach:: {C} kwajongensstreek.

wygcaratjen:: {C} uitgewekene, vluchteling.

wygcare:: {K} uitwijken; vluchten van/uit.

wygcarer:: {C} vluchteling.

wygce:: {U} uitwijken, opzijgaan; ~ furt: uitwijken/opzijgaan voor; gress nert ~!: dat neem ik niet!.

wygcelira:: {I} vérstrekkend (gevolgen ed).

wygce-wós:: {C; mv= ~a} asiel (voor personen).

wygce-wósa:: {mv} »wygce-wós.

wygce-wóser:: {C} asielzoeker; [politieke] vluchteling.

wygcos:: {C} wijkplaats; toeverlaat.

wyger:: {C} pruik; »wiger.

wÿja:: {C} vlies, film (dun laagje).

wyje:: {K; gst= ~r} ~ tukst: wijden aan.

wyjer:: {gst} »wyje.

wÿjo:: {C} glasplaat, glazen ruit.

wyme:: {K} doorgeven.

wÿmm:: {gst} »wÿmre.

wymos:: {C} doorgave.

wÿmre:: {K; gst= wÿmm} beknotten, binden, beperken (vrijheid).

wÿmros:: {A} beknotting, binding, beperking (vrijheid).

wynch::

1. {Aef} trots (zn).
2. {I} trots (bv).

Wynder:: {F}.

Wyndriy:: {G} (dorp; gemeente Qutereeefo).

Wyndriy-pât:: {W} .

wyne:: {C} wijnstok (L. Vitis vinifera).

Wÿnhus:: {F} (Wijnhuis).

wyp:: {I} steegs (v paard).

wypa:: {C} wip.

wype:: {U} (alg) wippen; (pop) zich niet op zijn gemak voelen; gress ~lira lo kâ: ik zit op hete kolen.

wype-nes:: {C} wipneus.

wyper:: {C} wip[plank] (in speeltuin); kwikstaart (vogel) (L. Motacilla).

wypos:: {C} gewip, het wippen.

wÿr:: {gst} »wÿrre.

wÿror:: {vdw} »wÿrre.

wÿrre:: {U; gst= wÿr; vdw= wÿror} fluiten (met de lippen; de wind); do chafoste eft ~lira chafost: hij fluit een liedje.

wÿrros:: {C} gefluit (met de lippen); gefloten deuntje.

wÿrtâla•:: {PX} (px-vorm v wÿrtâlacc, indien samen met gereduceerde vorm v pv) (bijv) wÿrtâladû = wÿrtâlacc do: met behulp van hem; »wÿrtâlacc.

wÿrtâlacc:: {VZ} (betrekking) met behulp van, door middel van (vrnl abstract); stus ejelife flâjû ~ ef ÿscemros: met schreeuwen bereik je niets; blul kurre beri albelije ef tjel, ~ ef ÿkaftos enn ef penitenky fes fort: straf kan vermeden worden door de boete op tijd te betalen.

wÿrte:: {K} assisteren (vroeger neutraal: helpen).

Wÿrteftiy-Kents:: {G} (voormalige Erg commune; gemeente Poriy); .

wÿrtôsta:: {Cmv} middelen, (ihb) geldmiddelen.

wys:: {C} manier, wijze; [fes] eft serten ~: [op] een of andere manier; fes nÿf vluquos ~z: op geen enkele manier; fes zjut ~: op [een] rare wijze/manier (enz); fes folarra ~z: op welke wijzen (expliciet mv); fes folarra buchâ ~: op welke [enige] wijze (expliciet enk); »vrôk.

wÿsge:: {U; gst= wÿss} kronkelen.

wÿsge-spil:: {C} vijzel (om water op te pompen).

wÿsger:: {C} winde (plant; vrnl in samenstellingen zoals agen-~ = akkerwinde).

wÿsgiy:: {I} kronkelig.

wÿsgos:: {C} gekronkel.

wÿss:: {gst} »wÿsge.

wÿss-moftos:: {C; mv= ~z} adderwortel (L. Polygonum bistorta).

wÿsÿr:: {C} oorlog.

wÿsÿrka:: {C} oorlogsschip (alg).

wÿsÿr-leldast:: {C} krijgsgevangene.

Wÿsÿr-môbâriy:: {N} (monument; gemeente Tura); .

wÿsÿros:: {C} oorlogshandeling.

wÿt:: {C} [braad]spit; kaf ef ~: aan het spit; ef sterne flj armt ef ~: iets te boven komen (v problemen ed).

wÿtt:: {C} schol (drijvend ijs).

wÿx:: {I} droogstaand (v beek ed).

wÿxe:: {U} droogvallen (beek, zandbank ed).

Wÿxor Ÿrufy-strett:: {G} (voormalige zeestraat, nu de Tanbÿr-fonis); .

wyzenn:: {I} (alg) huidig, hedendaags; huidig (wat nu ter sprake komt, getoond wordt, ed); ef ~ fiyrk-pracâ: de huidige webpagina (de pagina die nu op het scherm staat).

WZM:: {afk} »Wuma-zolle-meeg.

© (2000) De Twee Hanen v.o.f. • Kimswerd • The Netherlands

DICTIO